نمایش مبدأ برای گاه‌شمار آینده بسیار دور

{{فهرست برگزیده}}
[[پرونده:Red Giant Earth warm.jpg|350px|بندانگشتی|چپ|تصویری از ظاهرِ کرهٔ زمین ظرفِ ۷ میلیارد سال آینده؛ آن هنگام که خورشید در دورهٔ زندگی خود، واردِ مرحلهٔ [[غول سرخ]] می‌شود.]]
با آنکه پیش‌بینی وقایع آینده، هیچگاه به‌طور کامل و بسیار دقیق مقدور نیست،<ref>{{cite book
 | author=Rescher, Nicholas
 | authorlink =Nicholas Rescher
 | title = Predicting the future: An introduction to the theory of forecasting
 | url=https://archive.org/details/predictingfuture0000resc
 | date = 1998
 | publisher = State University of New York Press
 | isbn = 0-7914-3553-9
}}</ref> با این حال، پیشرفت‌های علمیِ اخیر در رشته‌های گوناگون، این توانایی را به ما داده‌است تا شِمایی کلی از وقایعی که در «آیندهٔ بسیار دور» رخ خواهند داد، داشته باشیم. این رشته‌های علمی شامل این موارد است:
* [[اخترفیزیک]]، که نحوهٔ شکل‌گیری، از بین رفتن و تعامل سیارات و ستارگان را به ما می‌آموزد.
* [[فیزیک ذرات]]، که نشان داد «[[ماده (فیزیک)|ماده]]» چگونه در کوچک‌ترین اندازه‌های خود رفتار می‌کند.
* [[فرگشت|زیست‌شناسی فرگشتی (تکاملی)]]، که تکامل و تغییر حیات را در طول زمان بررسی می‌کند.
* [[زمین‌ساخت صفحه‌ای]]، که نحوهٔ حرکت صفحات زمین و قاره‌ها را در طول اعصار طولانی نشان می‌دهد.
* [[جامعه‌شناسی]]، که به مطالعه و بررسی چگونگی دگرگونی و تکامل جوامع انسانی و فرهنگ‌ها می‌پردازد.

فهرستی که در ذیل مشاهده خواهید کرد، یک محدوده زمانی از هزاره چهارم میلادی (که از سال ۳۰۰۱ [[دوران مشترک|میلادی عصر حاضر]] آغاز می‌شود) تا یک «آیندهٔ بسیار بسیار دور» را پیش‌بینی می‌کند. برخی وقایع و [[احتمالات]] جانبی هم در این فهرست آورده شده‌است تا پاسخی برای بعضی سؤالات رایج باشد. سوالاتی نظیرِ اینکه: آیا [[انقراض بشر|نسل بشر منقرض خواهد شد]]؟ آیا [[واپاشی پروتون|ذرات پروتون دچار واپاشی خواهند شد]]؟ آیا آن هنگام که خورشید به یک [[غول سرخ]] مبدل می‌شود، کرهٔ زمین همچنان وجود خواهد داشت؟

== راهنمای نشانه‌ها ==
{| class="wikitable"
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=اخترشناسی و اخترفیزیک|اخترشناسی و اخترفیزیک]]
| [[اخترشناسی]] و [[اخترفیزیک]]
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=زمین‌شناسی و سیاره‌شناسی|زمین‌شناسی و سیاره‌شناسی]]
| [[زمین‌شناسی]] و [[علوم سیاره‌ای]]
|-
| style="background: #CEFF00;" | [[پرونده:Butterfly icon (Noun Project).svg|16px|alt=زیست‌شناسی|زیست‌شناسی]]
| [[زیست‌شناسی]]
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[پرونده:Psi2.svg|16px|alt=فیزیک ذرات|فیزیک ذرات]]
| [[فیزیک ذرات]]
|-
| style="background: #e0ffff;" | [[پرونده:Pi-CM.svg|16px|alt=ریاضیات|ریاضیات]]
| [[ریاضیات]]
|-
| [[پرونده:Aiga toiletsq men.svg|10px|alt=فناوری و فرهنگ|فناوری و فرهنگ]]
| [[فناوری]] و [[فرهنگ]]
|}

== آیندهٔ زمین، منظومهٔ شمسی و گیتی ==
{{همچنین ببینید|تشکیل و تکامل منظومه شمسی}}
تمامی پیش‌بینی‌ها در مورد [[آینده زمین|آیندهٔ کرهٔ زمین]]، [[تشکیل و تکامل منظومه شمسی#.D8.A2.DB.8C.D9.86.D8.AF.D9.87|منظومهٔ شمسی]] و [[آینده یک جهان منبسط‌شونده|گیتی]] باید منطبق بر [[قانون دوم ترمودینامیک]] باشد که می‌گوید [[آنتروپی]]، یا از دست رفتنِ مقدار معینی انرژی که برای انجام کاری، در دسترس است؛ باید با گذرِ زمان، افزایش یابد.<ref name="Nave">{{cite web | title = Second Law of Thermodynamics | last = Nave | first = C.R. | url = http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/thermo/seclaw.html | publisher = [[دانشگاه ایالتی جورجیا|Georgia State University]] | accessdate =3 December 2011}}</ref>
[[ستاره|ستارگان]] سرانجام، تمامیِ ذخیرهٔ سوخت هیدروژنی خود را مصرف کرده و خاموش خواهند شد. رویارویی و گذرِ اجرام فضایی از کنار یکدیگر، سبب خواهد شد، سیاره‌ها و ستارگان از مدارشان گسیخته و از جایِ اصلی خود منحرف شوند.<ref name="five ages"/> اندازهٔ خورشید احتمالاً به‌طور مداوم افزایش یافته و بسیاری از سیارات درونی (عطارد، زهره و احتمالاً کرهٔ زمین) را به‌شدت متأثر نموده و آنها را خواهد بلعید، اما نه سیارات غول‌پیکر همچون مشتری و زحل را. پس از آن، اندازهٔ خورشید تدریجاً کاهش خواهد یافت تا به اندازه یک [[کوتوله سفید]] برسد و سیارات بیرونی و قمرهایشان به گردش خود در مدار این جسم باقی‌ماندهٔ کوچک خورشیدی ادامه می‌دهند. این وضعیت آینده ممکن است شبیه به ستاره کوتوله سفید [[ام‌اوای-۲۰۱۰-بی‌ال‌جی-۴۷۷ال]] و [[سیاره فراخورشیدی]] باشد که به دور آن می‌چرخد و اندازه‌اش به‌اندازهٔ مشتری است.<ref name="NAT-20211013">{{cite journal |author=Blackman, J. W. |display-authors=et al. |title=A Jovian analogue orbiting a white dwarf star |url=https://www.nature.com/articles/s41586-021-03869-6 |date=13 October 2021 |journal=[[Nature (journal)|Nature]] |volume=598 |issue=7880 |pages=272–275 |doi=10.1038/s41586-021-03869-6 |pmid=34646001 |arxiv=2110.07934 |bibcode=2021Natur.598..272B |s2cid=238860454 |access-date=14 October 2021 }}</ref><ref name="KO-20211013">{{cite news |last1=Blackman |first1=Joshua |last2=Bennett |first2=David |last3= Beaulieu |first3=Jean-Philippe |title=A Crystal Ball Into Our Solar System's Future - Giant Gas Planet Orbiting a Dead Star Gives Glimpse Into the Predicted Aftermath of our Sun's Demise |url=https://keckobservatory.org/white-dwarf-system/ |date=13 October 2021 |work=[[Keck Observatory]] |access-date=14 October 2021 }}</ref><ref name="NYT-20211013">{{cite news |last=Ferreira |first=Becky |title=Astronomers Found a Planet That Survived Its Star's Death - The Jupiter-size planet orbits a type of star called a white dwarf, and hints at what our solar system could be like when the sun burns out. |url=https://www.nytimes.com/2021/10/13/science/white-dwarf-planet.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20211228/https://www.nytimes.com/2021/10/13/science/white-dwarf-planet.html |archive-date=2021-12-28 |url-access=limited |date=13 October 2021 |work=[[The New York Times]] |access-date=14 October 2021 }}{{cbignore}}</ref>

در نهایت مدتها پس از مرگ [[منظومه شمسی]]، خودِ [[ماده (فیزیک)|ماده]] هم، دچار [[واپاشی هسته‌ای]] خواهد شد و حتی پایدارترینِ عناصر، به [[ذرات زیراتمی]] مبدل خواهند شد.<ref name="dying"/>
دانش کنونی می‌گوید [[شکل جهان|گیتی مسطح است]] و بنابراین در یک بازهٔ زمانی محدود، [[مه‌رمب|بر روی خودش فرونخواهد ریخت]]<ref name="Komatsu"/>
اما با در نظرگرفتن این حقیقت که «زمان»، نامحدود و بی‌نهایت است، احتمالِ رخدادِ وقایعِ ناممکنی نظیر پدیدهٔ «[[مغز بولتسمان]]» هم دور از ذهن نیست.<ref name="linde"/>
{| class="wikitable" style="width: 100%; margin-right: 0;"
|-
! scope="col" | [[پرونده:Key.svg|24px]]
! scope="col" | تعداد سال‌ها از هم‌اکنون
! scope="col" | واقعه
|-
| style="background: lavender;" | [[File:Five Pointed Star Solid.svg|16px|link=#Lists|alt= Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱٬۰۰۰
| چون [[شتاب جزر و مدی|جزر و مد ناشی از ماه، سرعت چرخش زمین را کاهش خواهد داد]]، میانگین طول «روز خورشیدی» در حدود {{frac|۱|۳۰}} ثانیه [[دستگاه بین‌المللی یکاها|اِس‌آی]] بیش از زمان کنونی آن خواهد شد. برای جبران این تغییر، یا باید چندین بار در طول هر ماه، یک [[ثانیه کبیسه]] به انتهای «روز» اضافه گردد، یا باید یک یا چند ثانیهٔ کبیسهٔ متوالی در پایان برخی یا همهٔ ماه‌ها اضافه شود.<ref name="arxiv1106_3141" />
|-
| style="background: lavender;" | [[File:Five Pointed Star Solid.svg|16px|link=#Lists|alt= Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱٬۱۰۰
| در اثر [[حرکت تقدیمی|تغییر محور قطب‌ها]]، ستارهٔ «[[راعی]]» جایگزینِ «[[جدی (ستاره)|جدی]]» به عنوان [[ستاره قطبی|ستارهٔ شمالی]] خواهد شد.<ref>{{cite web |last1=McClure |first1=Bruce |last2=Byrd |first2=Deborah |title=Gamma Cephei, aka Errai, a future North Star |url=https://earthsky.org/brightest-stars/gamma-cephei-errai-future-north-star/ |website=earthsky.org |access-date=25 December 2021 |date=22 September 2021}}</ref>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۱۰٬۰۰۰
| اگر در چندین قرن آینده، در اثر اختلالاتی در حوزهٔ آبگیر و دریاچهٔ قطبیِ ویلکس، حیاتِ صفحهٔ یخیِ [[جنوبگان خاوری]] به خطر افتد، این مدت زمان لازم است تا آن یخ‌ها به‌طور کامل آب شوند. [[سطح دریای آزاد|سطح آب‌های آزاد]] ۳ الی ۴ متر بالا خواهد آمد.<ref>{{cite journal|last=Mengel|first=M.|author2=A. Levermann |title=Ice plug prevents irreversible discharge from East Antarctica|journal=Nature Climate Change|date=4 May 2014|url=http://www.nature.com/nclimate/journal/vaop/ncurrent/full/nclimate2226.html}}</ref> (این موضوع یکی از عواقب درازمدت [[تغییر اقلیم|گرمایش جهانی]] است و با اثرات کوتاه‌مدت آن که منجر به آب شدن [[یخسار جنوبگان باختری]] خواهد شد، متفاوت است)
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰٬۰۰۰ تا ۱ میلیون{{efn| name = prob}}
| [[ابرغول سرخ]] [[قلب‌العقرب]] احتمالاً طی یک [[ابرنواختر]] منفجر خواهد شد. نور حاصل از این انفجار، به مدت چند ماه به‌راحتی طی روز قابل مشاهده خواهد بود.<ref name=hockey>{{cite journal|bibcode= 2010Obs...130..167H|title= Public reaction to a V = −12.5 supernova|journal= The Observatory|volume= 130|issue= 3|page= 167|last1=Hockey|first1=T.|last2=Trimble|first2=V.|year= 2010}}</ref><ref>{{cite news |title=A giant star is acting strange, and astronomers are buzzing |url=https://www.nationalgeographic.com/science/2019/12/betelgeuse-is-acting-strange-astronomers-are-buzzing-about-supernova/ |access-date=15 March 2020 |work=National Geographic |date=26 December 2019 |language=en |archive-date=8 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210108042242/https://www.nationalgeographic.com/science/2019/12/betelgeuse-is-acting-strange-astronomers-are-buzzing-about-supernova/ |url-status=dead }}</ref><ref name="betel">{{cite web
 |title=Betelgeuse will explode someday
 |publisher=EarthSky Communications, Inc
 |last=Sessions|first=Larry
 |date=29 July 2009
 |url=http://earthsky.org/brightest-stars/betelgeuse-will-explode-someday
 |access-date=16 November 2010
 |archive-date=23 May 2021
 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210523155715/https://earthsky.org/brightest-stars/betelgeuse-will-explode-someday/
 |url-status=live
 }}</ref>

<ref>{{cite arXiv|date= 2 June 2023 |title=
The evolutionary stage of Betelgeuse inferred from its pulsation periods|last1=Saio|first1=Hideyuki |last2=Nandal|first2=Devesh |last3=Meynet |first3=Georges |last4=Ekstöm|first4=Sylvia |class=
astro-ph.SR|eprint= 2306.00287}}</ref><ref name="Neuhäuser_et_al_2022">{{cite journal
 | title=Colour evolution of Betelgeuse and Antares over two millennia, derived from historical records, as a new constraint on mass and age
 | last1=Neuhäuser | first1=R.
 | last2=Torres | first2=G. | last3=Mugrauer | first3=M.
 | last4=Neuhäuser | first4=D. L. | last5=Chapman | first5=J.
 | last6=Luge | first6=D. | last7=Cosci | first7=M.
 | journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society
 | date=July 2022 | volume=516 | issue=1 | pages=693–719 | doi=10.1093/mnras/stac1969 
 | arxiv=2207.04702 | bibcode=2022MNRAS.516..693N }}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[File:Five Pointed Star Solid.svg|16px|link=#Lists|alt= Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۱٬۷۰۰
| در اثر [[حرکت تقدیمی|تغییر محور قطب‌ها]]، ستارهٔ «[[کرکس نشسته]]» ([[فهرست روشن‌ترین ستارگان|پنجمین ستارهٔ پرنور آسمان شب]]) [[ستاره قطبی|ستارهٔ شمالی]] خواهد شد.<ref>{{cite web |last1=Howell |first1=Elizabeth |title=Vega: The North Star of the Past and the Future |url=https://www.space.com/21719-vega.html |website=Space.com |access-date=25 December 2021 |language=en |date=9 November 2018}}</ref> با آنکه حین چرخش زمین ستارگان قطبی فراوانی با [[چشم غیرمسلح]] قابل مشاهده است، اما [[کرکس نشسته]] درخشان‌ترین آنهاست.
|-
| style="background: lavender;" | [[File:Five Pointed Star Solid.svg|16px|link=#Lists|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۵٬۰۰۰–۱۱٬۰۰۰
| در این هنگام، زمین به میانهٔ چرخهٔ [[حرکت تقدیمی]] خود رسیده و [[انحراف محوری]] آن معکوس خواهد شد و در نتیجه، زمانِ وقوع تابستان و زمستان در دو نیمکرهٔ کرهٔ زمین عوض خواهد شد. نتیجه نهایی آن خواهد بود که  [[نیم‌کره جنوبی]] فصول معتدل‌تری از شکل کنونی خود خواهد داشت، چرا که هنگام [[اوج و حضیض|حضیض خورشیدی]]، نیمکرهٔ جنوبی پشت به خورشید و هنگام [[اوج و حضیض|اوج خورشیدی]] رو به آن خواهد بود.  [[نیم‌کره شمالی]] تغییرات فصلی بارزتری خواهد داشت، چرا که خشکی بیشتری در این نیمکره وجود دارد و تغییرات دمایی شدیدتر خواهد بود.<ref name="plait">
{{cite book | title = Bad Astronomy: Misconceptions and Misuses Revealed, from Astrology to the Moon Landing "Hoax" | author = Plait, Phil | author-link=Phil Plait | publisher = John Wiley and Sons | date = 2002 |isbn=978-0-471-40976-2 | pages = [https://archive.org/details/badastronomymisc00plai_621/page/n65 55]–56| title-link = Bad Astronomy: Misconceptions and Misuses Revealed, from Astrology to the Moon Landing "Hoax" }}
</ref>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۱۵٬۰۰۰
| مطابق [[نظریه پمپ صحرای بزرگ]]، [[حرکت تقدیمی]] قطب‌های کرهٔ زمین، [[باد موسمی|بادهای موسمی]] شمال آفریقا را آنچنان به سمت شمال منحرف می‌کند که [[صحرای بزرگ آفریقا]] دوباره دارای یک آب و هوای استوایی خواهد شد، آنچنان که ۵٬۰۰۰ تا ۱۰٬۰۰۰ سال پیش، [[دوره پربارش نوسنگی|چنین آب و هوایی داشت]].<ref name="tropicalsahara1">{{cite web|last1=Mowat|first1=Laura|title=Africa's desert to become lush green tropics as monsoons MOVE to Sahara, scientists say|url=https://www.express.co.uk/news/world/828144/Climate-change-Africa-Sahel-Sahara-region-monsoon-rainfall-drought|website=Express.co.uk|accessdate=23 March 2018|language=en|date=14 July 2017}}</ref><ref name="tropicalsahara2">{{cite web|title=Orbit: Earth's Extraordinary Journey|url=http://mymultiplesclerosis.co.uk/btbb/gilf-kebir-the-great-barrier-nick-drake-wadi-bakht/|website=ExptU|accessdate=23 March 2018|date=23 December 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20180714131638/https://mymultiplesclerosis.co.uk/btbb/gilf-kebir-the-great-barrier-nick-drake-wadi-bakht/|archive-date=14 July 2018|url-status=dead|df=dmy-all}}</ref>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۱۷٬۰۰۰{{efn| name = prob}}
| نزدیک‌ترین زمان تخمین برای وقوع مجدد یک [[ابرآتشفشان]] تهید‌کنندهٔ تمدن؛ آنچنان بزرگ که یک تراتون (یک تریلیون تن) [[سنگ آذرآواری]] را به هوا و بیرون پرت کند.<ref>{{cite journal |title='Super-eruption' timing gets an update – and not in humanity's favour |url=https://www.nature.com/articles/d41586-017-07777-6 |access-date=28 August 2020 |journal=Nature |date=30 November 2017 |volume=552 |issue=7683 |pages=8 |language=en |doi=10.1038/d41586-017-07777-6 |archive-date=24 July 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210724104719/https://www.nature.com/articles/d41586-017-07777-6 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |title=Scientists predict a volcanic eruption that would destroy humanity could happen sooner than previously thought |url=https://www.independent.co.uk/news/science/volcano-super-eruption-apocalypse-wipe-out-life-human-kind-timeline-how-long-a8082006.html |access-date=28 August 2020 |work=The Independent |language=en |archive-date=9 November 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201109034621/http://www.independent.co.uk/news/science/volcano-super-eruption-apocalypse-wipe-out-life-human-kind-timeline-how-long-a8082006.html |url-status=live }}</ref>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[File:Noun project 528.svg|16px|link=#Lists|alt= Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۲۵٬۰۰۰
| [[کلاهک‌های یخی قطب‌های مریخ|کلاهک‌های یخی قطب]] شمال مریخ، شروع به آب‌شدن و پس‌روی می‌کنند؛ چرا که در یک دورهٔ تقریباً ۵۰٬۰۰۰ ساله، دمای نیمکرهٔ شمالی مریخ به دلیل تغییر محوری [[اوج و حضیض]] و [[چرخه‌های میلانکوویچ]]، به حداکثر میزانِ خود می‌رسد.<ref>{{cite journal|last=Schorghofer|first=Norbert|title=Temperature response of Mars to Milankovitch cycles|journal=Geophysical Research Letters|date=23 September 2008|volume=35|issue=18|doi=10.1029/2008GL034954|url=http://www.ifa.hawaii.edu/~norb1/Papers/2008-milank.pdf|bibcode=2008GeoRL..3518201S|access-date=۱۱ آوریل ۲۰۱۵|archive-url=http://arquivo.pt/wayback/20160516014028/http://www.ifa.hawaii.edu/~norb1/Papers/2008-milank.pdf|archive-date=۱۶ مه ۲۰۱۶|dead-url=yes}}</ref><ref>{{cite book|last=Beech|first=Martin|title=Terraforming: The Creating of Habitable Worlds|date=2009|publisher=Springer|pages=138–142}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۳۶٬۰۰۰
| [[کوتوله سرخ|کوتولهٔ سرخ]] موسوم به [[راس ۲۴۸]] از فاصلهٔ ۳٫۰۲۴ سال نوری زمین گذر خواهد کرد و نزدیک‌ترین ستاره به خورشید خواهد بود.<ref name="Matthews1993"/> حدود ۸۰۰۰ سال طول خواهد کشید تا این ستارهٔ کوچک دور شود و آنگاه [[آلفا قنطورس]] و [[گلیزه ۴۴۵]] به‌ترتیب، نزدیک‌ترین ستاره‌ها به خورشید خواهند بود.<ref name="Matthews1993"/> ([[فهرست ستارگان نزدیک|اینجا را ببینید]]).
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۵۰٬۰۰۰
|بنا به نظرِ برگر و لوتر، دورانِ [[میان‌یخچالی]]ِ فعلی خاتمه خواهد یافت<ref name="Berger2002"/> و زمین وارد یک [[دوره یخچالی|دورهٔ یخگیری]] و [[عصر یخبندان]] دیگر خواهد شد که این موضوع هیچ ارتباطی به اثراتِ سوءِ [[تغییر اقلیم|گرم شدن فعلی زمین]] ندارد.

با این حال، طبق پژوهش‌های جدیدتر در سال ۲۰۱۶، اگر تغییرات آب‌وهوایی ایجاد شده توسط بشر کنترل نگردد، ممکن است این دوره یخبندان مورد انتظار را تا ۵۰۰۰۰ سال دیگر به تأخیر بیندازد و آنکه به‌طور بالقوه مانع از بروز آن گردد.<ref>{{Cite web|title=Human-made climate change suppresses the next ice age – Potsdam Institute for Climate Impact Research|url=https://www.pik-potsdam.de/en/news/latest-news/human-made-climate-change-suppresses-the-next-ice-age|access-date=2020-10-21|website=pik-potsdam.de|archive-date=7 January 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210107231215/https://www.pik-potsdam.de/en/news/latest-news/human-made-climate-change-suppresses-the-next-ice-age|url-status=live}}</ref>

آبشار نیاگارا موجب فرسایش ۳۲ کیلومترِ باقی‌مانده تا [[دریاچه ایری|دریاچهٔ ایری]] خواهد شد و خود از بین خواهد رفت.<ref name="Niagara Parks"/>

[[دریاچه یخچالی|دریاچه‌های یخچالی]] متعددی که اینک در [[سپر (زمین‌شناسی)|سپر]] کانادا وجود دارند، همگی در اثر [[ایزوستازی]]، فرسایشِ تدریجی و بالا آمدن لایه‌های زمین متعاقب [[عصر یخبندان]]، از بین خواهند رفت.<ref>{{cite book|last=Bastedo|first=Jamie|title=Shield Country: The Life and Times of the Oldest Piece of the Planet|url=https://archive.org/details/shieldcountrylif0000bast_s2u9|date=1994|publisher=Arctic Institute of North America of the University of Calgary|page=[https://archive.org/details/shieldcountrylif0000bast_s2u9/page/202 202]}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۵۰٬۰۰۰
|طول [[روز ژولیوسی]] که برای ثبتِ دقیق زمان در ستاره‌شناسی به‌کار می‌رود، به ۸۶۴۰۱ ثانیه در دستگاه [[دستگاه بین‌المللی یکاها|اس‌آی]] می‌رسد که علتش [[نیروی کشندی]] کرهٔ ماه بر چرخشِ زمین است. به همین دلیل، باید به‌طور روزانه، یک «[[ثانیه کبیسه]]» به ساعت‌ها اضافه شود؛ والا تا آن زمان، برای جبران این زمان، می‌بایست به‌طور رسمی، یک ثانیه به طول ساعات شبانه‌روز اضافه شود.<ref name="arxiv1106_3141"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰۰٬۰۰۰
| [[حرکت خاص]] ستارگان در [[کره آسمان]] که ناشی از حرکت آن‌ها در کهکشان [[راه شیری]] است، بسیاری از [[صورت فلکی|صور فلکی]] را غیرقابل تشخیص خواهد ساخت.<ref name="Tapping 2005"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰۰٬۰۰۰{{efn| name = prob}}
| ستارهٔ [[فراغول]] [[وی‌وای سگ بزرگ]] طی یک «[[ابرنواختر]] بسیار درخشان» منفجر خواهد شد.<ref name="Monnier Tuthill Lopez 1999"/>
|-
| style="background: #CEFF00;" | [[پرونده:Butterfly icon (Noun Project).svg|16px|alt=Biology|Biology]]
| ۱۰۰٬۰۰۰
|[[کرم خاکی|کرم‌های خاکی]] بومیِ شمالِ آمریکا همچون [[مگاسکولسیده]] از آمریکا به سمت شمال‌غربی و مرزهای کانادا مهاجرت کرده و از [[یخسار لارنتی]] (۳۸°N تا ۴۹°N) سر درمی‌آورند؛ با این فرض که، سرعت حرکتشان ۱۰ متر در سال باشد.<ref>{{cite book|last1=Schaetzl|first1=Randall J.|last2=Anderson|first2=Sharon|title=Soils: Genesis and Geomorphology|url=https://archive.org/details/soilsgenesisgeom00scha|date=2005|publisher=Cambridge University Press|page=[https://archive.org/details/soilsgenesisgeom00scha/page/n120 105]}}</ref> (البته کرم‌های خاکی مهاجم و غیربومی، خیلی قبل‌تر از این‌ها و در مدت زمانی کوتاه‌تر، توسط انسان به این مکان آورده شد و اختلالاتی را در [[اکوسیستم]] این منطقه ایجاد خواهند کرد)
|-
| style="background: lavender;" | [[File:Five Pointed Star Solid.svg|16px|link=#Keys|alt= Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰۰٬۰۰۰ تا ۱۰ میلیون{{efn| name = prob}}
| [[کیوپید (قمر)|کیوپید]] و [[بلیندا (قمر)|بلیندا]]، قمرهای [[اورانوس]]، احتمالا با یکدیگر برخورد خواهند کرد.<ref>{{cite journal |last1=French |first1=Robert S. |last2=Showalter |first2=Mark R. |title=Cupid is doomed: An analysis of the stability of the inner uranian satellites |journal=Icarus |date=August 2012 |volume=220 |issue=2 |pages=911–921 |doi=10.1016/j.icarus.2012.06.031|arxiv=1408.2543 |bibcode=2012Icar..220..911F |s2cid=9708287 }}</ref>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| بیش از ۱۰۰٬۰۰۰
| در نتیجهٔ یکی از اثراتِ درازمدتِ [[تغییر اقلیم|گرم‌شدن زمین]]، ۱۰ درصد از [[گاز گلخانه‌ای|گازهای گلخانه‌ای]] [[انسان‌زاد]] در وضعیتی پایدار در اتمسفر زمین، باقی خواهند ماند.<ref>{{Cite book |title=The Long Thaw: How Humans Are Changing the Next 100,000 Years of Earth's Climate |url=https://archive.org/details/longthawhowhuman00arch_317 |author=David Archer |date=2009 |page=[https://archive.org/details/longthawhowhuman00arch_317/page/n135 123] |publisher=[[Princeton University Press]] |isbn=978-0-691-13654-7}}</ref>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۲۵۰٬۰۰۰
| «[[دریاکوه لوئیهی]]» که جوان‌ترین قلهٔ آتشفشان در [[رشته‌کوه زیردریایی هاوایی-امپراتور|رشته‌کوه‌های زیردریایی هاوایی-امپراتور]] است، از زیر آب بیرون آمده و مبدل به یک جزیرهٔ آتشفشانیِ نوظهور خواهد شد.<ref name="havo"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt= Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| حوالی ۳۰۰٬۰۰۰{{efn| name = prob}}
| حدود چند صد هزار سال بعد، [[ستاره ولف–رایه|ستاره ولف–رایهٔ]] [[دابلیوآر ۱۰۴]] طی یک [[ابرنواختر]] منفجر خواهد شد. البته احتمال اندکی نیز موجود است که سرعت چرخش این ستاره به اندازه‌ای زیاد باشد که یک [[انفجار پرتو گاما|انفجار پرتوی گاما]] ایجاد کند و به احتمال ضعیف‌تر، این میزان پرتوی گامای تولیدشده، برای حیات کرهٔ زمین خطرساز شود.<ref>{{cite journal | journal= The Astrophysical Journal |volume= 675 |number= 1 |arxiv= 0712.2111 |title= The Prototype Colliding-Wind Pinwheel WR 104 |first1= Peter |last1= Tuthill |first2= John |last2= Monnier |first3= Nicholas |last3= Lawrance |first4= William |last4= Danchi |first5= Stan |last5= Owocki |first6= Kenneth |last6= Gayley |year= 2008 |doi= 10.1086/527286 |bibcode= 2008ApJ...675..698T |pages= 698–710}}</ref><ref><!-- this is a WP:RS due to tuthill being a subject-matter expert -->{{cite web|url=http://www.physics.usyd.edu.au/~gekko/pinwheel/tech_faq.html|title=WR 104: Technical Questions|last1=Tuthill|first1=Peter|accessdate=20 December 2015}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۵۰۰٬۰۰۰{{efn| name = prob}}
| کرهٔ زمین مورد اصابت یک شهاب‌سنگ به قطر یک کیلومتر واقع خواهد شد، مشروط بر آنکه انسان با فناوری موجود در آن روزگار، نتواند مسیر حرکت آن را منحرف کند و تغییر دهد.<ref name="Bostrom 2002"/>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۵۰۰٬۰۰۰
| سطح منطقهٔ پُر فراز و نشیبِ [[پارک ملی بدلندز]] در ایالت [[داکوتای جنوبی]]، به‌طورِ کامل دچار فرسایش شده و مسطح خواهد شد.<ref>{{cite web|title=Badlands National Park - Nature & Science - Geologic Formations|url=http://www.nps.gov/badl/naturescience/geologicformations.htm}}</ref>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۱ میلیون
| «[[دهانه شهاب‌سنگ]]» که یک [[دهانه برخوردی|دهانهٔ برخوردِ]] شهاب‌سنگیِ بزرگ در [[آریزونا|ایالت آریزوناست]] و جوان‌ترین [[دهانه برخوردی|دهانهٔ برخورد]] در نوعِ خود محسوب می‌شود، دچار فرسودگی کامل خواهد شد.<ref>{{cite book|last=Landstreet|first=John D.|title=Physical Processes in the Solar System: An introduction to the physics of asteroids, comets, moons and planets|date=2003|publisher=Keenan & Darlington|pages=121}}</ref>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۱ میلیون{{efn| name = prob}}
| در این زمان، کرهٔ زمین احتمالاً دچار یک انفجار [[ابرآتشفشان]] خواهد شد، به‌حدی که، حدود {{Convert|3200|km3|cumi|abbr= in}} گدازهٔ آتشفشانی بیرون خواهد ریخت و از این لحاظ، قابل مقایسه با «[[نظریه فوران آتشفشان توبا|ابرآتشفشان توبا]]» خواهد بود که حدود ۷۵۰۰۰ سال قبل رخ داد.<ref name="toba"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱ میلیون{{efn| name = prob}}
| حداکثر زمان تخمینی که در آن، [[ابرغول سرخ]] [[ابط‌الجوزا|شبان‌شانه (اِبط‌الجوزا)]] در یک [[فرانواختر]] منفجر خواهد شد. این فرانواختر دست‌کم چند ماه در کرهٔ زمین و در نورِ روز قابل رویت خواهد بود. مطالعات انجام شده، پیش‌بینی می‌کند که این انفجار ظرف یک میلیون سال آینده و شاید حتی تا ۱۰۰٬۰۰۰ سال بعد اتفاق بیوفتد.<ref name="betel"/>

<ref>{{cite news |title=A giant star is acting strange, and astronomers are buzzing |url=https://www.nationalgeographic.com/science/2019/12/betelgeuse-is-acting-strange-astronomers-are-buzzing-about-supernova/ |accessdate=15 March 2020 |work=National Geographic |date=26 December 2019 |language=en}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt= Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱ میلیون{{efn| name = prob}}
| [[دزدی‌مونه (قمر)|دزدی‌مونه]] و [[کریسدا (قمر)|کریسدا]]، قمرهای [[اورانوس]]، احتمالاً با یکدیگر برخورد خواهند کرد.<ref name=Uranus>{{cite web|title= Uranus's colliding moons|year= 2017|url= http://www.astronomy.com/news/2017/09/uranus-colliding-moons |publisher= astronomy.com|accessdate= 23 September 2017}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| {{عبارت چپ به راست|۱٫۲۹ ± ۰٫۰۴}} میلیون
| ستارهٔ [[گلیز ۷۱۰]] از فاصلهٔ ۰٫۰۵۱ [[پارسک]]—۰٫۱۶۶۳ سال نوری (۱۰٬۵۲۰ [[واحد نجومی]])<ref name="Bailer2018">{{cite journal|last1=Bailer-Jones|first1=C.A.L.|last2=Rybizki|first2=J |last3=Andrae|first3=R.|last4=Fouesnea|first4=M.|title=New stellar encounters discovered in the second Gaia data release|journal=Astronomy & Astrophysics|volume=616|pages=A37|year=2018|arxiv=1805.07581|bibcode=2018A&A...616A..37B|doi=10.1051/0004-6361/201833456|s2cid=56269929}}</ref> خورشید عبور می‌کند. این موضوع به‌دلیل ایجاد آشفتگی و انحرافِ مداری در اجرام فضاییِ موجود در «[[ابر اورت]]»، موجب افزایشِ احتمالِ بارشِ شهاب‌سنگی به سوی منظومهٔ شمسی خواهد شد.<ref name="gliese"/>
|-
| style="background: #CEFF00;" | [[پرونده:Butterfly icon (Noun Project).svg|16px|alt=Biology|Biology]]
| ۲ میلیون
| مدت زمانی که لازم است تا [[صخره‌های مرجانی|صخره‌های مرجانیِ]] نابودشده در اثرِ اسیدی‌شدن آبِ اقیانوس‌ها (توسط انسان)، دوباره ساخته شده و حیاتی نو پیدا کنند. بازسازی و تجدید حیات اکوسیستم دریایی که ۶۵ میلیون سال پیش به‌سبب اسیدی‌شدن آب اقیانوس‌ها رخ داده بود، همین مدت، زمان بُرد.<ref>{{cite book|last= Goldstein|first= Natalie|title= Global Warming|date= 2009|publisher= Infobase Publishing|page= 53 | url = https://books.google.com/books?id=-uYkEBl6CWYC | isbn = 978-0-8160-6769-5 |quote= The last time acidification on this scale occurred (about 65 mya) it took more than 2 million years for corals and other marine organisms to recover; some scientists today believe, optimistically, that it could take tens of thousands of years for the ocean to regain the chemistry it had in preindustrial times.}}</ref>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| بیش از ۲ میلیون
| [[گرند کنیون]] فرسایش بیشتری خواهد یافت و عمق آن افزایش خواهد یافت و عملاً به یک درهٔ پهن مبدل خواهد شد که توسط [[رودخانه کلرادو]] احاطه شده‌است.<ref>{{cite web|title=Grand Canyon - Geology - A dynamic place|url=http://www.nature.nps.gov/views/layouts/Main.html#/GRCA/geo/dynamic/|work=Views of the National Parks|publisher=National Park Service|access-date=11 آوریل 2015|archive-date=21 ژوئیه 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180721014344/https://www.nature.nps.gov/views/layouts/Main.html#/GRCA/geo/dynamic/}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۲٫۷ میلیون
| این مدت زمان، میانگینِ نیمه‌عمر «[[سانتور (ریزسیاره)|سانتور]]» است. این ریزسیاره‌ها، به‌سببِ اثرات متقابلِ جاذبه‌ایِ [[سیاره‌های بیرونی]]، ناپایدار هستند.<ref name=Horner2004a>{{cite journal
  |last1=Horner |first1= J.
  |last2=Evans|first2= N.W.|last3= Bailey|first3= M. E.
  |title=Simulations of the Population of Centaurs I: The Bulk Statistics
  |date=2004
  |arxiv=astro-ph/0407400
  |doi=10.1111/j.1365-2966.2004.08240.x
  |journal=[[یادداشت‌های ماهانه انجمن پادشاهی اخترشناسی|Monthly Notices of the Royal Astronomical Society]]|volume=354|issue=3|pages=798–810 |bibcode=2004MNRAS.354..798H}}</ref> پیش‌بینی‌های انجام شده دربارهٔ [[سانتور (ریزسیاره)|سانتورها]] را ببینید.
|-
| style="background: lavender;" | [[File:Five Pointed Star Solid.svg|16px|link=#Lists|alt= Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۳ میلیون
|به دلیل تأثیر جزر و مد که به تدریج سرعت چرخش زمین را آهسته‌تر می‌کند، انتظار می‌رود مدت زمان «یک روز» در زمین یک دقیقه بیشتر از میزان کنونی آن باشد.<ref name="arxiv1106_3141" />
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۱۰ میلیون
| درهٔ در حالِ توسعهٔ «[[کافت شرق آفریقا]]» در اثر طغیان [[دریای سرخ]] پُر از آب خواهد شد و بدین ترتیب، یک حوزهٔ اقیانوسی جدید، [[آفریقا|قارهٔ آفریقا]] را به دو نیم تقسیم خواهد کرد<ref name="rift"/> و [[صفحه آفریقا]] مبدل به دو «[[صفحه سومالی]]» و «[[صفحه آفریقا|صفحهٔ نیوبیَن]]» خواهد شد.

[[صفحه هند]] در حدود ۱۸۰ کیلومتر به درون [[فلات تبت]] پیشروی خواهد کرد. سرزمین [[نپال]] که مرزهایش با قله‌های [[هیمالیا]] بر روی جلگهٔ [[هند]] مشخص است، از بین رفته و دیگر وجود نخواهد داشت.<ref>{{cite web |last1=Bilham |first1=Roger |title=NOVA Online {{!}} Everest {{!}} Birth of the Himalaya |url=https://www.pbs.org/wgbh/nova/everest/earth/birth.html |website=www.pbs.org |access-date=22 July 2021 |date=November 2000 |archive-date=19 June 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210619030805/https://www.pbs.org/wgbh/nova/everest/earth/birth.html |url-status=live }}</ref>
|-
| style="background: #CEFF00;" | [[پرونده:Butterfly icon (Noun Project).svg|16px|alt=Biology|Biology]]
| ۱۰ میلیون
| مدت زمان تخمینی که لازم است متعاقب یک [[انقراض هولوسن]]، «[[تنوع زیستی]]» دیگربار و از نو، تجدید حیات کند؛ مشروط بر آنکه شدت و حدت این انقراض، همانندِ ۵ [[رویداد انقراض]] قبلی باشد.<ref>{{cite journal|last1=Kirchner|first1=James W.|last2=Weil|authorlink1=James Kirchner|first2=Anne|title=Delayed biological recovery from extinctions throughout the fossil record|journal=Nature|date=9 March 2000|volume=404|pages=177–180|url=http://www.nature.com/nature/journal/v404/n6774/abs/404177a0.html|bibcode = 2000Natur.404..177K|doi=10.1038/35004564|issue=6774|pmid=10724168}}</ref>

حتی اگر یک انقراض عمومی و کلی رخ ندهد، بیشتر گونه‌های جانداران طی این مدت، با در نظر گرفتن «نرخ انقراض طبیعی» خود، از بین خواهد رفت و «[[تبارشاخه]]ها»، گونه‌های جدیدی از حیات را به وجود خواهند آورد.<ref>{{cite book|last= Wilson|first= Edward O.|title= The Diversity of Life|date= 1999|publisher= W.W. Norton & Company|page= 216 | isbn = 978-0-393-31940-8 | url = https://books.google.com/books?id=FzPaB_6Pw4MC}}</ref><ref>{{cite book
 | last1 = Wilson
 | first1 = Edward Osborne
 | author-link1 = Edward O. Wilson
 | year = 1992
 | chapter = The Human Impact
 | title = The Diversity of Life
 | url = https://books.google.com/books?id=VS7GeNorZE4C
 | location = London
 | publisher = Penguin UK
 | publication-date = 2001
 | page =
 | isbn = 978-0-14-193173-9
 | access-date = 15 March 2020
 | quote =
}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۵۰ میلیون
| حداکثر زمان تخمینی که طی آن، حلقهٔ دورِ مریخ (ناشی از خرد شدن قبلیِ قمرِ [[فوبوس (قمر)|فوبوس]]) به سطح مریخ اصابت خواهد کرد.<ref name="phobos"/>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۵۰ میلیون
| بنا به نظر [[کریستوفر اسکوتیز]]، حرکت [[گسل سان آندریاس]] سبب خواهد شد تا [[خلیج کالیفرنیا]] به درون [[دره مرکزی]] طغیان کند. این مسئله باعث ایجد یک [[دریای داخلی]] جدید در [[ساحل غربی آمریکا|ساحل غربی]] [[آمریکای شمالی]] خواهد شد.<ref name="scotese"/> حرکت گسل سان آندریاس همچنین سبب خواهد شد که مکان فعلی شهرهای لس آنجلس و سان فرانسیسکو در هم ادغام شوند.<ref name="scotese"/> سواحلِ [[کالیفرنیا]] دچار [[فرورانش]] به سمت «[[درازگودال آلیوتی|درازگودالِ آلیوتی]]» خواهد شد.<ref name="trench"/>

برخورد آفریقا با [[اوراسیا]]، [[حوضه مدیترانه]] را بسته و موجب پدید آمدنِ یک رشته‌کوه مشابهِ [[هیمالیا]] خواهد شد.<ref name="medi"/>

بیشترِ قللِ [[رشته‌کوه آپالاش]] در اثر فرسایش از بین خواهد رفت<ref>{{cite encyclopedia | date =2011 | title =Geology | encyclopedia =Encyclopedia of Appalachia | publisher =University of Tennessee Press | url =http://www.encyclopediaofappalachia.com/category.php?rec=2 | accessdate =۱۱ آوریل ۲۰۱۵ | archiveurl =https://web.archive.org/web/20140521203455/http://www.encyclopediaofappalachia.com/category.php?rec=2 | archivedate =۲۱ مه ۲۰۱۴ | dead-url =yes}}</ref> و سرعت فرسایش ۷/۵ [[واحد بابنوف]] خواهد بود؛ اما توپوگرافی منطقه افزایش خواهد یافت، چراکه سرعت عمیق‌تر شدن دره‌ها، دو برابر این مقدار فرسایش کوه‌ها خواهد بود.<ref>{{cite journal|last=Hancock|first=Gregory|title=Summit erosion rates deduced from 10Be: Implications for relief production in the central Appalachians|journal=Geology|date=January 2007|volume=35|issue=1|doi=10.1130/g23147a.1 |url=http://pages.geo.wvu.edu/~kite/HancockKirwan2007SummitErosion.pdf}}</ref>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۵۰ تا ۶۰ میلیون
| [[کوه‌های راکی|رشته‌کوه‌های راکی]] در کشور کانادا، فرسوده و به‌کلی از بین خواهد رفت، به‌نحوی که، به منطقه‌ای مسطح مبدل خواهد شد؛ مشروط بر آنکه، نرخ فرسایش، ۶۰ [[واحد بابنوف]] باشد.<ref>{{cite book|last=Yorath|first=C. J.|title=Of rocks, mountains and Jasper: a visitor's guide to the geology of Jasper National Park|url=https://archive.org/details/ofrocksmountains0000yora|date=1995|publisher=Dundurn Press|page=[https://archive.org/details/ofrocksmountains0000yora/page/30 30]}}</ref> ([[کوه‌های راکی|رشته‌کوه‌های راکی]] کشور آمریکا، با سرعت کمتری دچار فرسایش و تخریب خواهند شد.<ref>{{cite journal|last=Dethier|first=David P.|display-authors=4|author2=Ouimet, W.|author3=Bierman, P. R.|author4=Rood, D. H.|author5=Balco, G.|title=Basins and bedrock: Spatial variation in 10Be erosion rates and increasing relief in the southern Rocky Mountains, USA|journal=Geology|date=2014|volume=42|issue=2|pages=167–170|url=http://noblegas.berkeley.edu/~balcs/pubs/Dethier_2014_Geology.pdf|bibcode=2014Geo....42..167D|doi=10.1130/G34922.1|access-date=۱۱ آوریل ۲۰۱۵|archive-date=۲۳ دسامبر ۲۰۱۸|archive-url=https://web.archive.org/web/20181223151250/http://noblegas.berkeley.edu/~balcs/pubs/Dethier_2014_Geology.pdf|url-status=dead}}</ref>)
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۵۰ تا ۴۰۰ میلیون
| مدت زمانی که طی آن، کرهٔ زمین، تمامِ ذخایرِ [[سوخت فسیلی]] خود را از دست خواهد داد.<ref>{{cite book|editor-last=Pimentel|editor-first=David|last=Patzek|first=Tad W.|title=Biofuels, Solar and Wind as Renewable Energy Systems: Benefits and Risks|chapter=Can the Earth Deliver the Biomass-for-Fuel we Demand?|date=2008|publisher=Springer}}</ref>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۸۰ میلیون
| [[هاوایی (جزیره)|بیگ آیلند]] آخرین بخشی از مجمع‌الجزایرِ هاوایی است که طی این زمان، به زیرِ امواجِ اقیانوسِ آرام خواهد رفت، و در همان هنگام، رشته‌های جدیدی از مجمع‌الجزایر هاوایی از آب بیرون خواهد زد.<ref>{{cite news|last= Perlman|first= David|title= Kiss that Hawaiian timeshare goodbye / Islands will sink in 80 million years|url= http://www.sfgate.com/news/article/Kiss-that-Hawaiian-timeshare-goodbye-Islands-2468202.php|newspaper= San Francisco Chronicle|date= 14 October 2006}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰۰ میلیون{{efn| name = prob}}
| کرهٔ زمین احتمالاً مورد اصابت یک شهاب‌سنگ واقع خواهد شد که اندازهٔ آن، به بزرگی شهاب‌سنگی خواهد بود که حدود ۶۶ میلیون سال پیش، موجب «[[رویداد انقراض کرتاسه–پالئوژن]]» گردید، با این فرض که انسان نتواند جلوی این تصادم را بگیرد.<ref name="kpg1"/>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt= Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۱۰۰ میلیون
| بر پایهٔ مدل پانگه‌آ پروکسیما که توسط کریستوفر اسکوتیز مطرح شد، یک ناحیه [[فرورانش]] در [[اقیانوس اطلس]] ایجاد خواهد شد و قاره‌های آمریکا و آفریقا مجدداً به هم [[برخورد قاره‌ای|برخورد]] خواهند کرد.<ref name="scotese"/>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۱۰۰ میلیون
| حداکثر طولِ عمرِ [[حلقه‌های زحل]]، با در نظر گرفتنِ شرایط و وضعیتِ فعلی‌شان<ref>{{cite book|last=Lang|first=Kenneth R.|title=The Cambridge Guide to the Solar System|url=https://archive.org/details/cambridgeguideto0000lang|date=2003|publisher=Cambridge University Press|pages=[https://archive.org/details/cambridgeguideto0000lang/page/328 328]–329}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt= Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۱۰ میلیون
| درخشندگی خورشید ۱٪ افزایش می‌یابد.<ref>{{cite journal|title= Distant future of the Sun and Earth revisited |journal= Monthly Notices of the Royal Astronomical Society |volume= 386 |issue= 1 |pages= 155–63 |author= Schröder, K. -P. |author2= Connon Smith, Robert |date= 2008|arxiv= 0801.4031|bibcode= 2008MNRAS.386..155S|doi= 10.1111/j.1365-2966.2008.13022.x}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt= Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۸۰ میلیون
| به‌دلیل کاهش تدریجی سرعت گردش زمین به‌دور خودش، طول روز در این زمان حدود ۱ ساعت بیشتر از طول فعلی روزها (۲۴ ساعت) خواهد بود.<ref>{{cite web | title = How Long Until The Moon Slows The Earth to a 25 Hour Day? |author= Jillian Scudder | work= [[Forbes]] | url = https://www.forbes.com/sites/jillianscudder/2017/01/28/how-long-until-the-moon-slows-the-earth-to-a-25-hour-day/#477b64b16d32 | accessdate= 30 May 2017}}</ref>
|-
| style="background: #e0ffff;" | [[پرونده:Pi-CM.svg|16px|alt=Mathematics|Mathematics]]
| ۲۳۰ میلیون
| پس از این مدت، مدارِ حرکتِ سیارات، به‌دلیلِ محدودیت ناشی از «[[زمان لیاپانوف]]»، قابل پیش‌بینی نخواهد بود.<ref name="hayes07"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۲۴۰ میلیون
| [[منظومه شمسی]] از مکان فعلی خود، [[سال کهکشانی|یک دورِ کامل]] به دورِ «[[مرکز کهکشانی]]» خواهد زد.<ref name="galyear"/>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt= Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۲۵۰ میلیون
|بنا بر نظر کریستوفر اسکوتیز، به سبب حرکت [[ساحل غربی آمریکا|ساحل غربی]] [[آمریکای شمالی]] به سمت شمال غربی، ساحل ایالت کالیفرنیا به ساحل ایالت آلاسکا برخورد خواهد کرد.<ref name="scotese"/>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۳۵۰–۲۵۰ میلیون
| تمام قاره‌های کرهٔ زمین به‌هم پیوسته و یک [[ابرقاره]] ایجاد خواهد شد. سه حالتِ ممکن از این اتصال را، «[[آماسیا (قاره)|آماسیا]]»، «نووپانگه‌آ» و «پانگه‌آ اولتیما» نامگذاری کرده‌اند.<ref name="scotese"/><ref name="Williams Nield 2007"/> این موضوع سبب بروز یک [[دوره یخچالی]]، پائین آمدن [[سطح دریای آزاد|سطح آب‌های آزاد]] و افزایش سطح اکسیژن می‌شود و دمای جو کرهٔ زمین بیش از پیش افت می‌کند.<ref>Calkin and Young in 1996 on pages 9–75</ref><ref>Thompson and Perry in 1997 on pages127–28</ref>
|-
| style="background: #CEFF00;" | [[پرونده:Butterfly icon (Noun Project).svg|16px|alt= Biology|Biology]]
| بیش از ۲۵۰ میلیون
| به سبب پیدایش ابرقاره‌های جدید که دمای جو را پائین آورده و سطح اکسیژن را بالا می‌برد، احتمال [[فرگشت|تکامل بیولوژیک]] تسریع‌شده وجود دارد.<ref name="ReferenceA">Thompson and Perry in 1997 on pages 127–28</ref> افزایش رقابت بین گونه‌های جانداران به دلیل تشکیل یک ابرقاره، افزایش فعالیت‌های آتشفشانی و شرایط زندگی نامطلوب به سبب گرم شدن کرهٔ زمین که ناشی از یک خورشید درخشان‌تر و گرم‌تر است، ممکن است منجر به یک رویداد انقراض دسته‌جمعی جانداران شود؛ به‌نحوی که حتی حیات گیاهان و جانوران دیگر به‌طور کامل برقرار نگردد.<ref name="swansong2">{{cite journal|title= Swansong Biosphere II: The final signs of life on terrestrial planets near the end of their habitable lifetimes |journal= International Journal of Astrobiology |volume= 13 |issue= 3 |pages= 229–243 |author= O'Malley-James, Jack T. |author2= Greaves, Jane S. |author3= Raven, John A. |author4= Cockell, Charles S.|year= 2014 | arxiv= 1310.4841 |bibcode= 2014IJAsB..13..229O |doi= 10.1017/S1473550413000426|s2cid= 119252386 }}</ref>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt= Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۲۹۲ میلیون
| مدت زمان تخمینی که طی آن، حلقه‌های [[زحل]] از بین خواهند رفت.<ref>{{cite journal |last1= O'Donoghue |first1= James |last2= Moore |first2= Luke |last3= Connerney |first3= Jack |last4= Melin |first4= Henrik |last5= Stallard |first5= Tom S. |last6= Miller |first6= Steve |last7= Baines |first7= Kevin H. |title= Observations of the chemical and thermal response of 'ring rain' on Saturn's ionosphere |journal= Icarus |date= 1 April 2019 |volume= 322 |pages= 251–260 |doi= 10.1016/j.icarus.2018.10.027 |issn= 0019-1035|bibcode= 2019Icar..322..251O |hdl= 2381/43180 |hdl-access= free}}</ref>
|-
|style="background: #f0dc82;" | [[File:Noun project 528.svg|16px|link=#Lists|alt= Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۳۰۰ میلیون
| به سبب تغییر مسیر جریان [[سلول هادلی]] به حدود ۴۰ درجهٔ شمالی و جنوبی، میزان زمین‌های خشک و غیرقابل کِشت تا ۲۵ درصد افزایش می‌یابد.<ref name="swansong2" />
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt= Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۶۰۰–۳۰۰ میلیون
| مدت زمانی که طی آن دمای [[گوشته|جبهٔ]] [[زحل]] به حداکثر میزان خود خواهد رسید. سپس طی یک دورهٔ ۱۰۰ میلیون ساله، [[فرورانش]] بزرگی روی خواهد داد و [[پوسته|پوستهٔ]] آن بازیافت خواهد شد.<ref name="Strom1994">{{cite journal |last= Strom |first= Robert G. |author2= Schaber, Gerald G. |author3= Dawson, Douglas D. |date= 25 May 1994 |title= The global resurfacing of Venus |journal= [[Journal of Geophysical Research]] |volume= 99 |issue= E5 |pages= 10899–10926 |doi= 10.1029/94JE00388 |bibcode= 1994JGR....9910899S|url= https://zenodo.org/record/1231347}}</ref>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۳۵۰ میلیون
| بنا بر مدل برون‌گرایی قاره‌ای که نخستین بار توسط [[پال اف. هافمن]] ارائه گردید، [[اقیانوس آرام]] به‌طور کامل محصور خواهد گردید.<ref>Nield in 2007 on pages 20–21</ref><ref>Hoffman in 1992 on pages 323–27</ref><ref name="Williams Nield 2007"/>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون
| [[ابرقاره|ابرقارهٔ]] حاصله («[[آماسیا (قاره)|آماسیا]]»، «نووپانگه‌آ» و «پانگه‌آ اولتیما») از هم خواهد گسیخت.<ref name="Williams Nield 2007"/> این موضوع سبب افزایش دمای جو کرهٔ زمین، همانند دورهٔ [[کرتاسه]] خواهد شد.<ref name="ReferenceA"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۵۰۰ میلیون{{efn| name = prob}}
| مدت زمان تخمینی برای وقوع یک «[[انفجار پرتو گاما|انفجار پرتوی گاما]]» یا یک «سوپرنووای گسترده و پرانرژی» در فاصله ۶۵۰۰ سال نوری از کرهٔ زمین؛ که [[لایه ازون]] را از بین برده و منجر به انقراض تمام گونه‌های جانداران خواهد شد؛ مشروط بر آنکه فرضیهٔ پیشین دربارهٔ آغاز «[[رویداد انقراض اردویسین–سیلورین]]» در اثرِ یک چنین انفجاری، صحیح باشد. در ضمن، سوپرنووا باید نسبت به کرهٔ زمین در موقعیت مکانی خاصی قرار گیرد تا هرگونه تأثیر منفی آن بر کرهٔ زمین، حادث شود.<ref name="natgeo"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۶۰۰ میلیون
| «شتابِ کشندی»، [[ماه|کرهٔ ماه]] را، آن اندازه از زمین دور می‌کند که دیگر [[خورشیدگرفتگی]] امکان‌پذیر نخواهد بود.<ref name="600mil"/>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۶۰۰–۵۰۰ میلیون
| افزایشِ شدتِ روشنایی خورشید، «[[چرخه کربنات–سیلیکات|چرخهٔ کربنات-سیلیکات]]» را مختل خواهد کرد. با افزایش شدتِ نورِ خورشید، سطوح صخره‌ها و [[سنگ]]‌ها، دچار [[هوازدگی]] شده و این موضوع، خود منجر به بدام‌افتادنِ [[کربن دی‌اکسید|دی‌اکسید کربن]] به صورت «کربنات» در درونِ خاک خواهد شد. با تبخیر آب از سطح زمین، سنگ‌ها سخت‌تر می‌شوند و حرکات [[زمین‌ساخت صفحه‌ای|صفحات درونی زمین]] کُندتر شده و تدریجاً متوقف می‌شود. به دلیل عدم فعالیت آتشفشان‌ها و به‌تبعِ آن، عدم بازیافتِ «کربن» به‌درونِ اتمسفر، سطح [[کربن دی‌اکسید|دی‌اکسید کربن]] افت خواهد کرد.<ref name=swansong>{{cite journal|title=Swansong Biospheres: Refuges for life and novel microbial biospheres on terrestrial planets near the end of their habitable lifetimes|author= O'Malley-James, Jack T.|author2= Greaves, Jane S.|author3= Raven, John A.|author4= Cockell, Charles S.|publisher=arxiv.org|date=2012|url= http://arxiv.org/pdf/1210.5721v1.pdf|accessdate=2012-11-01}}</ref> در این مدت، سطح [[کربن دی‌اکسید|دی‌اکسید کربن]]، آنچنان کاهش خواهد یافت که دیگر فرایندِ «تثبیت کربن در گونه‌های سه‌کربنه» (در دستگاه [[فتوسنتز]]) مقدور نخواهد بود و تمامی گیاهانی که از راه «فتوسنتز سه‌کربنه» به حیاتِ خود ادامه می‌دهند (یعنی ۹۹ درصد گیاهان امروزی) از بین خواهند رفت.<ref name="Heath Doyle 2009"/> انقراض حیات گیاهی وابسته فتوسنتز سه‌کربنه احتمالاً فرایندی تدریجی و زمان‌بر است تا یک واقعهٔ ناگهانی. این احتمال وجود دارد که گروه‌های گیاهی پیش از رسیدنِ دی‌اکسید کربن به سطح بحرانی خود، یکی پس از دیگری از بین بروند. اولین گیاهانی که منقرض می‌شوند [[گیاه علفی|گیاهان علفی]] سه‌کربنه و پس از آن، جنگل‌های [[برگ‌ریز]]، جنگل‌های پهن‌برگ [[همیشه‌سبز]] و سرانجام [[مخروطیان]] همیشه‌سبز خواهند بود.<ref name="swansong2" />
|-
| style="background: #CEFF00;" | [[پرونده:Butterfly icon (Noun Project).svg|16px|alt= Biology|Biology]]
| ۸۰۰–۵۰۰ میلیون
|با افزایش تدریجی دمای کرهٔ زمین و کاهش سطح دی‌اکسید کربن، گیاهان - و به تبع آنها، حیوانات - می‌توانند با ایجاد راه‌کارهای دیگری چون کاهش نیاز به دی‌اکسید کربن جهت انجام فرآیندهای فتوسنتزی، [[گیاهان گوشت‌خوار|گوشت‌خوار شدن]]، سازگاری با [[خشک شدن]] یا [[همزیستی]] با قارچ‌ها، مدت زمان بیشتری زنده بمانند. این سازگاری‌ها احتمالاً در نزدیکی دورهٔ «گلخانه‌ای مرطوب» پدیدار می‌شوند.<ref name="swansong2"/> مرگ بیشتر [[گیاه|گیاهان]] سبب کاهش [[اکسیژن]] در [[اتمسفر]] شده، و در نتیجه اشعهٔ [[فرابنفش]] بیشتری به سطح زمین می‌رسد که آسیب‌زننده به [[دی‌ان‌ای]] است. بالارفتن دما سبب افزایش واکنش‌های شیمیایی در جوِ زمین می‌شود و سطح اکسیژن را به میزان بیشتری کاهش می‌دهد. جوامع گیاهی و جانوری به‌طور فزاینده‌ای پراکنده و منزوی می‌شوند، زیرا زمین بیش از پیش بایر می‌شود. جانورانی که قادر به پرواز هستند، وضعیت بهتری خواهند داشت، چرا که قادرند مسافت بیشتری پرواز کرده و نقاط سردتری را برای زندگی‌شان پیدا کنند.<ref name="WardBrownlee2003">{{cite book |last1=Ward |first1=Peter D. |last2=Brownlee |first2=Donald |title=Rare earth : why complex life is uncommon in the universe |date=2003 |publisher=Copernicus |location=New York |isbn=978-0387952895 |pages=117–128}}</ref> بسیاری از حیوانات به قطب‌های زمین یا شاید زیر سطح زمین خواهند رفت. این حیوانات تنها طی [[شب قطبی|شب‌های قطبی]] فعال خواهند شد و طی [[خورشید نیمه‌شب|روزهای قطبی]]، به سبب گرما و [[تابش]] شدید، غیرفعال خواهند ماند. بیشتر سطح زمین، متروک و چون صحرایی بی‌آب و علف خواهد شد و گیاهان و حیوانات بیشتر در اقیانوس‌ها یافت خواهند شد.<ref name="WardBrownlee2003"/>  
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[File:Noun project 528.svg|16px|link=#Keys|alt= Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۸۰۰–۵۰۰ میلیون
| همان گونه که «پیتر وارد» و «دونالد براونلی» در کتاب «''زندگی و مرگ سیاره زمین''» و به نقل از «کوین زانلی» دانشمند [[مرکز تحقیقات ایمز]] [[ناسا]] اشاره کردند، این نزدیک‌ترین زمانی است که [[زمین‌ساخت صفحه‌ای]] به دلیل سرد شدن تدریجی هسته زمین متوقف خواهد شد و این موضوع به‌طور بالقوه می‌تواند زمین را به یک دنیای آبی محض تبدیل کند.<ref name="WardBrownlee2003"/>
|-
| style="background: #CEFF00;" | [[پرونده:Butterfly icon (Noun Project).svg|16px|alt= Biology|Biology]]
| ۹۰۰–۸۰۰ میلیون
| کاهشِ سطحِ [[کربن دی‌اکسید|دی‌اکسید کربن]] به آن حدی می‌رسد که دیگر فرایند «تثبیت کربن در گونه‌های چهارکربنه» (در دستگاه [[فتوسنتز]]) هم مقدور نخواهد بود.<ref name="Heath Doyle 2009"/> بدون حیات گیاهان که اکسیژن را در جو زمین بازیافت می‌کنند، اکسیژن آزاد و لایهٔ ازون از اتمسفر محو شده و مقادیر فراوانی از اشعهٔ فرابنفش کُشنده به سطح زمین خواهد رسید. در زنجیرهٔ غذایی، حیواناتی که به گیاهان زنده وابسته هستند، اندکی بعد از بین خواهند رفت.<ref name="swansong2"/> جانوران حداکثر می‌توانند حدود ۳ تا ۱۰۰ میلیون سال پس از بین رفتن حیات گیاهی، به زندگی خود ادامه دهند. درست مانند گیاهان، انقراض حیوانات احتمالاً همزمان با از بین رفتن گیاهان صورت خواهد گرفت و با حیوانات بزرگ‌تر آغاز می شود، سپس حیوانات کوچکتر و جانداران پرنده، سپس دوزیستان، پس از آن خزندگان و در نهایت بی‌مهرگان منقرض خواهند شد.<ref name="swansong"/> در کتاب «''حیات و مرگ سیارهٔ زمین''»، [[پیتر وارد (دیرین‌شناس)|پیتر وارد]] و [[دونالد ای. برونلی]] اظهار می‌دارند که برخی حیوانات ممکن است بتوانند در اقیانوس‌ها به زندگی خود ادامه دهند؛ اما سرانجام، حیاتِ «چند سلولی» از بین خواهد رفت.<ref name="bd2_6_1665"/> اولین جانداران دریایی منقرض‌شونده ماهی های بزرگ و پس از آن ماهی های کوچک و در نهایت بی مهرگان خواهند بود. آخرین جانوران باقی‌مانده، آنهایی هستند که همچون [[موریانه]]‌ها به گیاهان زنده وابسته نیستند یا آنهایی که همچون [[کرم لوله‌ای بزرگ]] در نزدیکی [[چاه گرمابی]] زندگی می‌کنند.<ref name="swansong2" /> از این زمان به بعد، تنها نوع حیات بر روی کرهٔ زمین، موجودات تک‌یاخته‌ای خواهند بود.
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt= Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۱ میلیارد{{efn| name = shortscale}}
| ۲۷٪ ازتودهٔ اقیانوس‌ها به سمت [[گوشته|جبهٔ]] زمین [[فرورانش|فرو]] خواهد رفت. اگر چنین پدیده‌ای بدون توقف پیش‌برود، زمانی به تعادل خواهد رسید که تنها ۶۵٪ از آب‌های سطحی بر روی سطح کرهٔ زمین باقی خواهند ماند.<ref name=hess5_4_569/>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۱٫۱ میلیارد
| در این مدت، شدتِ نورِ خورشید به میزان ۱۰ درصد، افزایش خواهد یافت و میانگین دمای سطح کرهٔ زمین به حدود {{cvt|320|K|C F}} خواهد رسید. اتمسفر همچون «گلخانه‌ای مرطوب» خواهد شد و آب اقیانوس‌ها تبخیر خواهد شد و به فضا خواهد رفت.<ref name="swansong"/><ref name="mnras386_1"/> در نتیجه، [[زمین‌ساخت صفحه‌ای|تکتونیک صفحه‌ای]] به‌طور کامل متوقف خواهد شد (اگر تا پیش از این متوقف نشده باشد).{{sfnfa|Brownlee|2010|p= ۹۵}} تکه‌های بسیار کوچکی از آب در آب‌گیرها باقی خواهد ماند و امکانِ حیات را اینجا و آنجا و به‌طور پراکنده، به گونه‌هایِ سادهٔ زیستی، خواهد داد.<ref name="abode"/><ref name="pressure"/>
|-
| style="background: #CEFF00;" | [[پرونده:Butterfly icon (Noun Project).svg|16px|alt= Biology|Biology]]
| ۱٫۲ میلیارد
|حداکثر زمان تخمینی که طی آن کلیهٔ گیاهان از بین خواهند رفت، با این فرض که مقادیر اندکی از برخی انواع فتوسنتز، علی‌رغم سطح بسیار پائین دی‌اکسید کربن مقدور خواهد ماند. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، افزایش دمای اتمسفر، یک [[زیست‌کره|بیوسفر]] پیچیده را ایجاد می‌کند که از این زمان به بعد، ناپایدار خواهد بود.<ref name=nature>{{cite journal|title= The life span of the biosphere revisited |journal= Nature |volume= 360 |issue= 6406 |pages= 721–23 |author= Caldeira, Ken |author2= Kasting, James F|date=1992|bibcode= 1992Natur.360..721C|doi=10.1038/360721a0|pmid=11536510}}</ref><ref name=tellus_b_52_1>{{cite journal|title= Reduction of biosphere life span as a consequence of geodynamics |journal= Tellus B |volume= 52 |issue= 1 |pages= 94–107 |author= Franck, S.|date= 2000 |bibcode= 2000TellB..52...94F|doi= 10.1034/j.1600-0889.2000.00898.x}}</ref><ref name=grl28_9>{{cite journal |title= Biotic feedback extends the life span of the biosphere |journal= Geophysical Research Letters |volume= 28 |issue= 9 |pages= 1715–18 |author= Timothy M, von Bloh |author2= Werner|date= 2001 |bibcode= 2001GeoRL..28.1715L|doi= 10.1029/2000GL012198}}</ref>
|-
| style="background: #CEFF00;" | [[پرونده:Butterfly icon (Noun Project).svg|16px|alt= Biology|Biology]]
| ۱٫۳ میلیارد
| به دلیل فقدانِ [[کربن دی‌اکسید|دی‌اکسید کربن]]، حیاتِ [[یوکاریوت]]‌ها متوقف خواهد شد. تنها [[پروکاریوت]]‌ها باقی خواهند ماند.<ref name="bd2_6_1665"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt= Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱٫۶–۱٫۵ میلیارد
|به‌واسطهٔ افزایشِ شدتِ نورِ خورشید، «[[کمربند حیات|کمربند حیاتِ]] پیرا-ستاره‌ایِ» آن، گسترش خواهد یافت. با افزایش سطح [[کربن دی‌اکسید|دی‌اکسید کربن]] در جّوِ [[مریخ]]، دمایِ آن، مشابه با دمایِ کرهٔ زمین در «[[عصر یخبندان]]» خواهد شد.<ref name="bd2_6_1665"/><ref name="mars"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[File:Five Pointed Star Solid.svg|16px|link=#Lists|alt= Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۴٫۵–۱٫۵ میلیارد
| [[شتاب جزر و مدی]]، کرهٔ ماه را چنان از زمین دور می‌کند که اثرات سودمند تثبیت‌کنندگیِ ماه بر روی «[[انحراف محوری]]» زمین، کاهش می‌یابد. در نتیجه، «سرگردانی قطبی حقیقی» در کرهٔ زمین شدت خواهد یافت و حتی دچار بی‌نظمیِ شدید و هرج‌ومرج خواهد گشت و به سبب این انحراف محوری، تغییرات چشمگیری در وضعیت آب و هوایی زمین پدید خواهد آمد.<ref name="wander" />
|-
| style="background: #CEFF00;" | [[پرونده:Butterfly icon (Noun Project).svg|16px|alt= Biology|Biology]]
| ۱٫۶ میلیارد
| حداقل زمان تخمینی برای انقراض کلیهٔ انواع حیاتِ باقی‌مانده تا این زمان؛ که البته تنها محدود به [[پروکاریوت|جانداران تک‌یاخته‌ای]] در [[زیستگاه|زیستگاه‌های کوچک]] جداافتاده همچون دریاچه‌ها و غارها در ارتفاعات بالاست.<ref name="bd2_6_1665" /><ref name="swansong" />{{sfnfa|Adams|2008|pp=33–47}}
|-
| style="background: lavender;" | [[File:Five Pointed Star Solid.svg|16px|link=#Lists|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| کمتر از ۲ میلیارد
| اولین رویارویی نزدیک [[کهکشان آندرومدا]] و کهکشان [[راه شیری]].<ref name="cox" />
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt= Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۲ میلیارد
| حداکثر زمان تخمینی که طی آن آب‌های کلیهٔ اقیانوس‌ها بخار خواهند شد؛ در صورتی که فشار جو زمین در اثر [[چرخه نیتروژن]] کاهش یابد.<ref name=pnas106_24/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt= Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۲٫۵۵ میلیارد
| دمای سطحی خورشید به حداکثر میزان خود یعنی ۵٬۸۲۰ کلوین می‌رسد. از این زمان به بعد، خورشید شروع به سرد شدن خواهد کرد، اما درخشندگی و نورش بیشتر خواهد شد.<ref name="mnras386_1"/>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۲٫۸ میلیارد
| دمایِ سطحی کرهٔ زمین، حتی در قطب‌های شمال و جنوب، به حدود ۴۲۰ [[کلوین]] (۱۴۷ درجهٔ سانتی‌گراد بالای صفر) خواهد رسید.<ref name=swansong/><ref name="global1"/>{{sfnfa|Adams|2008|pp=33–47}}
|-
| style="background: #CEFF00;" | [[File:Butterfly icon (Noun Project).svg|16px|link=#Lists|alt= Biology|Biology]]
| ۲٫۸ میلیارد
| دیرترین زمان تخمینی که طی آن تمامی جانداران (حتی تک‌یاخته‌ای‌ها) از بین خواهند رفت.<ref name="swansong" />{{sfnfa|Adams|2008|pp=33–47}}
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[File:Noun project 528.svg|16px|link=#Lists|alt= Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۴–۳ میلیارد
| اگر  [[هسته درونی]] زمین با سرعت فعلیِ {{cvt|1|mm}} در سال به رشد خود ادامه دهد، [[هسته بیرونی|هستهٔ بیرونی]] کرهٔ زمین، منجمد خواهد شد t<ref name="ng4_264" /><ref name="compo" /><ref name="meadows 2007">{{cite book|last=Meadows|first=A. J.|title=The Future of the Universe|url=https://archive.org/details/futureuniverse00mead_163|url-access=limited|date=2007|publisher=Springer|pages=[https://archive.org/details/futureuniverse00mead_163/page/n87 81]–83|isbn=9781852339463}}</ref>  چون دیگر «[[هسته بیرونی|هستهٔ بیرونیِ]] مایع‌مانندِ» کرهٔ زمین وجود ندارد، «[[میدان مغناطیسی زمین]]» هم از بین خواهد رفت<ref name="magnet">
{{cite journal | last1 = Luhmann | first1 = J. G. | last2 = Johnson | first2 = R. E. | last3 = Zhang | first3 = M. H. G. | title = Evolutionary impact of sputtering of the Martian atmosphere by O<sup>+</sup> pickup ions | journal = [[Geophysical Research Letters]] | volume = 19 | issue = 21 | pages = 2151–2154 |year = 1992 | bibcode = 1992GeoRL..19.2151L | doi = 10.1029/92GL02485
}}
</ref> و ذرات بارداری که از خورشید نشأت می‌گرفتند، از جوِ زمین محو خواهند شد.<ref>{{cite journal |title= Solar wind hammers the ozone layer |journal= News@nature |author= Quirin Shlermeler|date= 3 March 2005 | doi= 10.1038/news050228-12}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt= Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| حدود ۳ میلیارد{{efn| name = prob}}
| در حدود ۱ در ۱۰۰٬۰۰۰ احتمال دارد که در اثر پدیدهٔ رویارویی ستاره‌ای، کره زمین از مدار خود خارج و به [[محیط میان‌ستاره‌ای|فضای میان‌ستاره‌ای]] پرتاب شود. همچنین ۱ در ۳ میلیون احتمال دارد که کره زمین در تلهٔ جاذبهٔ یک ستارهٔ دیگر بیوفتد. اگر این واقعه رخ دهد، با این فرض که این سفر [[محیط میان‌ستاره‌ای|میان‌ستاره‌ای]] اثری بر حیات روی کره زمین نگذاشته باشد، زندگی در کره زمین تا مدت طولانی‌تری ادامه خواهد داشت.{{sfnfa|Adams|2008|pp=۳۳–۴۴}}
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۳٫۳ میلیارد
| ۱ درصد احتمال دارد که در اثر نیروی گرانش [[مشتری (سیاره)|مشتری]]، مدارِ حرکتی سیارهٔ [[عطارد]] آنچنان طویل گردید که منجر به برخوردش با سیارهٔ [[زهره]] شود. این موضوع، موجب درهم‌ریختگی بخش‌های داخلی منظومهٔ شمسی می‌شود. سناریوهای احتمالی عبارتند از: برخورد عطارد با خورشید، پرتاب شدن عطارد به بیرون منظومهٔ شمسی، یا برخوردش با کرهٔ زمین.<ref name="chaos"/>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt= Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۴٫۵–۳٫۵ میلیارد
| تمامی آب‌های اقیانوس‌ها (اگر پیش از این تبخیر نشده باشند) تا این زمان بخار خواهند شد. [[اثر گلخانه‌ای]] که به سبب یک اتمسفر مملو از آب ایجاد خواهد شد، به‌علاوهٔ افزایش درخشندگی خورشید به میزان ۴۰–۳۵٪ کنونی آن، دست به دست هم داده و دمای سطح کره زمین را به حدود {{cvt|1400|K|C F}} خواهند رساند که این میزان برای ذوب کردن برخی از انواع سنگ‌ها کافی است.{{sfnfa|Brownlee|2010|p= 95}}<ref name="pnas106_24">{{cite journal | last1= Li | first1= King-Fai | last2= Pahlevan | first2= Kaveh | last3= Kirschvink | first3= Joseph L. | last4= Yung | first4= Yuk L. | date= 16 June 2009 | title= Atmospheric pressure as a natural climate regulator for a terrestrial planet with a biosphere | journal= Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America| volume= 106 | issue= 24 | pages= 9576–9579 | doi= 10.1073/pnas.0809436106 | pmid= 19487662 | pmc= 2701016 | bibcode= 2009PNAS..106.9576L}}</ref><ref name=guinan_ribas>{{cite journal | last1= Guinan | first1= E. F. | last2= Ribas | first2= I. | title= Our Changing Sun: The Role of Solar Nuclear Evolution and Magnetic Activity on Earth's Atmosphere and Climate | journal= ASP Conference Proceedings | volume= 269 | pages= 85–106 | editor1-last= Montesinos | editor1-first= Benjamin | editor2-last= Gimenez | editor2-first= Alvaro | editor3-last= Guinan | editor3-first= Edward F. | date= 2002 | bibcode= 2002ASPC..269...85G}}</ref><ref name=icarus74>{{cite journal | last1= Kasting | first1= J. F. | title= Runaway and moist greenhouse atmospheres and the evolution of earth and Venus | journal= Icarus | volume= 74 |date= June 1988 | issue= 3 | pages= 472–494 | doi= 10.1016/0019-1035(88)90116-9 | pmid= 11538226 | bibcode= 1988Icar...74..472K | url= https://zenodo.org/record/1253896}}</ref> با آنکه این مرحله از آیندهٔ کره زمین را اغلب با شرایط فعلی [[زهره]] مقایسه می‌کنند، اما دمای آن موقع زمین در واقع حدود ۲ برابر دمای فعلی زهره است و در چنان دمایی، سطح زمین نیمه مذاب خواهد بود<ref name="venus"/> حال آنکه سطح کنونی زهره اغلب جامد است. علاوه بر این طی چنین زمانی، دمای زهره به سبب نزدیکی‌اش به خورشید به‌شدت بالا خواهد رفت و دمایش بسیار بیشتر از دمای زمین خواهد بود.
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۳٫۶ میلیارد
| قمر سیارهٔ [[نپتون]]، «[[تریتون (قمر)|تریتون]]»، واردِ «[[حد روش]]» خود خواهد شد و پس از فروپاشی، یک [[حلقه سیاره‌ای]] مشابه [[حلقه‌های زحل]] ایجاد خواهد کرد.<ref name="triton"/>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۴٫۵ میلیارد
| مریخ به همان میزان [[تابش خورشیدی]] می‌رسد که کره زمین در زمان پیدایش خود، یعنی ۴٫۵ سال پیش از زمان حال، داشت.<ref name="mars"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| کمتر از ۵ میلیارد
| میانگین مدت زمانی که [[کهکشان آندرومدا]] با [[راه شیری|کهکشان راه شیری]] [[برخورد راه شیری و آندرومدا|برخورد]] خواهد کرد و یک کهکشهان تلفیقی به نام «[[برخورد راه شیری و آندرومدا|میلکومِـدئا]]» ایجاد خواهد شد.<ref name="cox"/> این احتمال وجود دارد که کهکشان راه شیری از مکان فعلی خود به بیرون پرتاب شود.<ref name=Cain>{{cite web|title=When Our Galaxy Smashes Into Andromeda, What Happens to the Sun?|author=Cain, Fraser | work=Universe Today|url=http://www.universetoday.com/2007/05/10/when-our-galaxy-smashes-into-andromeda-what-happens-to-the-sun/|date=2007|accessdate=2007-05-16| archiveurl= https://web.archive.org/web/20070517021426/http://www.universetoday.com/2007/05/10/when-our-galaxy-smashes-into-andromeda-what-happens-to-the-sun/| archivedate= 17 May 2007 | url-status= live}}</ref><ref name=Cox2008>{{cite journal|title=The Collision Between The Milky Way And Andromeda | author=Cox, T. J. | author2=Loeb, Abraham | journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society | arxiv=0705.1170 | date=2008 | doi=10.1111/j.1365-2966.2008.13048.x|volume=386|issue=1 | pages=461–474 | bibcode=2008MNRAS.386..461C}}</ref> آنچه به‌طور قطعی مسلم است، آن است که سیاره‌های منظومهٔ شمسی، طی این فرایندها هیچ آسیبی نخواهند دید.<ref>{{cite web|url=http://www.nasa.gov/mission_pages/hubble/science/milky-way-collide.html |author=NASA|title=NASA's Hubble Shows Milky Way is Destined for Head-On Collision |website=NASA |date=31 May 2012 |accessdate=13 October 2012}}</ref><ref>{{cite news|last=Dowd|first=Maureen|title=Andromeda Is Coming!|url=https://www.nytimes.com/2012/05/30/opinion/dowd-andromeda-is-coming.html|accessdate=9 January 2014|newspaper=The New York Times|date=29 May 2012|quote=[NASA's David Morrison] explained that the [[Andromeda-Milky Way collision]] would just be two great big fuzzy balls of stars and mostly empty space passing through each other harmlessly over the course of millions of years.}}</ref><ref name="milk"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۵٫۴ میلیارد
| با اتمام هیدروژن در هستهٔ خود، خورشید از منحنیِ «[[رشته اصلی]]» خارج و تدریجاً به یک «[[غول سرخ]]» مبدل می‌شود.<ref name="Schroder 2008"/>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۶٫۵ میلیارد
| مریخ به همان میزان [[تابش خورشیدی]] می‌رسد که کره زمین در حال حاضر دارد و پس از آن دچار همان سرنوشتی می‌شود که در بالا برای زمین شرح داده شد.<ref name="mars"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[File:Five Pointed Star Solid.svg|16px|link=#Lists|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۶٫۶ میلیارد
| خورشید احتمالاً دچار [[درخش هلیوم]] خواهد شد و در نتیجه، روشنایی هسته مرکزی آن به اندازهٔ روشنایی تمامی ستارگان موجود در کهکشان راه شیری می‌شود.<ref>{{cite web |last1=Taylor |first1=David |title=The End Of The Sun |url=https://faculty.wcas.northwestern.edu/~infocom/The%20Website/end.html |access-date=29 July 2021 |archive-date=12 May 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210512065300/https://faculty.wcas.northwestern.edu/~infocom/The%20Website/end.html |url-status=live }}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۷٫۵ میلیارد
| با افزایش اندازهٔ خورشید، کرهٔ زمین و [[مریخ]] دچار پدیدهٔ «[[قفل کشندی]]» خواهند شد.<ref name="mars"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۷٫۵۹ میلیارد
| کرهٔ زمین و [[ماه]] به احتمالِ قوی، در اثر افتادن به داخلِ خورشید (که در حال افزایش اندازه و حجم است) از بین خواهند رفت. در این زمان، خورشید در حال نزدیک‌شدن به بیشینه مرحلهٔ [[غول سرخ|غول سرخی]] خود است و قطرش نزدیک به ۲۵۶ برابر قطر کنونی‌اش می‌شود.<ref name="Schroder 2008"/>{{efn|name=earthredgiantsun}} پیش از این برخورد نهایی، ماه واردِ «[[حد روش]]» خود خواهد شد و پس از فروپاشی یک [[حلقه سیاره‌ای]] بدور زمین ایجاد می‌کند و البته بیشتر خرده‌های آن به روی سطح زمین خواهد افتاد.<ref name="powell2007"/>
<!--leaving this here in case later calculation(s) show the above not to be true-->

در این مدت، دمای سطح [[تیتان]] (قمر سیارهٔ [[زحل|زُحل]]) به آن حدی می‌رسد که برای حیات موجودات، لازم و ضروری است.<ref name="Titan"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۷٫۹ میلیارد
| خورشید به مرز [[غول سرخ|غول سرخی]] خود در [[نمودار هرتسپرونگ-راسل]] می‌رسد و قطرش به ۲۵۶ برابر قطر فعلی خواهد رسید.<ref name="Rybicki2001"/> در جریان این افزایش اندازه، [[عطارد]] و [[زهره]] و کرهٔ زمین، همگی از بین خواهند رفت.<ref name="Schroder 2008"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۸ میلیارد
| خورشید مبدل به یک [[کوتوله سفید]] کربن-اکسیژن می‌شود و حجمش به حدود ۵۴٫۰۵ درصدِ فعلی، می‌رسد.<ref name="Schroder 2008"/><ref name="nebula"/><ref name="apj676_1_594"/><ref name="dwarf group note">Based upon the weighted least-squares best fit on p. 16 of Kalirai et al. with the initial mass equal to a [[solar mass]].</ref> اگر کرهٔ زمین در چنین زمانی هنوز باقی باشد، دمای سطح آن همچون سایر سیارات منظومهٔ شمسی به‌سرعت افت می‌کند، چرا که میزان انرژی ساطع‌شده از خورشید خیلی کمتر از میزان کنونی آن است.
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۲۲٫۳ میلیارد
| با در نظر گرفتن فرضیهٔ [[انرژی تاریک]] و [[معادله حالت (کیهان‌شناسی)|معادله حالتِ]] {{var|w}} = ۱٫۵-، «[[مه‌گسست]]» رخ داده و [[گیتی|جهان]] به پایان خواهد رسید.<ref name="bigrip"/><ref>{{cite web |url=https://www.forbes.com/sites/startswithabang/2018/06/30/ask-ethan-could-the-universe-be-torn-apart-in-a-big-rip/ |title=Ask Ethan: Could The Universe Be Torn Apart In A Big Rip? |website=[[Forbes]] |access-date=26 January 2021 |archive-date=2 August 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210802032741/https://www.forbes.com/sites/startswithabang/2018/06/30/ask-ethan-could-the-universe-be-torn-apart-in-a-big-rip/ |url-status=live }}</ref> اگر چگالی [[انرژی تاریک]] کمتر از ۱- باشد، [[انبساط جهان]] شتاب می‌گیرد و [[جهان قابل مشاهده]] کوچکتر می‌شود. حدود ۲۰۰ میلیون سال قبل از [[مه‌گسست]]، خوشه‌های کهکشانی نظیر [[گروه محلی]] و [[گروه سنگ‌تراش]] از بین رفته‌اند. ۶۰ میلیون سال پیش از مه‌گسست، تمامی کهکشان‌ها، ستاره‌های خود را تدریجاً از حاشیه‌شان از دست داده و ظرف ۴۰ میلیون سال بعدی، به‌کلی فرو می‌پاشند. سه ماه قبل از پایان جهان، ستاره‌ها هیچ‌گونه پیوند گرانشی نخواهند داشت و سیارات به [[گیتی|جهان]] سریعاً متسع‌شونده پرتاب می‌شوند. سه ماه پیش از وقوعِ [[مه‌گسست]]، منظومه‌های ستاره‌ای پیوستگی گرانشی خود با یکدیگر را از دست خواهند داد و سیارات از جای خود کنده شده و به سوی جهانِ به‌سرعت منبسط‌شونده پرتاب خواهند کرد. سی دقیقه قبل از خاتمهٔ هستی، سیارات، ستاره‌ها، [[سیارک]]‌ها، و حتی [[ستاره نوترونی|ستاره‌های نوترونی]]، [[سیاه‌چاله]]‌ها به [[اتم]] تبدیل می‌شوند. {{عبارت چپ به راست|۱۰<sup>−۱۹</sup>}} ثانیه پیش از پایان جهان، اتم‌ها هم از می‌پاشند. هنگامی که مه‌گسست به [[یکاهای پلانک]] خود می‌رسد، [[ریسمان کیهانی|ریسمان‌های کیهانی]] و [[تار و پود]] [[فضازمان]] از هم جدا می‌شود. وقتی تمامی فواصل بی‌نهایت طولانی گردد، گیتی دچار یک «[[تکینگی گرانشی|تکینگی]] [[مه‌گسست]]» می‌شود. در حالی که در «[[تکینگی گرانشی|تکینگی]] [[مه‌رمب]]»، ماده بی‌نهایت متراکم می‌شود، در «[[تکینگی گرانشی|تکینگی]] [[مه‌گسست]]» ماده بی‌نهایت از هم دور و پخش می‌شود.<ref>{{cite journal
| doi = 10.1103/PhysRevLett.91.071301
| last = Caldwell | first = Robert R. |author2=Kamionkowski, Marc |author3=Weinberg, Nevin N.
| title = Phantom Energy and Cosmic Doomsday
| journal = Physical Review Letters
| volume = 91
| pages = 071301
| year = 2003
| pmid=12935004
| arxiv=astro-ph/0302506
| bibcode=2003PhRvL..91g1301C
| issue = 7
}}</ref> با این وجود، مشاهدهٔ سرعتِ حرکتِ [[خوشه کهکشانی|خوشه‌های کهکشانی]] با [[رصدخانه پرتو ایکس چاندرا|تلسکوپ فضایی چاندرا]]، عدد واقعی {{var|w}} را در حدود ۰٫۹۹۱- نشان داده و پیش‌بینی می‌کند که مه‌گسست رخ نخواهد داد.<ref name="chand"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۵۰ میلیارد
| اگر کرهٔ زمین و ماه در این مدت، به‌داخلِ خورشید نیوفتاده و نابود نشده باشند، دچار پدیدهٔ [[قفل کشندی]] با یکدیگر خواهند شد و این بدان معناست که فقط، یک وجهِ یکدیگر را خواهند دید.<ref name="tide1">{{cite book | title = Solar System Dynamics | author = Murray, C.D. | author2 = Dermott, S.F. |name-list-style=amp| publisher = [[انتشارات دانشگاه کمبریج|Cambridge University Press]] | date = 1999 | page = 184 | isbn = 978-0-521-57295-8}}</ref><ref name="tide2">{{cite book | last = Dickinson | first = Terence | authorlink = Terence Dickinson | title = From the Big Bang to Planet X | publisher = [[Camden House]] | date = 1993 | location = Camden East, Ontario | pages = [https://archive.org/details/frombigbangtopla00unse/page/79 79]–81 | url =https://archive.org/details/frombigbangtopla00unse| isbn = 978-0-921820-71-0}}</ref> از آن پس، اثراتِ کششیِ خورشید، سبب خواهد شد «[[تکانه زاویه‌ای]]» این دو به‌هم بخورد و مدارِ کرهٔ ماه دچارِ زوال شده و چرخش زمین به‌دورِ خودش، شتابِ بیشتری بگیرد.<ref name="canup_righter">{{cite book | first1 = Robin M. | last1 = Canup | first2 = Kevin | last2 = Righter | title = Origin of the Earth and Moon | volume = 30 | series=The University of Arizona space science series | publisher = University of Arizona Press | date = 2000 | isbn = 978-0-8165-2073-2 | pages = 176–177 | url = http://books.google.com/books?id=8i44zjcKm4EC&pg=PA176}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۶۵ میلیارد
| ماه به دلیل زوالِ مداری، با زمین برخورد خواهد کرد، با این فرض که این دو تا آن زمان توسط خورشیدِ [[غول سرخ]] بلعیده نشده باشند.<ref>{{cite web|url=https://www.forbes.com/sites/brucedorminey/2017/01/31/earth-and-moon-may-be-on-long-term-collision-course/#38a21ffa3c68|website=Forbes|author=Bruce Dorminey|title=Earth and Moon May Be on Long-Term Collision Course|date=31 January 2017|accessdate=11 February 2017}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰۰ میلیارد تا ۱ تریلیون (۱۰<sup>۱۲</sup>)
| میانگین مدت زمانی که طی آن، حدود ۴۷ کهکشان<ref name="messier"/> در «[[گروه محلی]]» به یکدیگر خواهند پیوست و یک کهکشان بزرگتر ایجاد خواهند کرد.<ref name="dying"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۵۰–۱۰۰ میلیارد
| [[انبساط جهان]] سبب خواهد شد تمامی کهشکشان‌های آن‌سویِ [[گروه محلی|گروه محلیِ]] کهکشانِ راه شیری، ماورایِ «افق نور کهکشهانی» واقع شده و دیگر با فناوری کنونی، قابل رصد و ردیابی نباشند.<ref name="galaxy"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۵۰ میلیارد
| [[تابش زمینه کیهانی]] رو به سردی رفته و دمایش از حد کنونی آن نیز که حدود ۲٫۷ [[کلوین]] تا ۰٫۳ [[کلوین]] است، کمتر خواهد شد و بدین ترتیب، دیگر با فناوری کنونی، قابل رصد و ردیابی نیست.<ref name="temp"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[File:Five Pointed Star Solid.svg|16px|link=#Lists|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۳۲۵ میلیارد
| زمان تخمینی که طی آن، انبساط جهان تمام اجرام آسمانی همبسته با نیروی گرانشی را در افق کیهانی خود منزوی می‌کند. در این مرحله، کیهان با ضریبی بیش از ۱۰۰ میلیون منبسط شده‌است و حتی ستارگانِ منفردِ جداافتاده نیز، منزوی و ایزوله خوهند شد.<ref name=":0">{{Cite journal|last1=Busha|first1=Michael T.|last2=Adams|first2=Fred C.|last3=Wechsler|first3=Risa H.|last4=Evrard|first4=August E.|date=2003-10-20|title=Future Evolution of Structure in an Accelerating Universe|journal=The Astrophysical Journal|volume=596|issue=2|pages=713–724|doi=10.1086/378043|arxiv=astro-ph/0305211|s2cid=15764445|issn=0004-637X}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۸۰۰ میلیارد
| مدت زمانی که در آن تابشِ نور از کهکشان تلفیقیِ «[[برخورد راه شیری و آندرومدا|میلکومِـدِئا]]»، رو به کاهش خواهد گذاشت که علتش، تبدیل [[غول سرخ|غول‌های سرخ]] به «غول آبی» و گذر از مرحلهٔ «حداکثر درخشندگی» خود است.<ref name="bluedwarf"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰<sup>۱۲</sup> (۱ تریلیون)
| کمترین زمانی که پیش‌بینی می‌شود [[ستاره‌زایی]] به دلیل مصرفِ تمامیِ گازهایِ کهکشانیِ موردِ نیاز برای این زایش، پایان یابد.<ref name="dying"/>

[[انبساط جهان]] با فرض یک چگالیِ [[انرژی تاریک]] ثابت، طول‌موجِ امواجِ مایکروویوِ پس‌زمینهٔ کیهانی را ۱۰<sup>۲۹</sup> برابر می‌کند و در نتیجه، از افق نوری کیهانی خارج ساخته و تمامیِ شواهدِ موجود برای «[[مه‌بانگ]]» را غیرقابل رصد و ردیابی می‌نماید. با این حال، همچنان می‌توان [[انبساط جهان]] را با استفاده از «[[سینماتیک ستاره‌ای|ستارگان فرا سریع]]» اثبات و اندازه‌گیری نمود.<ref name="galaxy"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰<sup>۱۲</sup> – ۱۰<sup>۱۱</sup>{{سخ}}(۱۰۰ میلیارد – ۱ تریلیون)
| زمان تخمینی برای آنکه با فرض یک مدل «بسته»، [[گیتی|جهان]] طی یک [[مه‌رمب]] به پایان برسد. بر حسب آنکه مرحلهٔ انبساط جهان تا چه اندازه طول بکشد، مرحله انقباض جهان دقیقاً برعکس آن رخ خواهد داد.<ref name="Davies1994">{{cite book |last=Davies |first=Paul |title=The Last Three Minutes: Conjectures About The Ultimate Fate of the Universe |publisher=[[Basic Books]] |year=1997 |isbn=978-0-465-03851-0}}</ref> ابتدا [[ابرخوشه کهکشانی|ابرخوشه‌های کهکشانی]] به‌هم می‌پیوندند و سپس این به‌هم پیوستن در مورد [[خوشه کهکشانی|خوشه‌های کهکشانی]] و [[کهکشان]]‌ها رخ می‌دهد. در نهایت ستاره‌ها آنچنان به هم نزدیک می‌شوند که شروع به برخورد با یکدیگر می‌کنند. با پیشرفت انقباض جهان، دمای [[تابش زمینه کیهانی]] به بیش از دمای سطح برخی ستارگان می‌رسد و این بدان معناست که این ستارگان دیگر نمی‌توانند گرمای درونی خود را به بیرون دفع کنند و به آهستگی در درونِ خود می‌پزند تا آنکه سرانجام منفجر شوند. این فرایند در حدود ۵۰۰٬۰۰۰ سال پیش از پایان جهان و با تشکیل ستارگان [[کوتوله سرخ]] کم‌جرم، هنگامی که دمای [[تابش زمینه کیهانی]] به {{convert|2400|K|C F}} برسد، آغاز می‌شود، و سپس با ایجاد [[رده‌بندی ستارگان| ستارگان کلاس کِی، جی، اف، اِی، بی، و سرانجام کلاس اُ]] در حدود ۱۰۰٬۰۰۰ سال پیش از [[مه‌رمب]] دنبال می‌شود. چندین دقیقه پیش از وقوع [[مه‌رمب]]، دما آنچنان بالاست که [[هسته اتم]] از هم می‌گسلد و ذرات آن به درون [[سیاه‌چاله]]‌ها بلعیده می‌شود. سرانجام تمامی سیاه‌چاله‌های عالم هستی به هم پیوسته و یک سیاه‌چالهٔ واحد ایجاد می‌شود که همه [[ماده (فیزیک)|مواد]] عالم هستی را در خود جای داده‌است؛ و سپس شروع به بلعیدن تمام گیتی از جمله خودش می‌نماید.<ref name="Davies1994"/> پس از آن، این احتمال وجود دارد که [[مه‌بانگ|مه‌بانگی]] دیگر رخ داده و یک جهان جدید تشکیل شود. اعمال مشاهده‌شده از [[انرژی تاریک]] و شکل فعلی جهان چنین سناریویی را محتمل نمی‌نمایاند. تصور بر آن است که [[گیتی]] [[شکل جهان|تخت]] باشد و به سبب [[انرژی تاریک]]، انبساط آن تسریع خواهد شد. اما خواص این انرژی تاریک هنوز نامعلوم است و در نتیجه ممکن است در آینده، انرژی تاریک معکوس گردد.

همچنین امکان دارد گیتی یک «مدل بسته» باشد، اما انحنای آن چنان اندک باشد که ما قادر به تشخیص و اندازه‌گیری آن در فاصله جهان قابل مشاهدهٔ فعلی نباشیم.<ref>{{cite web|last=Fraser Cain|title=How Will The Universe End?|date=17 October 2013|url=https://www.youtube.com/watch?v=RWnduAnxLQ4|accessdate=13 June 2016}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰<sup>۱۲</sup> × ۱٫۰۵{{سخ}}(۱٫۰۵ تریلیون)
| زمان تخمینی برای انبساط [[گیتی]] با ضریبی بیش از ۱۰<sup>۲۶</sup>، که چگالیِ ذرات را به کمتر از ۱ ذره در حجم «افق کیهانی» می‌رساند. ورای این هنگام، ذرات موادِ غیرمتصلِ بین‌کهکشانی، به‌طور مؤثری از هم جدا افتاده و برخورد میان آنها، دیگر تأثیری بر تکامل آتی [[گیتی|جهان]] نخواهد داشت.<ref>{{Cite journal|last=Busha|first=Michael T.|last2=Adams|first2=Fred C.|last3=Wechsler|first3=Risa H.|last4=Evrard|first4=August E.|date=2003-10-20|title=Future Evolution of Structure in an Accelerating Universe|journal=The Astrophysical Journal|volume=596|issue=2|pages=713–724|doi=10.1086/378043|arxiv=astro-ph/0305211|issn=0004-637X}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[File:Five Pointed Star Solid.svg|16px|link=#Lists|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰<sup>۱۲</sup> × ۱٫۴ {{سخ}}(۱٫۴ تریلیون)
| زمان تخمینی که طی آن تابش پس‌زمینه کیهانی به دمای پایه‌ای ۱۰<sup>−۳۰</sup> کلوین می‌رسد و دیگر سردتر از این نمی‌شود. این دمای اندک باقیمانده، ناشی از تشعشعات [[افق]] کیهانی است که با گذشت زمان کاهش نمی‌یابد.<ref>{{Cite arXiv|last=Ord|first=Toby|date=2021-05-05|title=The Edges of Our Universe|class=gr-qc|eprint=2104.01191}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰<sup>۱۲</sup> × ۲{{سخ}}(۲ تریلیون)
| زمان تخمینی برای آنکه کلیهٔ اجرامِ آن سوی [[گروه محلی]] با یک ضریب بیش از ۱۰<sup>۵۳</sup> دچار [[انتقال به سرخ|سرخ‌گَرایی]] شوند. حتی پُر انرژی‌ترین [[پرتو گاما|پرتوهای گاما]] چنان بسط می‌یابند که طول موج‌شان از طول فیزیکی [[افق]] بیشتر می‌شود. زمان برطرف‌شدن این تابش از سن فیزیکی جهان هستی بیشتر خواهد بود.<ref>{{Cite journal|last=Krauss|first=Lawrence M.|last2=Starkman|first2=Glenn D.|date=March 2000|title=Life, The Universe, and Nothing: Life and Death in an Ever-Expanding Universe|url=https://archive.org/details/sim_astrophysical-journal_2000-03-01_531_1/page/n25|journal=The Astrophysical Journal|volume=531|issue=1|pages=22–30|doi=10.1086/308434|arxiv=astro-ph/9902189|bibcode=2000ApJ...531...22K|issn=0004-637X}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰<sup>۱۲</sup> × ۴{{سخ}}(۴ تریلیون)
| زمان تخمینی برای آنکه ستارهٔ [[کوتوله سرخ]] [[پروکسیما قنطورس]]، که نزدیک‌ترین ستاره به خورشید با فاصله‌ای در حدود ۴٫۲۵ [[سال نوری]] است، [[رشته اصلی]] را ترک کرده و به کوتوله سفید مبدل شود.<ref>{{cite journal|title=RED Dwarfs and the End of The Main Sequence|author1=Fred C. Adams|author2=Gregory Laughlin|author3=Genevieve J. M. Graves|journal=Revista Mexicana de Astronomía y Astrofísica, Serie de Conferencias|volume=22|pages=46–49|year=2004|url=http://www.astroscu.unam.mx/rmaa/RMxAC..22/PDF/RMxAC..22_adams.pdf|access-date=۲۳ آوریل ۲۰۲۰|archive-date=۱۱ ژوئیه ۲۰۱۹|archive-url=https://web.archive.org/web/20190711072446/http://www.astroscu.unam.mx/rmaa/RMxAC..22/PDF/RMxAC..22_adams.pdf|url-status=dead}}</ref>
|-

| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰<sup>۱۳</sup>{{سخ}}(۱۰ تریلیون)
| زمان تخمینی برای حداکثر میزان زیست‌پذیری (قابلیت سکونت) در [[گیتی|عالم هستی]]، مگر آنکه زیست‌پذیری اطراف ستاره‌های کم‌جرم، متوقف گردد.<ref name=loeb_2016/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰<sup>۱۳</sup> × ۱٫۲{{سخ}}(۱۲ تریلیون)
| زمان تخمینی برای آنکه [[کوتوله سرخ]] [[وی‌بی ۱۰]]، که تا سال ۲۰۱۶ کم‌جرم‌ترین ستارهٔ [[رشته اصلی]] با وزنی در حدود ۰٫۰۷۵ {{Solar mass}} است، تمامی هیدروژن هستهٔ خود را از دست داده و به یک [[کوتوله سفید]] مبدل شود.<ref name="S&T 22">{{cite journal| title=Why the Smallest Stars Stay Small| journal=Sky & Telescope|date=November 1997| issue=22| ref=harv}}</ref><ref>{{cite journal| journal=Astronomische Nachrichten| volume= 326| issue=10| pages= 913–919| date= 2005| title=M dwarfs: planet formation and long term evolution| first=F. C.|last= Adams| author2= P. Bodenheimer| author3=G. Laughlin|bibcode=2005AN....326..913A|doi=10.1002/asna.200510440| ref=harv}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰<sup>۱۳</sup> × ۳{{سخ}}(۳۰ تریلیون)
| زمان تقریبی برای آنکه ستارگان کهکشان‌هایی که در همسایگی هم قرار دارند، از نزدیکی یکدیگر عبور کنند. هرگاه دو ستاره (یا بقایای ستاره‌ای) از کنار هم عبور کنند، این احتمال وجود دارد که مدار آن‌ها به‌هم بخورد و از مسیرِ همیشگیِ خود منحرف و خارج شوند. به‌طور معمول، هرچه سیاره‌ای به خورشیدِ خود (ستارهٔ مادر خود) نزدیک‌تر باشد، احتمال خارج شدنش از مدار، به سبب اثراتِ جاذبه‌ای آن ستارهٔ مادر، کمتر است.<ref name="strip"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰<sup>۱۴</sup>{{سخ}}(۱۰۰ تریلیون)
| بیشینه زمانِ تخمینی برای پایان یافتنِ [[ستاره‌زایی]] در [[گیتی]].<ref name="dying"/> در این زمان، «عصر ستاره‌زایی» خاتمه می‌یابد و جهان وارد «عصر زوال» می‌گردد و دیگر «هیدروژنِ آزاد» برای ساخت ستارگان جدید وجود ندارد و ستارگانِ موجود نیز، سوخت خود را تمام می‌کنند و رو به نابودی می‌روند.<ref name="five ages"/> تا این زمان جهان هستی با ضریبی در حدود ۱۰<sup>۲۵۵۴</sup> منبسط شده است.<ref name=":0" />
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰<sup>۱۴</sup> × ۱٫۲–۱٫۱{{سخ}}(۱۱۰ تا ۱۲۰ تریلیون)
| مدت زمانی که طی آن، تمام ستارگانِ [[گیتی]]، سوخت خود را مصرف کرده‌اند (پُرعمرترین ستارگان، یعنی [[غول سرخ|غول‌های سرخِ]] کم‌جرم، طول عمری در حدود ۲۰–۱۰ تریلیون سال دارند).<ref name="dying"/> پس از این زمان، آنچه باقی می‌ماند عبارت است از [[ستاره فشرده|بقایای ستاره‌ای]] ([[کوتوله سفید|کوتوله‌های سفید]]، [[ستاره نوترونی|ستارگان نوترونی]] و [[سیاهچاله ستاره‌وار|سیاهچاله‌های ستاره‌وار]]). [[کوتوله قهوه‌ای|کوتوله‌های قهوه‌ای]] نیز باقی می‌مانند.

برخورد مابین [[کوتوله قهوه‌ای|کوتوله‌های قهوه‌ای]] موجب ساختِ تعدادِ اندکی [[غول سرخ]] خواهد شد. به‌طورِ متوسط، حدود ۱۰۰ ستاره در کهکشان، خواهد درخشید. برخوردِ [[ستاره فشرده|بقایای ستاره‌ای]] موجب بوجودآمدنِ گاه‌به‌گاهِ [[ابرنواختر]] خواهد شد.<ref name="dying"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰<sup>۱۵</sup>{{سخ}}(۱ کوادریلیون)
| زمان تخمینی برای آنکه عبورِ ستارگان از نزدیکی هم، موجب گسیختگیِ مدار حرکتِ سیاراتِ منظومه‌ای (از جمله منظومه شمسی) شود.<ref name="dying"/>

در این زمان، خورشید آنچنان سرد شده‌است که دمایش به ۵ درجه بالای [[صفر مطلق]] ({{عبارت چپ به راست|−۲۶۸٫۱۵}} سانتی‌گراد) رسیده‌است.<ref name="five degs"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| {{عبارت چپ به راست|۱۰<sup>۱۹</sup> - ۱۰<sup>۲۰</sup>}} {{سخ}}(۱۰ تا ۱۰۰ کوئینتیلیون)
| مدت زمان تقریبی که در آن ۹۹٪-۹۰٪ [[کوتوله قهوه‌ای|کوتوله‌های قهوه‌ای]] و [[ستاره فشرده|بقایای ستاره‌ای]] (از جمله خورشید) از کهشکشانِ منظومهٔ شمسی به بیرون پرتاب خواهند شد. توضیح آنکه، وقتی دو جرمِ آسمانی از کنار هم عبور می‌کنند، نوعی مبادلهٔ انرژیِ مداری، بین آن‌ها رخ داده و آن‌هایی که جرم کمتری دارند، انرژی دریافت می‌کنند. وقتی این عبور کردن‌ها از نزدیکی هم، تکرار شود، اجرامی که جرم کمتری دارند، آن اندازه انرژی دریافت می‌کنند که آن‌ها را به بیرون از کهکشان پرتاب کند. این پدیده سبب می‌شود که یک کهکشان، در نهایت، تمام [[کوتوله قهوه‌ای|کوتوله‌های قهوه‌ای]] و [[ستاره فشرده|بقایای ستاره‌ای]] درونِ خود را به بیرون پرتاب کند.<ref name="dying"/><ref name="five ages pp85–87"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰<sup>۲۰</sup>{{سخ}}(۱۰۰ کوئینتیلیون)
| مدت زمانِ تخمینی که طی آن، زمین به سبب زوالِ مداریِ ناشی از تابشِ [[موج گرانشی]]، با خورشید که اینک به یک [[کوتوله سیاه]] مبدل گشته، تصادم و برخورد خواهد کرد،<ref name="dyson"/> مشروط بر آنکه، پیشتر از این، کرهٔ زمین به دلیل نیروهایِ گرانشیِ سایر اجرامِ آسمانی، از محور خود خارج نشده یا در اثر افزایش حجم خورشید، توسط آن بلعیده نشده باشد.<ref name="dyson"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[File:Five Pointed Star Solid.svg|16px|link=#Lists|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰<sup>۲۳</sup> (۱۰۰ سکستیلیون)
| در این بازه زمانی، بیشتر بقایای ستارگان و سایر اجرام آسمانی از بقایای خوشهٔ کهکشانی خود به بیرون پرت می‌شوند.<ref>{{cite web |author1=[[John Baez]] |title=The End of the Universe |url=http://math.ucr.edu/home/baez/end.html |website=math.ucr.edu |date=7 February 2016 |access-date=13 February 2021 |archive-date=30 May 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090530050623/http://math.ucr.edu/home/baez/end.html |url-status=live }}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰<sup>۳۰</sup>
| مدت زمانی که لازم است، تا آن معدود ستاره‌هایی که از کهکشان‌هایشان به بیرون پرتاب نشده‌اند (حدود ۱۰٪-۱٪ ستارگان)، به‌داخلِ [[سیاه‌چاله کلان‌جرم]] مرکز کهکشان‌شان سقوط کنند. در این زمان و به سبب [[موج گرانشی]]، [[ستاره دوگانه|ستارگان دوگانه]] به روی یکدیگر و سیاره‌ها به روی ستارگان مربوطه، سقوط خواهند کرد و تنها اجرامِ آسمانیِ منفرد و تک‌افتاده ([[کوتوله قهوه‌ای|کوتوله‌های قهوه‌ای]]، [[ستاره فشرده|بقایای ستاره‌ای]]، سیارات پرتاب‌شده به بیرون و [[سیاه‌چاله|سیاه‌چاله‌ها]]) در [[گیتی]] باقی خواهد ماند.<ref name="dying"/>
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| ۱۰<sup>۳۶</sup> × ۲ (۲ آندیسیلیون)
|مدت زمانی که لازم است تا تمام [[ذره هسته‌ای|ذرات هسته‌ای]] موجود در [[گیتی]] تجزیه شده و از بین برود؛ با فرض آنکه کوتاه‌ترین زمانِ لازم برای [[واپاشی پروتون]]، یعنی (۱۰<sup>۳۳</sup> × ۸٫۲ سال) را در نظر بگیریم.<ref name="proton"/><ref name="half-life"/>{{efn|name=half-life}}
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Keys|alt=Particle physics|Particle physics]]
| ۱۰<sup>۳۶</sup>–۱۰<sup>۳۸</sup> (۱ تا ۱۰۰ آندیسیلیون)
| زمان تخمینی برای متلاشی شدن تمام سیارات و اجرامی که جرم ستاره‌ای دارند و تا آن زمان باقی‌مانده‌اند؛ از جمله خورشید. این در صورت است که [[واپاشی پروتون]] قابل انجام باشد.<ref name="dying"/>
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| ۱۰<sup>۴۳</sup> × ۳ (۳۰ تری‌دیسیلیون)
| مدت زمانی که لازم است تا تمام [[ذره هسته‌ای|ذرات هسته‌ای]] موجود در [[گیتی]] تجزیه شده و از بین برود؛ با فرض آنکه بلندترین زمانِ لازم برای [[واپاشی پروتون]]، یعنی (۱۰<sup>۴۱</sup> سال) را در نظر بگیریم،<ref name="dying"/> و مشروط بر آنکه فرض کنیم «[[مه‌بانگ]]» منجر به «[[تورم کیهانی]]» شده و دقیقاً همان فرایندی که منجر بر غلبهٔ تعداد «[[باریون]]» بر «آنتی-باریون» شد، همان نیز موجب تجزیهٔ پروتون شود.<ref name="half-life"/>{{efn|name=half-life}} در این هنگام، اگر واقعاً پروتون‌ها تجزیه شوند، «عصر سیاه‌چاله‌ها» آغاز خواهد شد، دوره‌ای که فقط سیاه‌چاله‌ها، در کیهان باقی‌مانده‌است و هیچ چیز دیگری نیست.<ref name="five ages"/><ref name="dying"/>
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| ۱۰<sup>۵۰</sup> × ۳٫۱۴ (۳۱۴ کوئیندیسیلیون)
|زمان تخمینی برای آنکه یک [[ریزسیاه‌چاله]] با جرمی به اندازهٔ کرهٔ زمین در اثر [[تابش هاوکینگ]] به [[ذرات زیراتمی]] تجزیهٔ شود.<ref name="Page 1976" />
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| ۱۰<sup>۵۴</sup> × ۱٫۵۹
| زمان تخمینی برای آنکه یک [[ریزسیاه‌چاله]] با [[شعاع شوارتزشیلد]] ۶ اینچ و جرمی در حدود ۱۷٫۲ [[جرم زمین]] در اثر [[تابش هاوکینگ]] تجزیه شود.<ref name="Page 1976" />
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
|  ۱۰<sup>۵۵</sup> × ۵٫۶۲
| زمان تخمینی برای آنکه یک [[ریزسیاه‌چاله]] با [[شعاع شوارتزشیلد]] ۰٫۵ متر و جرمی در حدود ۵۶٫۴ [[جرم زمین]] در اثر [[تابش هاوکینگ]] تجزیه شود.<ref name="Page 1976" />
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| ۱۰<sup>۶۵</sup> (۱۰۰ ویجینتیلیون)
| اگر فرض کنیم که پروتون‌ها تجزیه و دچار زوال نگردند، مدتِ زمانِ تقریبی‌ای که لازم است تا [[سنگ]]‌ها، اتم‌ها و مولکول‌هایشان را از طریق [[تونل‌زنی کوانتومی]] بازآرایی کنند. در این هنگام، بدنهٔ ناهمبسته و گسستهٔ «ماده»، «رفتاری همچون مایع» خواهد داشت و به سبب [[پدیده انتشار|واپخش]] و [[گرانش]]، به شکل یک کرهٔ نرم در خواهد آمد.<ref name="dyson"/>
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| ۱۰<sup>۶۷</sup> × ۱٫۱۶ (۱۱٫۶ آن‌ویجینتیلیون)
| مدت زمانی که لازم است تا یک [[سیاه‌چاله]] با جرمی معادل ۱ [[جرم خورشیدی]]، در اثر پدیدهٔ [[تابش هاوکینگ]] تجزیه شده و به ذرات بنیادی مبدل گردد.<ref name="Page 1976"/>
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| ۱۰<sup>۷۷</sup> × ۱٫۱۷
| زمان تخمینی برای آنکه یک [[ریزسیاه‌چاله]] به اندازهٔ کرهٔ زمین با [[جرم خورشیدی]] ۲۱۶۰ در اثر [[تابش هاوکینگ]] به [[ذرات زیراتمی]] تجزیهٔ شود.<ref name="Page 1976" />
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| {{عبارت چپ به راست|۱٫۵۴×۱۰<sup>۹۱</sup>–۱٫۴۱×۱۰<sup>۹۲</sup>}}  (۱۵٫۴ –۱۴۱ ناوِم‌ویجینتیلیون)
| مدت زمانی که لازم است تا [[سیاه‌چاله کلان‌جرم|سیاه‌چاله کلان‌جرمی]] که در اثر ادغام [[کمان ای*]] و [[کهکشان آندرومدا|خوشه ستاره‌ای پی۲ در مرکز کهکشان آندرومدا]] طی [[برخورد راه شیری و آندرومدا]] به‌وجود آمده است<ref>{{cite news|first=Denis |last=Overbye | title=More Evidence for Coming Black Hole Collision |work=The New York Times |date=September 16, 2015 |url=https://www.nytimes.com/2015/09/22/science/space/more-evidence-for-coming-black-hole-collision.html}}</ref> در اثر [[تابش هاوکینگ]] تجزیه شده و از بین برود،<ref name="Page 1976" /> مشروط بر آنکه هیچ «ماده» اضافی تولید نشود و با سیاهچاله‌های دیگر نیز ادغام نگردد - اگرچه به احتمال زیاد این سیاهچاله عظیم با دیگر سیاهچاله‌های پرجرم دیگر در طول فروپاشی گرانشی و تبدیل میلکومدا/میلکدرومامدا ادغام می‌شود.<ref>{{cite web |url=https://www.microscopy-uk.net/black-holes-can-help-us-answer-many-long-asked-questions/ |title=Black holes can help us answer many long-asked questions. |last=L. |first=Logan Richard |date=2021 |website=Microscopy UK - Science & Education |publisher=Micscape |access-date=May 30, 2023 |quote="When galaxies collide, the supermassive black holes in the central contract eventually find their way into the centre of the newly created galaxy where they are ultimately pulled together." |archive-date=۲۵ فوریه ۲۰۲۴ |archive-url=https://web.archive.org/web/20240225235453/https://www.microscopy-uk.net/black-holes-can-help-us-answer-many-long-asked-questions/ |url-status=dead }}</ref> این سیاه‌چاله کلان‌جرم احتمالاً آخرین [[موجودیت|چیزی]] از دو کهکشان باشد که ناپدید شده و همچنین آخرین شاهد وجود آنها باشد.
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[پرونده:Psi (greek letter).svg|16px|alt=Particle physics|Particle physics]]
| ۱۰<sup>۹۹</sup> × ۳٫۳۴
| زمان تخمینی برای آنکه [[سیاه‌چاله کلان‌جرم]] [[تی‌اوان ۶۱۸]], که تا سال ۲۰۱۸ میلادی، بزرگترین سیاه‌چالهٔ شناخته شدهٔ گیتی با جرمی معادل ۶۶ میلیارد [[جرم خورشیدی]] است، در اثر «[[تابش هاوکینگ]]» از هم بپاشد<ref name="Page 1976"/> با این فرض که [[تکانه زاویه‌ای]] آن صفر باشد (هیچ‌گونه چرخشی نداشته باشد).
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
|{{عبارت چپ به راست|۱۰<sup>۱۰۶</sup>–۲٫۱×۱۰<sup>۱۰۹</sup>}}
| مدت زمانی که لازم است تا اَبَـرسیاه‌چاله‌هایی با جرم در حدود ۱۰۰ تریلیون ({{عبارت چپ به راست|۱۰<sup>۱۴</sup>}}) [[جرم خورشیدی]] که پیش‌بینی می‌گردد طی [[رمبش گرانشی]] [[ابرخوشه کهکشانی|ابرخوشه‌های کهکشانی]] ایجاد شده باشند،<ref>{{cite journal | last1 = Frautschi | first1 = S | year = 1982 | title = Entropy in an expanding universe | url = https://archive.org/details/sim_science_1982-08-13_217_4560/page/n25 | journal = Science | volume = 217 | issue = 4560| pages = 593–599 | doi = 10.1126/science.217.4560.593 | pmid = 17817517 | bibcode = 1982Sci...217..593F | s2cid = 27717447 |quote= p. 596: table 1 and section "black hole decay" and previous sentence on that page: "Since we have assumed a maximum scale of gravitational binding – for instance, superclusters of galaxies – black hole formation eventually comes to an end in our model, with masses of up to 10<sup>14</sup>{{solar mass}} ... the timescale for black holes to radiate away all their energy ranges ... to 10<sup>106</sup> years for black holes of up to 10<sup>14</sup>{{solar mass}}}}"</ref> در اثر «[[تابش هاوکینگ]]» از هم بپاشند.<ref name="Page 1976"/> در این زمان، «عصر سیاه‌چاله‌ها» به پایان می‌رسد. پس از این زمان، اگر پروتون‌ها واقعاً دچار واپاشی شوند، [[گیتی]] وارد «عصر تاریکی» می‌شود که در آن تمامیِ اجسام، به [[ذرات زیراتمی]] تجزیه شده و تدریجاً انرژیِ درونی خود را از دست داده و طی پدیدهٔ «[[مرگ گرمای کیهان]]» به پائین‌ترین و آخرین سطح انرژی خود می‌رسند.<ref name="five ages"/><ref name="dying"/>
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[پرونده:Psi (greek letter).svg|16px|alt=Particle physics|Particle physics]]
|۱۰<sup>۱۶۱</sup>
|تخمین سال ۲۰۱۸ از طول عمر حیات «مدل استاندارد» پیش از آنکه خلاء کاذب در هم فرو ریزد؛ [[بازه اطمینان|بازهٔ اطمینان]] ۹۵٪ برای این تخمین، چیزی میان ۱۰<sup>۶۵</sup> تا ۱۰<sup>۱۳۸۳</sup> سال است که علت آن، عدم اطلاع قطعی از بیشینه جرم [[کوارک]] است.<ref>{{Cite journal|last=Andreassen|first=Anders|last2=Frost|first2=William|last3=Schwartz|first3=Matthew D.|date=12 March 2018|title=Scale-invariant instantons and the complete lifetime of the standard model|journal=Physical Review D|volume=97|issue=5|page=056006|doi=10.1103/PhysRevD.97.056006|arxiv=1707.08124|bibcode=2018PhRvD..97e6006A}}</ref>
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| ۱۰<sup>۲۰۰</sup>
| بیشینه زمانی که در آن تمامِ [[ذره هسته‌ای|ذرات هسته‌ای]] در عالمِ هستی، تجزیه خواهند شد. اگر این تجزیه، از طریق مکانسیم یادشده نباشد، از طریق یکی از چند مکانیسم مختلفی که دانشِ «فیزیک ذرات» مدرن پیش‌بینی کرده ([[عدد باریونی|فرآیندهای غیرحفاظتی باریون مرتبه بالا]]، [[سیاه‌چاله مجازی|سیاه‌چاله‌های مجازی]]، سفالرون و غیره)، ظرف ۱۰<sup>۴۶</sup> تا ۱۰<sup>۲۰۰</sup> رخ خواهد داد.<ref name="dying"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[File:Five Pointed Star Solid.svg|16px|link=#Keys|alt= Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| {{عبارت چپ به راست|۱۰<sup>۱۱۰۰–۳۲۰۰۰</sup>}}
| زمان تخمینی برای آنکه [[کوتوله سیاه|کوتوله‌های سیاه]] با جرم خورشیدی ۱٫۲ یا بیشتر در نتیجهٔ همجوشی آهسته [[سیلیسیم]]-[[نیکل]]-[[آهن]] دچار [[ابرنواختر]] شود، چرا که کسر الکترونی رو به کاهش، [[حد چاندراسخار]] کوتوله‌های سیاه را کاهش می‌دهد، با فرض اینکه پروتون‌ها تجزیه نشوند.<ref>{{cite journal|title=Black Dwarf Supernova in the Far Future|author=M. E. Caplan|journal=[[MNRAS]]|number=1–6|url=https://arxiv.org/pdf/2008.02296.pdf|date=7 August 2020|volume=497|pages=4357–4362|doi=10.1093/mnras/staa2262|arxiv=2008.02296|bibcode=2020MNRAS.497.4357C|s2cid=221005728|access-date=30 August 2020|archive-date=23 June 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210623205809/https://arxiv.org/pdf/2008.02296.pdf|url-status=live}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[File:Five Pointed Star Solid.svg|16px|link=#Keys|alt= Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰<sup>۱۵۰۰</sup>
| اگر فرض کنیم که پروتون‌ها دچار واپاشی نشوند، مدت زمانی که طول می‌کشد تا تمام موادِ باریونی، یا به‌هم پیوسته و [[آهن-۵۶]] را پدیدآورند، یا آنکه از یکی از عناصرِ با جرمِ بالاتر، تجزیه شده و [[آهن-۵۶]] را بسازند.<ref name="dyson"/> ([[ستاره آهنی]] را ببینید)
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| <math>10^{10^{26}}</math>{{efn|name=big number}}{{efn|name=big number2}}
| تخمین محافظه‌کارانه برای مدت زمان لازم جهت آنکه تمامِ ستارگان آهنی در اثر فرایند «[[تونل‌زنی کوانتومی]]» به سیاه‌چاله مبدل گردند، مشروط بر آنکه «[[واپاشی پروتون]]» رخ نداده باشد یا سیاه‌چالهٔ مجازی ایجاد نشده باشد.<ref name="dyson"/> در چنین زمان طولانی و وسیعی، حتی «ستاره‌های آهنیِ» بسیار پایدار هم از طریق فرایندِ [[تونل‌زنی کوانتومی]] تجزیه خواهند شد. نخست، ستاره‌های آهنی‌ای که جرم کافی دارند، از طریقِ این فرایند، به [[ستاره نوترونی|ستارگان نوترونی]] مبدل می‌شوند [منظور از «جرم کافی» چیزی مابین  ۰٫۲ جرم خورشیدی و [[حد چاندراسخار]] است؛ چرا که وقتی جرم ستارگان آهنی ۰٫۲ جرم خورشیدی یا کمتر باشد (ستارگان نوترونی که در حدود ۰٫۲ جرم خورشیدی، جرم داشته باشند، پایدار هستند)، از نظر انرژی در حد مطلوبی قرار دارند و از طریق [[تونل‌زنی کوانتومی]] تجزیه نخواهند شد<ref>{{cite journal|title=The fate of a neutron star just below the minimum mass: does it explode?|journal=Astronomy and Astrophysics|volume=334|pages=159|author=K. Sumiyoshi, S. Yamada, H. Suzuki, W. Hillebrandt|date=21 July 1997 |arxiv=astro-ph/9707230 |quote=Given this assumption... the minimum possible mass of a neutron star is 0.189|bibcode=1998A&A...334..159S}}</ref>]؛ سپس ستارگان نوترونی و تمام «ستاره‌های آهنی» باقی‌مانده که سنگین‌تر از [[حد چاندراسخار]] باشند، از طریقِ همین فرایند، به سوی «سیاه‌چاله‌شدن» فرو می‌ریزند. تبدیل سیاه‌چاله‌های حاصله، به ذراتِ زیراتمی، (فرایندی که در حدود [[گوگول|۱۰<sup>۱۰۰</sup>]] سال طول می‌کشد) و همچنین گُذار به مرحله [[آینده یک جهان منبسط‌شونده|عصر تاریکی]] در این بازهٔ زمانی، به سانِ «یک لحظه کوتاه» یا «یک آن» است.<!-- sufficient mass is somewhere between 0.2 solar masses<ref>{{cite journal|title=The fate of a neutron star just below the minimum mass: does it explode?|author=K. Sumiyoshi, S. Yamada, H. Suzuki, W. Hillebrandt|date=21 Jul 1997|publisher=arxiv.org|work=Max-Planck-Institut für Astrophysik, Germany; RIKEN, U. Tokyo, and KEK, Japan|url=http://arxiv.org/abs/astro-ph/9707230|quote="Given this assumption... the minimum possible mass of a neutron star is 0.189"}}</ref> and the Chandrasekhar limit, but I don't know where. At 0.2M a neutron star is stable, but an iron star is energetically favorable at 0.2M, so it can't collapse even with quantum tunneling. -->
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| <math>10^{10^{50}}</math>{{efn| name = prob}}{{efn|name=big number2}}{{efn|name = note}}
| زمان تخمینی برای آفرینش یک «[[مغز بولتسمان]]» از طریق کاهشِ ناگهانی [[آنتروپی]]<ref name="linde"/>
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| <math>10^{10^{76}}</math>{{efn|name=big number2}}
| زمان تخمینی برای آنکه، تمام اجسامِ عالم، به‌داخلِ سیاه‌چاله‌ها فرو بریزند، مشروط بر آنکه [[واپاشی پروتون]] رخ نداده باشد یا «سیاه‌چاله مجازی» ایجاد نشده باشد،<ref name="dyson"/> که باز در این بازهٔ زمانی، در «لحظه‌ای» به ذرات زیراتمی تبخیر و مبدل خواهند شد.

این بیشینه زمان تخمینی ممکن برای آغاز عصر سیاه‌چاله‌ها (و متعاقباً [[آینده یک جهان منبسط‌شونده|عصر تاریکی]]) است. بعد از این زمان، به‌طور یقین گیتی دیگر مادهٔ [[باریون|باریونی]] نخواهد داشت و جهان در وضعیت خلاء تقریباً مطلق (احتمالاً به‌همراه خلاء کاذب) قرار خواهد داشت که ویژگی «جهان در عصر تاریکی» است، تا آنکه به مرحلهٔ [[مرگ گرمای کیهان]] برسد؛ با این فرض که، مرگ گرمای کیهان پیشتر از این به وقوع نپیوسته باشد.
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| <math>10^{10^{120}}</math>{{efn|name=big number2}}
| بیشینه زمان تخمینی برای آنکه عالمِ هستی، به آخرین (پائین‌ترین) سطحِ انرژی خود برسد، حتی اگر «خلاء کاذب» وجود داشته باشد.<ref name="linde"/> <!--This may reflect the mass within the presently visible region of our Universe, as seen below. 10^2.08≈۱۲۰-->
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| <math>10^{10^{10^{56}}}</math>{{efn|name=big number2}}{{efn| name = prob}}
| حوالی چنین بازهٔ زمانی دور و بزرگی، پدیدهٔ [[تونل‌زنی کوانتومی]] در تکه‌های تک‌افتادهٔ جهان تهی از همه چیز، شروع به ایجاد [[تورم کیهانی|وقایع تورم‌زای]] جدیدی خواهد نمود که به یک [[مه‌بانگ]] جدید خواهد انجامید و [[گیتی|جهانی]] نوین زاده خواهد شد.<ref name="carroll and chen"/><!-- Quote from source: "The important feature of this probability, calculated in the context of a specific model, is not its actual numerical value, but simply the fact that it is nonzero." -->

از آنجایی که تعداد حالات ممکن برای ترکیب کلیهٔ [[ذرات زیراتمی]] در جهان قابل مشاهده در حدود <math>10^{10^{115}}</math> است،<ref name="TegmarkPUstaple">{{cite journal | last1 = Tegmark | first1 = M | date = May 2003 | title = Parallel universes. Not just a staple of science fiction, other universes are a direct implication of cosmological observations | url = https://archive.org/details/sim_scientific-american_2003-05_288_5/page/40 | bibcode = 2003SciAm.288e..40T | journal = Sci. Am. | volume = 288 | issue = 5| pages = 40–51 | doi=10.1038/scientificamerican0503-40 | pmid=12701329|arxiv = astro-ph/0302131}}</ref><ref>{{cite journal |author1=Max Tegmark |journal=In "Science and Ultimate Reality: From Quantum to Cosmos", Honoring John Wheeler's 90th Birthday. J. D. Barrow, P.C.W. Davies, & C.L. Harper Eds. |title=Parallel Universes |date=2003 |arxiv=astro-ph/0302131 |bibcode = 2003SciAm.288e..40T |doi = 10.1038/scientificamerican0503-40 |pmid=12701329 |volume=288 |issue=5 |pages=40–51}}</ref> (عددی که اگر در  <math>10^{10^{10^{56}}}</math> ضرب شود، در اثر [[خطای گردکردن]] ناپدید می‌شود)، همین مدت زمان لازم است تا یک «مه‌بانگِ تونل کوانتمی‌زده و دارای [[نوسان کوانتومی]]»، یک جهانِ جدید، عیناً مشابه با جهان فعلی ما ایجاد کند؛ مشروط بر آنکه تمامی جهان‌های نوین خلق‌شده دست‌کم‌تعداد [[ذرات زیراتمی]] مشابهی داشته باشند و از قوانین فیزیکی درون پهنهٔ [[نظریه ریسمان]] که توسط این نظریه پیش‌بینی شده‌است، پیروی نمایند.<ref>[[Michael R. Douglas|M. Douglas]], "The statistics of string / M theory vacua", ''JHEP'' '''0305''', 46 (2003). {{arxiv|hep-th/0303194}}; S. Ashok and M. Douglas, "Counting flux vacua", ''JHEP'' '''0401''', 060 (2004).</ref>
|}

== آیندهٔ بشریت ==
{| class="wikitable" style="width: 100%; margin-right: 0;"
|-
! scope="col" | [[پرونده:Key.svg|12px]]
! scope="col" | تعداد سال‌ها از هم‌اکنون
! scope="col" | واقعه
|-
| [[پرونده:Aiga toiletsq men.svg|16px|alt=technology and culture|Technology and culture]]
| ۱۰٬۰۰۰
| محتمل‌ترین زمانی که طی آن و طبق محاسباتِ [[فرانک دریک]] در [[معادله دریک]]، عمر «تمدن تکنولوژیک» بشر به‌سر خواهد آمد.<ref>{{cite book|last1=Smith|first1=Cameron|last2=Davies|first2=Evan T.|title=Emigrating Beyond Earth: Human Adaptation and Space Colonization|date=2012|publisher=Springer|page=258}}</ref>
|-
| style="background: #CEFF00;" | [[پرونده:Butterfly icon (Noun Project).svg|16px|alt=Biology|Biology]]
| ۱۰٬۰۰۰
|اگر پدیدهٔ [[جهانی شدن]] منجر به‌آمیزش تصادفی نژادهای گوناگون با یکدیگر گردد، دیگر گوناگونی ژنتیکی انسان‌ها قابل تشخیص نخواهد بود، چرا که «اندازه مؤثر جمعیت» مساوی با «اندازه واقعی جمعیت» خواهد شد.<ref>{{cite book|last1=Klein|first1=Jan|last2=Takahata|first2=Naoyuki|title=Where Do We Come From?: The Molecular Evidence for Human Descent|url=https://archive.org/details/wheredowecomefro0000klei|date=2002|publisher=Springer|page=[https://archive.org/details/wheredowecomefro0000klei/page/395 395]}}</ref>
|-
| style="background: #e0ffff;" | [[پرونده:Pi-CM.svg|16px|alt=Mathematics|Mathematics]]
| ۱۰٬۰۰۰
|بر اساس استدلال‌های بحث برانگیزِ [[براندون کارتر]] در «نظریهٔ روز رستاخیز»، به احتمال ۹۵ درصد، نسل بشر تا این تاریخ منقرض خواهد شد. «نظریهٔ روز رستاخیز» می‌گوید نیمی از جمعیت کلی بشرِ مخلوق، تا این زمان زاده شده‌اند.<ref name="brandon"/>
|-
| [[پرونده:Aiga toiletsq men.svg|16px|alt=technology and culture|technology and culture]]
| ۲۰٬۰۰۰
|بر اساس «مطالعات سیر تکامل زبان‌های مختلف» که توسط «موریس سووِیدش» انجام شد، زبان‌های گوناگون، فقط یک واژه از ۱۰۰ واژه اصلی خود را در «فهرست سووِدیش» و در مقایسه با وضعیت فعلیِ خود، حفظ خواهند کرد.<ref>{{cite book|last=Greenberg|first=Joseph|title=Language in the Americas|date=1987|publisher=Stanford University Press|pages=341–342}}</ref>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۱۰۰٬۰۰۰+
| مدت زمان مورد نیاز برای [[زمینی‌سازی|زمین‌سازی مریخ]] با جوی حاوی اکسیژن کافی، برای زندگیِ بشر و تنها با استفاده از گیاهان و نور مؤثر خورشید با آن شرایطی که امروزه در [[زیست‌کره|بیوسفر]] کرهٔ زمین وجود دارد.<ref>{{cite journal|last=McKay|first=Christopher P.|author2=Toon, Owen B. |author3=Kasting, James F. |title=Making Mars habitable|url=https://archive.org/details/sim_nature-uk_1991-08-08_352_6335/page/489|journal=Nature|date=8 August 1991|volume=352|issue=6335|pages=489–496|doi=10.1038/352489a0|bibcode = 1991Natur.352..489M}}</ref>
|-
| [[پرونده:Aiga toiletsq men.svg|16px|alt=Technology and culture|Technology and culture]]
| ۱۰۰٬۰۰۰ تا ۱ میلیون 
| کمترین زمانی تخمینی برای آنکه بشریت بتواند در [[راه شیری|کهکشان ۱۰۰٬۰۰۰ سال نوری‌مان]]، سکنی گزیند، مشروط بر آنکه بتواند تمامی انواعِ انرژیِ قابل‌استفاده را به خدمت بگیرد و همچنین، بتواند با سرعتی در حدود ۱۰ درصد [[سرعت نور]] حرکت کند.<ref name="typeiii"/>
|-
| style="background: #CEFF00;" | [[پرونده:Butterfly icon (Noun Project).svg|16px|alt=Biology|Biology]]
| ۲ میلیون
| [[گونه (زیست‌شناسی)|گونه‌های جانوری]] [[مهره‌داران|مهره‌دار]] که در این مدت زمان دچار جدایی ژنتیکی بوده باشند، «[[گونه‌زایی]] ناهم‌بوم» پدید خواهند آورد.<ref>{{cite journal|last=Avise |first=John |authorlink=John Avise |author2=D. Walker |author3=G. C. Johns |title=Speciation durations and Pleistocene effects on vertebrate phylogeography|journal=Philosophical Transactions of the Royal Society B|date=1998-09-22|volume=265|issue=1407|pages=1707–1712|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1689361/bin/9787467s1.pdf |doi=10.1098/rspb.1998.0492 |pmid=9787467 |pmc=1689361}}</ref> «جیمز و. ولنتاین» که یک دانشمند برجستهٔ «زیست‌شناسی تکامل» است، پیش‌بینی می‌کند، اگر تا آن هنگام، بشر در اجتماعات کاملاً مجزا و دور از هم زندگی کنند؛ کهکشان، شاهد یک «تکامل تشعشعی» در بشر خواهد بود که شکل ظاهری و توان سازگاری آن‌ها با محیط‌شان، چنان گوناگون و متفاوت‌ازهم خواهد بود که موجب بهت و شگفتی بسیار، خواهد شد.<ref>{{cite book|last=Valentine|first=James W.|authorlink=James W. Valentine|editor1-last=Finney|editor1-first=Ben R.|editor1-link=Ben Finney|editor2-last=Jones|editor2-first=Eric M.|title=Interstellar Migration and the Human Experience|date=1985|publisher=University of California Press|chapter=The Origins of Evolutionary Novelty And Galactic Colonization|page=274}}</ref> (این موضوع، بخشی از فرایند طبیعی تمام جمعیت‌های جدا اُفتاده و دور از هم است و ارتباطی به تغییراتِ عمدی بشر در ژن‌ها از طریقِ مهندسی ژنتیک ندارد).
|-
| style="background: #e0ffff;" | [[پرونده:Pi-CM.svg|16px|alt=Mathematics|Mathematics]]
| ۷٫۸ میلیون
| بر اساس محاسبات «جان ریچارد گات» در «نظریهٔ روز رستاخیز»، به احتمال ۹۵ درصد، نسل بشر تا این تاریخ منقرض خواهد شد.<ref>{{Cite journal
 | author = J. Richard Gott, III
 | title = Implications of the Copernican principle for our future prospects
 | journal = [[Nature (journal)|Nature]]
 | volume = 363
 | pages = 315–319
 | year = 1993
 | doi = 10.1038/363315a0
 | issue = 6427
|bibcode = 1993Natur.363..315G}}</ref>
|-
| [[پرونده:Aiga toiletsq men.svg|16px|alt=technology and culture|Technology and culture]]
| ۱۰۰ میلیون
| بیشینه طول عمر «تمدن تکنولوژیک» بشر، بر اساس محاسبات [[فرانک دریک]] در [[معادله دریک|معادلهٔ دریک]].<ref>{{cite book|last1=Bignami|first1=Giovanni F.|last2=Sommariva|first2=Andrea|title=A Scenario for Interstellar Exploration and Its Financing|url=https://archive.org/details/scenarioforinter00bign|date=2013|publisher=Springer|page=[https://archive.org/details/scenarioforinter00bign/page/n29 23]}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱ میلیارد
| زمان تخمینی برای آنکه بشر با یک پروژهٔ مهندسی‌فضا، بتواند مدار حرکتی کرهٔ زمین به دور خورشید را تغییر دهد، تا به‌نحوی، شدت‌یافتن نور و گرمای خورشید و تغییر [[کمربند حیات]] را جبران کند. اینکار از طریق [[کمک گرانشی]] [[سیارک]]‌ها انجام خواهد شد.<ref>{{cite journal | first=D. G. | last=Korycansky |author2=Laughlin, Gregory|author3= Adams, Fred C. | date=2001 |
title=Astronomical engineering: a strategy for modifying planetary orbits | url=https://archive.org/details/sim_astrophysics-and-space-science_2001-03_275_4/page/349 | doi=10.1023/A:1002790227314 | journal=Astrophysics and Space Science | id=Astrophys.Space Sci.275:349-366,2001 | volume=275 | page=349}}</ref><ref>{{cite journal|last=Korycansky|first=D. G.|title=Astroengineering, or how to save the Earth in only one billion years|journal=Revista Mexicana de Astronomía y Astrofísica|date=2004|volume=22|pages=117–120|url=http://www.astroscu.unam.mx/rmaa/RMxAC..22/PDF/RMxAC..22_korycansky.pdf}}</ref>
|}

== فضاپیماها و اکتشافات فضایی ==
تا به امروز، ۵ سفینهٔ فضایی ([[وویجر ۱]]، [[وویجر ۲]]، [[پایونیر ۱۰]]، [[پایونیر ۱۱]] و [[نیو هورایزنز]]) در مسیری قرار دارند که آن‌ها را از منظومهٔ شمسی خارج و به [[محیط میان‌ستاره‌ای]] هدایت می‌کند. با فرضِ عدمِ یک برخوردِ نامحتمل با سایر اجرام آسمانی، سفر آن‌ها تا بی‌نهایت ادامه خواهد داشت.<ref name="time"/>

{| class="wikitable" style="width: 100%; margin-right: 0;"
|-
! scope="col" | [[پرونده:Key.svg|12px]]
! scope="col" | تعداد سال‌ها از هم‌اکنون
! scope="col" | واقعه
|-
| style="background: lavender;" | [[File:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
|۱۰۰۰ 
| ماهوارهٔ هسته‌ای اِسنپ-۱۰ای،  که در سال ۱۹۶۵ به فضا پرتاب و در مداری با فاصلهٔ {{cvt|700|km}} از سطحِ زمین قرار گرفت،  به زمین بازخواهد گشت.<ref>{{cite book | last = Staub | first = D.W. | title = SNAP 10 Summary Report | publisher = Atomics International Division of North American Aviation, Inc., Canoga Park, California | date = 25 March 1967 | id = NAA-SR-12073}}</ref><ref>{{cite news |url=http://nla.gov.au/nla.news-article110889894 |title=U.S. ADMISSION : Satellite mishap released rays |newspaper=[[The Canberra Times]] |volume=52 |issue=15,547 |location=Australian Capital Territory, Australia |date=30 March 1978 |access-date=12 August 2017 |page=5 |via=National Library of Australia}}, ''...Launched in 1965 and carrying about 4.5 kilograms of uranium 235, Snap 10A is in a 1,000-year orbit....''</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۶٬۹۰۰
| ''[[وویجر ۱]]'' از فاصلهٔ ۳٫۵ [[سال نوری]] [[پروکسیما قنطورس]] عبور می‌کند.<ref name=lavender>{{Cite journal|title = Future stellar flybys of the Voyager and Pioneer spacecraft|journal = Research Notes of the American Astronomical Society|volume= 3|pages = 59|number=59|doi=10.3847/2515-5172/ab158e|date = 3 April 2019|author = Coryn A.L. Bailer-Jones, Davide Farnocchia|arxiv = 1912.03503|bibcode = 2019RNAAS...3...59B}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۸٬۵۰۰
| ''[[پایونیر ۱۱]]'' از فاصلهٔ ۳٫۴ [[سال نوری]] [[آلفا قنطورس]] عبور می‌کند.<ref name=lavender/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۲۰٬۳۰۰
| ''[[وویجر ۲]]'' از فاصلهٔ ۲٫۹ [[سال نوری]] [[آلفا قنطورس]] عبور می‌کند.<ref name=lavender/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۲۵٬۰۰۰
| [[پیام آرسیبو]]، که در تاریخ ۱۶ نوامبر ۱۹۷۴ به فضا مخابره شد، به مقصد نهایی خود، یعنی [[خوشه ستاره‌ای]] [[مسیه ۱۳]] خواهد رسید.<ref name="glob"/> این تنها پیغامِ رادیوییِ بین‌ستاره‌ای بود که بشر به چنان فاصلهٔ دوری از کهکشان مخابره نمود. زمانی که پیغام به این خوشه ستاره‌ای برسد، این خوشه حدود ۲۴ سال نوری، تغییر مکان داده‌است، اما چون این خوشه ستاره‌ای حدود ۱۶۸ سال نوری قطر دارد، باز می‌توان گفت که پیغام، به مقصد رسیده‌است.<ref>{{cite web|title=In regard to the email from|publisher=Science 2.0|author=Dave Deamer|url=http://www.science20.com/comments/28100/In_regard_to_the_email_from|accessdate=2014-11-14|archive-date=۲۴ سپتامبر ۲۰۱۵|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924095532/http://www.science20.com/comments/28100/In_regard_to_the_email_from|url-status=dead}}</ref> هرگونه پاسخ احتمالی به دست‌کم ۲۵٬۰۰۰ سال دیگر نیاز دارد تا به دست بشر برسد (با این فرض که امکان برقراری ارتباط با سرعتی بیش از نور فراهم باشد).
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۳۳٬۸۰۰
| ''[[پایونیر ۱۰]]'' از فاصله ۳٫۴ سال نوری ستارهٔ [[راس ۲۴۸]] می‌گذرد.<ref name=lavender/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۳۴٬۴۰۰
| ''[[پایونیر ۱۰]]'' از فاصله ۳٫۴ سال نوری ستارهٔ [[آلفا قنطورس]] می‌گذرد.<ref name=lavender/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۴۲٬۲۰۰
| ''[[وویجر ۲]]'' از فاصله ۱٫۷ سال نوری ستارهٔ [[راس ۲۴۸]] عبور می‌کند.<ref name=lavender/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۴۴٬۱۰۰
| ''[[وویجر ۱]]'' از فاصله ۱٫۸ سال نوری ستارهٔ [[گلیزه ۴۴۵]] عبور می‌کند.<ref name=lavender/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۴۶٬۶۰۰
| ''[[پایونیر ۱۱]]'' از فاصله ۱٫۹ سال نوری ستارهٔ [[گلیزه ۴۴۵]] عبور می‌کند.<ref name=lavender/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۵۰٬۰۰۰
| [[کپسول زمان]] [[کئو]]، اگر روزی به فضا پرتاب شود، پس از این مدت‌زمان، دوباره به جو کرهٔ زمین باز خواهد گشت و به‌دستِ نسل‌های آتیِ بشر خواهد افتاد.<ref name="keo1"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۹۰٬۳۰۰
| ''[[پایونیر ۱۰]]'' از فاصله ۰٫۷۶ سال نوری ستارهٔ [[فهرست ستارگان نزدیک|اچ‌آی‌پی ۱۱۷۵۹۵]] عبور می‌کند.<ref name=lavender/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۳۰۶٬۱۰۰
| ''[[وویجر ۱]]'' از فاصله ۱ سال نوری ستارهٔ «تی‌وای‌سی ۱-۵۲-۳۱۳۵» عبور می‌کند.<ref name=lavender/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۴۹۲٬۳۰۰
| ''[[وویجر ۱]]'' از فاصله ۱٫۳ سال نوری ستارهٔ [[فهرست ستاره‌های گاو|اچ‌دی ۵۲۴۵۶]] عبور می‌کند.<ref name=lavender/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱٫۲ میلیون
| ''[[پایونیر ۱۱]]'' به فاصلهٔ ۳ سال نوری [[دلتا سپر]] می‌رسد.<ref name=lavender/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱٫۳ میلیون
| ''[[پایونیر ۱۰]]'' به فاصلهٔ ۱٫۵ سال نوری ستارهٔ «اچ‌دی ۵۲۴۵۶» می‌رسد.<ref name=lavender/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۲ میلیون
| [[پایونیر ۱۰]] از نزدیکی ستارهٔ [[دبران]] (که درخشان‌ترین ستارهٔ [[گاو (صورت فلکی)|صورت فلکی گاو]] است) عبور خواهد کرد.<ref name="Pioneer Ames"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۴ میلیون
| [[پایونیر ۱۱]] از نزدیکی یکی از ستارگان [[عقاب (صورت فلکی)|صورت فلکی عقاب]] عبور می‌کند.<ref name="Pioneer Ames"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۸ میلیون
| عمر تخمینی [[لوح پایونیر]] که حاوی پیغام بشر به [[زیست فرازمینی|موجودات فرازمینی]] است. پس از این مدت، اطلاعات ثبت شده بر روی آن طی فرآیندهای بین‌ستاره‌ای ناشناخته دچار فرسایش شده و دیگر قابل بازیافت نخواهد بود.<ref>{{cite web|last=Lasher|first=Lawrence|title=Pioneer Mission Status|url=http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/pioneer/PNStat.html|publisher=NASA|access-date=۱۱ آوریل ۲۰۱۵|archive-date=۸ آوریل ۲۰۰۰|archive-url=https://web.archive.org/web/20000408152959/http://spaceprojects.arc.nasa.gov/Space_Projects/pioneer/PNStat.html|url-status=dead}}</ref>

مدار حرکتی ماهواره‌های تحقیقاتی «لِـیجیوس»<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=https://www.nasa.gov/feature/goddard/2016/now-40-nasas-lageos-set-the-bar-for-studies-of-earth|عنوان=Now 40, NASA's LAGEOS Set the Bar for Studies of Earth| ناشر =NASA|تاریخ = |تاریخ بازبینی= }}</ref> تحلیل رفته و این ماهواره‌ها وارد جو زمین شده، و تمامی اطلاعات به‌دست آمده تا آن زمان را، به انضمام نقشهٔ دقیقی از قاره‌ها در همان دوران، به نسل آینده بشر منتقل خواهد کرد.<ref name="lageos"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱ میلیارد
| عمر تقریبی ۲ [[صفحه طلایی وویجر]] که حاوی پیام بشر به موجودات هوشمند فضایی است. پس از این مدت، دیگر اطلاعات این دو صفحهٔ طلایی، قابل بازیافت نخواهد بود.<ref>{{cite AV media |people=Jad Abumrad and Robert Krulwich |date=12 February 2010 |title= Carl Sagan And Ann Druyan's Ultimate Mix Tape |url=http://www.npr.org/2010/02/12/123534818/carl-sagan-and-ann-druyans-ultimate-mix-tape |medium=Radio |publisher=National Public Radio}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰<sup>۲۰</sup> (۱۰۰ کوئینتیلیون)
| زمان تخمینی برای آنکه [[فضاپیما]]های [[پایونیر]] و [[وویجر]] با یک ستاره یا [[ستاره فشرده|بقایای ستاره‌ای]] برخورد کند.<ref name=lavender/>
|}

== پروژه‌های تکنولوژیک ==
{| class="wikitable" style="width: 100%; margin-right: 0;"
|-
! scope="col" | [[پرونده:Key.svg|12px]]
! scope="col" | تعداد سال‌ها از هم‌اکنون
! scope="col" | واقعه
|-
| [[File:Simpleicons Interface user-male-black-silhouette.svg|16px|link=#Lists|alt=technology and culture|Technology and culture]]
| سالِ ۳۱۸۳ [[گاه‌شماری دوران مشترک|د.م]]
| پروژهٔ ساخت ''هرم زمان''، که یک اثر هنری عمومی در شهر [[ومدینگ]] [[آلمان]] در این سال به پایان خواهد رسید.<ref name="Conception" >[http://www.zeitpyramide.de/ Conception] Official ''Zeitpyramide'' website. Retrieved 14 December 2010.</ref>
|-
| [[File:Simpleicons Interface user-male-black-silhouette.svg|16px|link=#Lists|alt=technology and culture|Technology and culture]]
| ۲٬۰۰۰
| حداکثر طول عمر داده‌های ذخیره‌شده بر روی [[ریزفیلم|ریزفیلم‌ها]] در [[بایگانی جهانی شمالگان]]، اگر در شرایط بهینه ذخیره شود؛ این بایگانی حاوی کُد پروژه‌های [[متن‌باز]] [[گیت‌هاب]] و سایر داده‌های پراهمیت تاریخی است.<ref>{{cite web |last1=Linder |first1=Courtney |title=Microsoft is Storing Source Code in an Arctic Cave |url=https://www.popularmechanics.com/technology/security/a29811351/microsoft-secret-code-vault/ |website=Popular Mechanics |access-date=25 July 2021 |date=15 November 2019 |archive-date=16 March 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210316200734/https://www.popularmechanics.com/technology/security/a29811351/microsoft-secret-code-vault/ |url-status=live}}</ref>
|-
| [[File:Simpleicons Interface user-male-black-silhouette.svg|16px|link=#Lists|alt=technology and culture|Technology and culture]]
|سالِ ۶۹۳۹ د.م
|''کپسول‌های زمان وستینگ‌هاوس'' که در سال‌های ۱۹۳۹ و میلادی ۱۹۶۴ ساخته شد، در این سال سرانجام باز خواهند شد.<ref>{{cite book|publisher=Westinghouse, Electric and Manufacturing Company|year=1938|title=The Book of Record of the Time Capsule of Cupaloy|place= New York City|author=Westinghouse Electric & Manufacturing Company|page=6}}</ref>
|-
| [[File:Simpleicons Interface user-male-black-silhouette.svg|16px|link=#Lists|alt=technology and culture|Technology and culture]]
|سالِ ۶۹۷۰ د.م
|آخرین ''کپسولِ زمان اکسپو ۷۰'' که در سال ۱۹۷۰ ساخته شد و در زیر [[قلعه اوساکا]] مدفون است، در این سال باز خواهد شد.<ref>{{cite web|title=Time Cpsue Expo 1970| url=https://panasonic.net/history/timecapsule/|publisher=panasonic.net|access-date=2020-10-15}}</ref>
|-
| [[File:Simpleicons Interface user-male-black-silhouette.svg|16px|link=#Lists|alt=technology and culture|Technology and culture]]
|۲۸ مه ۸۱۱۳ د.م
|درِ اتاقک ''دخمهٔ تمدن'' که یک کپسول زمان است و در  [[دانشگاه اگلتروپ]] واقع در [[بروک هاون، جورجیا]] قرار دارد، در این سال باز خواهد شد. درِ این اتاقک پیش از [[جنگ جهانی دوم]] مهر و موم شد.<ref name="crypt1">{{cite web|url= http://www.georgiaencyclopedia.org/nge/Article.jsp?id=h-864|title= The New Georgia Encyclopedia – Crypt of Civilization|access-date= 2008-06-29|archive-date= ۱۰ فوریه ۲۰۲۱|archive-url= https://web.archive.org/web/20210210133230/https://www.georgiaencyclopedia.org/articles/history-archaeology/crypt-civilization|url-status= dead}}</ref><ref name="crypt3">{{cite web|url= http://crypt.oglethorpe.edu/history/|title= History of the Crypt of Civilization|access-date= 2015-10-22}}</ref>
|-
| [[File:Simpleicons Interface user-male-black-silhouette.svg|16px|link=#Lists|alt=technology and culture|Technology and culture]]
| ۱۰٬۰۰۰
| عمر تعیین‌شده برای پروژه‌های «بنیاد لانگ ناو»؛ از جمله یک ساعت ۱۰٫۰۰۰ ساله به نام «ساعت لانگ ناو»، «پروژه رُزه‌تا» و پروژه «لانگ بِت».<ref name="longnow"/>

عمر تقریبی لوح آنالوگ «اچ‌دی- رُزه‌تا»، که یک وسیلهٔ نگارش و ثبت اطلاعات توسط [[باریکه یونی متمرکز]] بر روی صفحهٔ ای از جنس [[نیکل]] است و فناوری مربوط به آن نخست در [[آزمایشگاه ملی لس آلاموس]] شکل گرفت و سپس به تولید انبوه رسیده و در دسترس عموم قرار گرفت. (پروژه رُزه‌تا نیز نام خود را از این فناوری گرفته‌است).
|-
| style="background: #CEFF00;" | [[پرونده:Butterfly icon (Noun Project).svg|16px|alt=Biology|Biology]]
| ۱۰٬۰۰۰
| عمر تعیین‌شده برای [[خزانه جهانی بذر سوالبارد]] در [[نروژ]].<ref>{{cite news|title=A Visit to the Doomsday Vault|url=https://www.cbsnews.com/news/a-visit-to-the-doomsday-vault/|date=20 March 2008|publisher=CBS News}}</ref>
|-
| [[File:Simpleicons Interface user-male-black-silhouette.svg|16px|link=#Lists|alt=technology and culture|technology and culture]]
|۱۴ سپتامبر ۳۰٬۸۲۸ د.م
| بیشینهٔ «ساعت سیستمی» در [[سیستم‌عامل]] [[مایکروسافت ویندوز|ویندوزهای]] ۶۴ بیتی [[ان‌تی‌اف‌اس]].<ref>{{cite web |last1=Focus |first1=Forensic |title=Interpretation of NTFS Timestamps |url=https://www.forensicfocus.com/articles/interpretation-of-ntfs-timestamps/ |website=Forensic Focus |access-date=31 July 2021 |date=6 April 2013 |archive-date=8 March 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210308204004/https://www.forensicfocus.com/articles/interpretation-of-ntfs-timestamps/ |url-status=live }}</ref>
|-
| [[File:Simpleicons Interface user-male-black-silhouette.svg|16px|link=#Lists|alt=technology and culture|technology and culture]]
|۱۴ سپتامبر ۲۷۵٬۷۶۰ د.م
| <!-- JS does not have an "overflow", just a hard value set by the ECMA Epoch -->بیشینهٔ «ساعت سیستمی» در زبان‌های برنامه‌نویسی [[جاوااسکریپت]].<ref>{{cite web |title=Date - JavaScript |url=https://developer.mozilla.org/en-US/docs/Web/JavaScript/Reference/Global_Objects/Date |website=developer.mozilla.org |publisher=[[Mozilla]] |access-date=27 July 2021 |archive-date=21 July 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210721082721/https://developer.mozilla.org/en-US/docs/Web/JavaScript/Reference/Global_Objects/Date |url-status=live }}</ref>
|-
| [[File:Simpleicons Interface user-male-black-silhouette.svg|16px|link=#Lists|alt=technology and culture|Technology and culture]]
| ۱ میلیون
|عمر تقریبی «مموری آو من‌کایند» (ام.اُ.ام) که یک مخزن و انبار در معدن نمک [[هال‌اشتات]] در کشور [[اتریش]] است و در آن اطلاعاتی بر روی [[لوح رسی|الواح رُسی]] و [[سنگینه|سفالینه‌های لعابدار سخت]] نگهداری می‌شود.<ref>{{cite web | last = | first = | authorlink = | title =Memory of Mankind | work = | publisher = | date = | url =http://www.memory-of-mankind.com/en/home.html | format = | doi = | accessdate = | archiveurl =https://web.archive.org/web/20150123051515/http://www.memory-of-mankind.com/en/home.html | archivedate =۲۳ ژانویه ۲۰۱۵ | dead-url =yes}}</ref>
|-
| [[File:Simpleicons Interface user-male-black-silhouette.svg|16px|link=#Lists|alt=technology and culture|Technology and culture]]
| ۱ میلیون
| عمر تعیین‌شده پروژهٔ «هیومن داکیومنت» (اسناد و مدارک بشری) که توسط [[دانشگاه توئنته]] در [[هلند]] ایجاد و راه‌اندازی شد.<ref>{{cite web|title=Human Document Project 2014|url=http://hudoc2014.manucodiata.org/|access-date=۱۱ آوریل ۲۰۱۵|archive-date=۱۹ مه ۲۰۱۴|archive-url=https://web.archive.org/web/20140519094549/http://hudoc2014.manucodiata.org/|url-status=dead}}</ref>
|-
| [[File:Simpleicons Interface user-male-black-silhouette.svg|16px|link=#Lists|alt=technology and culture|Technology and culture]]
| سالِ ۲۹۲٬۲۷۸٬۹۹۴ [[گاه‌شماری دوران مشترک|د.م]] {{سخ}} (۲۹۲ میلیون)
| سرریزی عددی در سیستم زمانی، در برنامه‌های کامپیوتری که با [[جاوا]] کار می‌کنند.<ref>{{cite web|title=When will System.currentTimeMillis() overflow?|url=https://stackoverflow.com/a/2978462 |publisher=[[Stack Overflow]]}}</ref>
|-
| [[File:Simpleicons Interface user-male-black-silhouette.svg|16px|link=#Lists|alt=technology and culture|Technology and culture]]
| ۱ میلیارد
| عمر تخمینی ابزارهای «ثبت اطلاعات نانوشاتل» که از نانوذرات آهنی به عنوان «سوئیچ‌های ملکولی» در درون یک [[نانولوله کربنی]] استفاده می‌شود و توسط محققان [[دانشگاه کالیفرنیا، برکلی|دانشگاه برکلی]] ابداع شد.<ref>{{cite journal|last=Begtrup|first=G. E.|display-authors=4|author2=Gannett, W.|author3=Yuzvinsky, T. D.|author4=Crespi, V. H.|author5=Zettl, A.|title=Nanoscale Reversible Mass Transport for Archival Memory|journal=Nano Letters|date=13 May 2009|volume=9|issue=5|pages=1835–1838|doi=10.1021/nl803800c|url=http://www.physics.berkeley.edu/research/zettl/pdf/363.NanoLet.9-Begtrup.pdf|bibcode=2009NanoL...9.1835B|access-date=۱۱ آوریل ۲۰۱۵|archive-url=https://web.archive.org/web/20100622232231/http://www.physics.berkeley.edu/research/zettl/pdf/363.NanoLet.9-Begtrup.pdf|archive-date=۲۲ ژوئن ۲۰۱۰|dead-url=yes}}</ref>
|-
| [[File:Simpleicons Interface user-male-black-silhouette.svg|16px|link=#Lists|alt=technology and culture|technology and culture]]
| ۲۹۲٬۲۷۷٬۰۲۶٬۵۹۶ د. م{{سخ}}(۲۹۲ میلیارد)
| [[سرریز عدد صحیح|سرریز عددی]] در «ساعت سیستمی» در [[سیستم‌عامل|سامانه‌های]] [[یونیکس]] ۶۴ بیتی.<ref>{{cite web |title=Date/Time Conversion Contract Language |url=https://its.ny.gov/sites/default/files/documents/nys-p98-003_date_time_conversion_contract_language_1.pdf |publisher=Office of Information Technology Services, [[New York (state)]] |access-date=16 October 2020 |date=19 May 2019 |archive-date=30 April 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210430113627/https://its.ny.gov/sites/default/files/documents/nys-p98-003_date_time_conversion_contract_language_1.pdf |url-status=live }}</ref>
|-
| [[File:Simpleicons Interface user-male-black-silhouette.svg|16px|link=#Lists|alt=technology and culture|technology and culture]]
| {{val|3e19}} – {{val|3e21}} {{سخ}} (۳۰ کوئینتیلیون تا ۳ سکستیلیون)
| عمر تخمینی «سوپرمن مموری کریستال» در دمای ثابت ۳۰ درجه سانتی‌گراد که وسیله‌ای برای ذخیره اطلاعات است و در آن، از روش ثبت نانوساختارهای قلمکاری شده با [[قفل مدی|لیزر فمتوثانیه]] بر روی شیشهٔ [[نانوساختار|نانو]] استفاده شده‌است و فناوری آن نخستین بار در [[دانشگاه ساوت‌همپتون]] ابداع شد.<ref>{{cite web|title=5D ‘Superman memory’ crystal could lead to unlimited lifetime data storage|url=http://www.southampton.ac.uk/mediacentre/news/2013/jul/13_131.shtml|publisher=University of Southhampton|date=9 July 2013}}</ref><ref>{{cite journal|last=Zhang|first=J.|last2=Gecevičius|first2=M.|last3=Beresna|first3=M.|last4=Kazansky|first4=P. G.|title=5D Data Storage by Ultrafast Laser Nanostructuring in Glass|journal=CLEO: Science and Innovations|date=June 2013|pages=CTh5D-9|url=http://www.orc.soton.ac.uk/fileadmin/downloads/5D_Data_Storage_by_Ultrafast_Laser_Nanostructuring_in_Glass.pdf|publisher=Optical Society of America|access-date=۱۱ آوریل ۲۰۱۵|archive-url=https://web.archive.org/web/20140906152109/http://www.orc.soton.ac.uk/fileadmin/downloads/5D_Data_Storage_by_Ultrafast_Laser_Nanostructuring_in_Glass.pdf|archive-date=۶ سپتامبر ۲۰۱۴|dead-url=yes}}</ref>
|}

== مواد یا سازه‌های ساخت بشر ==
{| class="wikitable" style="width: 100%; margin-right: 0;"
|-
! scope="col" | [[پرونده:Key.svg|12px]]
! scope="col" | تعداد سال‌ها از هم‌اکنون
! scope="col" | واقعه
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۵۰٬۰۰۰
| ماندگاریِ تخمینیِ [[تترافلورومتان]] در جو کرهٔ زمین، که طولانی‌ترین عمر را در میان [[گاز گلخانه‌ای|گازهای گلخانه‌ای]] دارد.<ref>{{cite web|title=Tetrafluoromethane|url=http://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/search/a?dbs+hsdb:@term+@DOCNO+1327|website=[[Hazardous Substances Data Bank|Toxicology Data Network (TOXNET)]]|publisher=United States National Library of Medicine|accessdate=4 September 2014}}</ref>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۱ میلیون
| این مدت زمان لازم است تا مواد شیشه‌ای موجود در محیط زیست ما، تجزیه شود.<ref>{{cite web|title=Time it takes for garbage to decompose in the environment|url=http://des.nh.gov/organization/divisions/water/wmb/coastal/trash/documents/marine_debris.pdf|publisher=New Hampshire Department of Environmental Services|accessdate=۱۱ آوریل ۲۰۱۵|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140609083232/http://des.nh.gov/organization/divisions/water/wmb/coastal/trash/documents/marine_debris.pdf|archivedate=۹ ژوئن ۲۰۱۴|dead-url=yes}}</ref>

مجسمه‌هایی که در اماکن عمومی نصب شده‌اند و جنس‌شان از [[گرانیت]] است، با فرض فرسایشی در حدود ۱ [[واحد بابنوف]] (۱ میلی‌متر در ۱۰۰۰ سال) و در نظر گرفتن شرایط آب و هوایی معتدل، حدود ۱ متر فرسایش خواهند یافت.<ref>{{cite book|last=Lyle|first=Paul|title=Between Rocks And Hard Places: Discovering Ireland's Northern Landscapes|date=2010|publisher=Geological Survey of Northern Ireland}}</ref>

در صورتی که هیچ‌گونه مرمتی انجام نشود، [[هرم بزرگ جیزه]] آنچنان فرسوده خواهد شد که دیگر قابل تشخیص نخواهد بود.<ref>{{Citation |last=Weisman |first=Alan |authorlink=Alan Weisman |title=The World Without Us |pages= 171–172 |date=2007-07-10 |publisher=Thomas Dunne Books/St. Martin's Press |location=New York |isbn=0-312-34729-4 |oclc=122261590}}</ref>

بر روی کره ماه، ردپای [[نیل آرمسترانگ]] - همان «گامی کوچک، برای انسان» - که در مکانی موسوم به «[[پایگاه آرامش]]» روی سطح ماه بجا مانده‌است و همچنین ردِ پایِ ۱۲ فضانورد دیگر، بر اثر پدیدهٔ [[فرسایش فضایی]]، طی این مدت فرسوده شده و از بین خواهد رفت.<ref>{{cite web|title=Apollo 11 -- First Footprint on the Moon|url=http://www.nasa.gov/audience/forstudents/k-4/home/F_Apollo_11.html|work=Student Features|publisher=NASA|access-date=۱۱ آوریل ۲۰۱۵|archive-date=۳ آوریل ۲۰۲۱|archive-url=https://web.archive.org/web/20210403084654/https://www.nasa.gov/audience/forstudents/k-4/home/F_Apollo_11.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite book|last=Meadows|first=A. J.|title=The Future of the Universe|url=https://archive.org/details/futureuniverse00mead|date=2007|publisher=Springer|pages=[https://archive.org/details/futureuniverse00mead/page/n91 81]–83}}</ref> (لازم است ذکر شود، آن نوع فرسودگی‌هایی که در کرهٔ زمین وجود دارد، در [[جو کره ماه]]، به‌دلیلِ عدم وجود هوا دیده نمی‌شود).
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۷٫۲ میلیون
| در صورتی که هیچ‌گونه مرمتی انجام نشود، [[کوه راشمور]] آنچنان فرسوده خواهد شد که دیگر قابل تشخیص نخواهد بود.<ref>{{Citation |last=Weisman |first=Alan |authorlink=Alan Weisman |title=The World Without Us |page= 182 |date=2007-07-10 |publisher=Thomas Dunne Books/St. Martin's Press |location=New York |isbn=0-312-34729-4 |oclc=122261590}}</ref>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۱۰۰ میلیون
| زمین‌شناسان آینده قادر خواهد بود [[چینه|چینه‌هایی]] از زندگی شهری را در بنادر بزرگ و از طریق یافتن بقایایِ «[[پی ساختمان|فوندانسیون ساختمان‌ها]]» و «[[مجرای مشترک تأسیسات|تونل‌های زیرمینی تأسیسات]]» که برای عبور کابل‌های تلفن و برق و لوله‌های آب و فاضلاب حفر شده بود، بیابند.<ref>{{Citation |last=Zalasiewicz |first=Jan |title=The Earth After Us: What legacy will humans leave in the rocks? |date=2008-09-25 |publisher=Oxford University Press}}, [http://www.stanford.edu/dept/archaeology/cgi-bin/archaeolog/?p=239 Review in Stanford Archaeolog] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140513011343/http://www.stanford.edu/dept/archaeology/cgi-bin/archaeolog/?p=239 |date=۱۳ مه ۲۰۱۴ }}</ref>
|}

== پدیده‌های نجومی ==
وقایع بسیار نادر نجومی که از هزارهٔ ۱۱ بعد از میلاد (سال ۱۰۰۰۱) شروع خواهند شد.

{| class="wikitable" style="width: 100%; margin-right: 0;"
|-
! scope="col" |
! scope="col" | تاریخ / تعداد سال‌ها از هم‌اکنون
! scope="col" | واقعه
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۲۰ اوت، ۱۰٬۶۶۳ پس از میلاد
| بروز همزمانِ یک «[[خورشیدگرفتگی]]» کامل و «گذر عطارد از بین خورشید و زمین».<ref name="Solar_eclipses_during_transits"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۲۵ اوت، ۱۱٬۲۶۸ پس از میلاد
| بروز همزمانِ یک «[[خورشیدگرفتگی]]» کامل و «عبور عطارد از بین خورشید و زمین»<ref name="Solar_eclipses_during_transits"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۲۸ فوریه، ۱۱٬۵۷۵ پس از میلاد
| بروز همزمانِ یک «[[خورشیدگرفتگی]]» هلالی و «عبور عطارد از بین خورشید و زمین»<ref name="Solar_eclipses_during_transits"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۷ سپتامبر، ۱۳٬۴۲۵ پس از میلاد
| گذر تقریباً همزمانِ [[عطارد]] و [[زهره]]<ref name="Solar_eclipses_during_transits"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۳٬۷۲۷ پس از میلاد
| [[پیش‌روی محوری|پیشروی محوری]] کرهٔ زمین، موجب خواهد شد تا ستارهٔ [[کرکس نشسته]]، [[ستاره قطبی|ستارهٔ قطبی شمالی]] آن روزگار گردد.<ref name="vega"/><ref name="plait" /><ref>{{cite book|last=Falkner|first=David E.|title=The Mythology of the Night Sky|url=https://archive.org/details/mythologynightsk00falk|date=2011|publisher=Springer|page=[https://archive.org/details/mythologynightsk00falk/page/n130 116]}}</ref><ref>{{citation | url=http://www.stellarium.org | title=Calculation by the ''Stellarium'' application version 0.10.2 | accessdate=2009-07-28}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۳٬۰۰۰ سال
| در این زمان، و در نیمه‌هایِ «[[پیش‌روی محوری|پیشروی محوری]]» کرهٔ زمین، «[[انحراف محوری]]» کرهٔ زمین، معکوس خواهد شد و بدین ترتیب، زمانِ وقوعِ تابستان و زمستان در دو نیمکرهٔ زمین، با یکدیگر عوض خواهد شد. علاوه بر آن، از آنجایی که تغییرات فصلی در نیمکرهٔ شمالیِ زمین، بعلت وجود خاک و خشکی، شدیدتر است، این تغییرات فصلی نیز شدیدتر خواهد شد، چرا که در فصل زمستان، فاصلهٔ نیمکرهٔ شمالی زمین از خورشید، دورتر و در فصل تابستان فاصله‌اش به خورشید، نزدیکتر از موقعیتِ کنونی‌اش خواهد بود.<ref name="plait" />
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۵ آوریل، ۱۵٬۲۳۲ پس از میلاد
| بروز همزمانِ یک «[[خورشیدگرفتگی]]» کامل و «[[گذر زهره]]»<ref name="Solar_eclipses_during_transits"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۲۰ آوریل، ۱۵٬۷۹۰ پس از میلاد
| بروز همزمانِ یک «[[خورشیدگرفتگی]]» کامل و «گذر عطارد از بین خورشید و زمین»<ref name="Solar_eclipses_during_transits"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۴٬۰۰۰–۱۷٬۰۰۰ سال
| [[پیش‌روی محوری|پیشروی محوری]] کرهٔ زمین، موجب خواهد شد تا ستاره [[سهیل]] مبدل به ستاره قطب جنوبی گردد که البته در محدودهٔ ۱۰ درجه از قطب جنوب قرار خواهد داشت.<ref>{{cite web
|url=http://myweb.tiscali.co.uk/moonkmft/Articles/Precession.html
|title=Precession
|author=Kieron Taylor
|publisher=Sheffield Astronomical Society
|date=1 March 1994
|accessdate=2013-08-06
|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180723065734/http://myweb.tiscali.co.uk/moonkmft/Articles/Precession.html
|archivedate=۲۳ ژوئیه ۲۰۱۸
|dead-url=yes
}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۲۰٬۳۴۶ پس از میلاد
| [[ثعبان]] [[ستاره قطبی|ستارهٔ قطبی شمالی]] خواهد شد.<ref>{{cite book|last=Falkner|first=David E.|title=The Mythology of the Night Sky|url=https://archive.org/details/mythologynightsk00falk|date=2011|publisher=Springer|page=[https://archive.org/details/mythologynightsk00falk/page/n116 102]}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۲۷٬۸۰۰ پس از میلاد
| [[جدی (ستاره)|ستاره جدی]] دوباره [[ستاره قطبی|ستارهٔ قطبی شمالی]] خواهد شد.<ref>{{cite book|last=Komzsik|first=Louis|title=Wheels in the Sky: Keep on Turning|date=2010|publisher=Trafford Publishing|page=140}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۲۷٬۰۰۰ سال
| «[[خروج از مرکز مداری|خروج کرهٔ زمین از مرکز مداری]]» به کمترین حد خود، یعنی ۰٫۰۰۲۳۶ خواهد رسید. (در حال حاضر، ۰٫۰۱۶۷۱ است).<ref name="mini2"/><ref name="laskar"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| اکتبر، ۳۸٬۱۷۲ پس از میلاد
| گذر [[اورانوس]] از [[نپتون]] که نادرترین نوع گذر در میان تمام گذرهای سیاره‌ای است، رخ خواهد داد.<ref name="solex"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۲۶ ژوئیه، ۶۹٬۱۶۳ پس از میلاد
| گذر هم‌زمان [[عطارد]] و [[زهره]]<ref name="Solar_eclipses_during_transits"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۷۰٬۰۰۰ پس از میلاد
| ستاره دنباره‌دارِ «هیاک‌تاکه»، پس از آنکه دورترین نقطهٔ مداری خود را نسبت به خورشید، در فاصلهٔ ۳۴۱۰ [[واحد نجومی]] از آن، پشتِ سر گذاشت، دوباره بداخل منظومه شمسی بازمی‌گردد.<ref>{{cite journal | author= James, N.D | title=Comet C/1996 B2 (Hyakutake): The Great Comet of 1996 | journal=Journal of the British Astronomical Association | date=1998 | volume=108 | pages=157 | bibcode = 1998JBAA..108..157J}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۲۷ و ۲۸ مارس، ۲۲۴٬۵۰۸ پس از میلاد
| به ترتیب زمانی، [[زهره]] و [[عطارد]] از مابین زمین و خورشید «گذر» خواهند کرد.<ref name="Solar_eclipses_during_transits"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۵۷۱٬۷۴۱ پس از میلاد
|گذر هم‌زمان [[زهره]] و کرهٔ زمین از دید ناظری از سیارهٔ [[مریخ]].<ref name="Solar_eclipses_during_transits"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۶ میلیون
| ستاره دنباله‌دار بلند مدت «سی۱۹۹۹ اف وان» (کاتالینا) که یکی از بلندمدت‌ترین ستارگانِ دنباله‌دارِ شناخته‌شده‌است؛ پس از پیمودن دورترین نقطهٔ مداری خود نسبت به خورشید که در فاصلهٔ ۶۶۰۰۰ [[واحد نجومی]] (۱٫۰۵ [[سال نوری]]) از آن قرار دارد، دوباره به درون منظومهٔ شمسی بازمی‌گردد.<ref>{{cite web
  |author=[[JPL Horizons On-Line Ephemeris System|Horizons]] output
  |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/horizons.cgi?find_body=1&body_group=sb&sstr=C/1999+F1
  |title=Barycentric Osculating Orbital Elements for Comet C/1999 F1 (Catalina)
  |accessdate=2011-03-07}}</ref>
|}

== پیش‌بینی‌های مربوط به تقویم‌ها ==
{| class="wikitable" style="width: 100%; margin-right: 0;"
|-
! scope="col" | [[پرونده:Key.svg|12px]]
! scope="col" | تعداد سال‌ها از هم‌اکنون
! scope="col" colspan=2| واقعه
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰٬۰۰۰
| {{وسط‌چین}}—{{پایان}}
| [[گاه‌شماری میلادی|تقویم میلادی]] در حدود ۱۰ روز نسبت به موقعیت کنونی خورشید در آسمان، جابجا خواهد شد.<ref name="greg"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۰٬۸۷۲
| ۱۰ ژوئن، ۱۲٬۸۹۲ پس از میلاد
| در [[گاه‌شماری عبری|تقویم عبری]] به‌دلیل انحراف تدریجی آن با در نظر گرفتن یک سال خورشیدی، عید [[پسح]] به [[انقلابین|انقلاب تابستانی در نیمکره شمالی]] خواهد افتاد (حال آنکه این عید می‌بایست در اوایل فروردین ماه باشد).<ref>{{cite web|last=Bromberg|first=Irv|title=The Rectified Hebrew Calendar|url=http://individual.utoronto.ca/kalendis/hebrew/rect.htm#over}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۱۸٬۸۵۴
| ۲۰٬۸۷۴ پس از میلاد
| [[گاه‌شماری قمری]] در [[گاه‌شماری هجری قمری|تقویم اسلامی]] و نیز [[گاه‌شماری میلادی|تقویم میلادی]] که مبتنی بر [[گاه‌شماری خورشیدی]] است، دقیقاً یک سالِ عددیِ مشابه خواهند داشت. پس از این زمان، عددِ سال‌ها در [[گاه‌شماری هجری قمری|تقویم اسلامی]] (که کوتاه‌تر است) از عددِ سال‌ها در [[گاه‌شماری میلادی|تقویم میلادی]] پیشی می‌گیرد.<ref name="islam"/>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۲۵٬۰۰۰
| {{وسط‌چین}}—{{پایان}}
| تقویم اسلامی جدولی (مثلاً تقویم مصری) دچار تغییری ۱۰ روزه با [[گام‌های ماه]] می‌شود.<ref>{{cite book|last=Richards|first=Edward Graham|title=Mapping time: the calendar and its history|url=https://archive.org/details/mappingtimecalen00rich_059|date=1998|publisher=Oxford University Press|page=[https://archive.org/details/mappingtimecalen00rich_059/page/n114 93]}}</ref>
|-
| style="background: lavender;" | [[پرونده:Five Pointed Star Solid.svg|16px|alt=Astronomy and astrophysics|Astronomy and astrophysics]]
| ۴۶٬۸۸۱
| ۱ مارس، ۴۸٬۹۰۱ پس از میلاد{{efn|name=Greg 2 note}}
| [[گاه‌شماری ژولینی|تقویم ژولینی]] (۳۶۵٫۲۵ روز) و [[گاه‌شماری میلادی|تقویم میلادی]] (۳۶۵٫۲۴۲۵ روز)، فقط «یک سال»، از نظر عددی، با هم فاصله خواهند داشت.<ref name="greg2"/>
|}

== انرژی اتمی ==
{| class="wikitable" style="width: 100%; margin-right: 0;"
|-
! scope="col" | [[پرونده:Key.svg|15px]]
! scope="col" | تعداد سال‌ها از هم‌اکنون
! scope="col" | واقعه
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| ۱۰٬۰۰۰
|[[تأسیسات آزمایشی مجزاسازی ضایعات]] که برای دفن ضایعات حاصله از تولید [[جنگ‌افزار هسته‌ای|سلاح‌های هسته‌ای]] بکار می‌رود؛ تا این هنگام، محافظت خواهد شد. این مرکز یک «سیستم نشانگر دائمی» دارد که به بازدیدکنندگان آن، به [[زبان‌های رسمی سازمان ملل متحد|۶ زبان رسمی سازمان ملل متحد]]، [[زبان ناواهو]] و نیز از طریق چندین [[تصویرنگاشت]]، هشدار می‌دهد.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.wipp.energy.gov/picsprog/test1/Permanent_Markers_Implementation_Plan_rev1.pdf |title=WIPP Permanent Markers Implementation Plan, rev1 (2004) |accessdate=۱۱ آوریل ۲۰۱۵ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060928144722/http://www.wipp.energy.gov/PICsProg/Test1/Permanent_Markers_Implementation_Plan_rev1.pdf |archivedate=۲۸ سپتامبر ۲۰۰۶ |dead-url=yes}}</ref> («کارگروه مداخلهٔ بشریت» از هم‌اکنون، یک شالودهٔ نظریه‌ای برای اهداف و برنامه‌های ایالات متحدهٔ آمریکا دربارهٔ نشانه‌شناسی هسته‌ای در سال‌های آتی مهیا نموده‌است).
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| ۲۴٬۰۰۰
|پس از گذشتِ این مدت زمان، «منطقهٔ ممنوعهٔ چرنوبیل»، که محدوده‌ای به وسعت ۲۶۰۰ کیلومتر مربع در کشورهای [[اوکراین]] و [[بلاروس]] است و از سال ۱۹۸۶ و به دنبال [[فاجعه چرنوبیل]]، خالی از سکنه شده‌است، دوباره برای زندگی بشر، قابلِ سکنا خواهد شد.<ref name=TimeDisaster>{{cite book|title=Time: Disasters that Shook the World|url=https://archive.org/details/timeforkidsbigbo0000unse_b1k6|publisher=Time Home Entertainment|location=New York City|year=2012|isbn=1-60320-247-1}}</ref>
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| ۲۴٬۱۱۰
| [[نیمه‌عمر]] [[پلوتونیوم-۲۳۹]].<ref name="NUBASE2016"/>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۳۰٬۰۰۰
| عمر تخمینی ذخایر [[رآکتور زاینده|رآکتورهای زاینده]] با در نظر گرفتن [[فهرست کشورها بر پایه ذخایر اورانیوم|ذخایر شناخته‌شدهٔ فعلی]] و مشروط بر آنکه میزان [[عرضه و مصرف انرژی در جهان|مصرف جهانی انرژی]] در حد مصرفِ آن در سال ۲۰۰۹ باقی بماند.<ref name="Fetter">{{cite news|last=Fetter|first=Steve|title=How long will the world's uranium supplies last?|url=http://www.scientificamerican.com/article/how-long-will-global-uranium-deposits-last/|date=March 2006}}</ref>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۶۰٬۰۰۰
| عمر تخمینی ذخایر [[واکنشگاه آب‌سبک|رآکتورهای آب‌سبک]]، در صورتی که بتوان تمامی [[اورانیوم]] موجود در آبِ دریا را استخراج کرد و مشروط بر آنکه، میزان [[عرضه و مصرف انرژی در جهان|مصرف جهانی انرژی]] در حد مصرفِ آن در سال ۲۰۰۹ باقی بماند.<ref name="Fetter"/>
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| ۲۱۱٬۰۰۰
| [[نیمه‌عمر]] [[تکنسیم]] ۹۹، مهم‌ترین «[[محصول شکافت با عمر طولانی]]» که یکی از ضایعات و پس‌مانده‌های رآکتورهای هسته‌ای با سوختِ اورانیوم است.
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| ۲۵۰٬۰۰۰
| کمترین زمانی که باید بگذرد تا [[پلوتونیم]] ذخیره شده در [[تأسیسات آزمایشی مجزاسازی ضایعات]] در ایالت نیومکزیکو، از لحاظ رادیولوژیک برای انسان مرگبار نباشد.<ref>{{cite web |first=David |last=Biello |url=https://www.scientificamerican.com/article/nuclear-waste-lethal-trash-or-renewable-energy-source/|publisher=Scientific American|title=Spent Nuclear Fuel: A Trash Heap Deadly for 250,000 Years or a Renewable Energy Source?|date=28 January 2009}}</ref>
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| ۱۵٫۷ میلیون
| [[نیمه‌عمر]] یُد ۱۲۹، طولانی‌عمرترین «[[محصول شکافت با عمر طولانی]]» که یکی از ضایعات و پس‌مانده‌هایِ رآکتورهای هسته‌ای با سوختِ اورانیوم است.
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۶۰ میلیون
| عمر تخمینی ذخایر رآکتورهایِ مبتنی بر [[همجوشی هسته‌ای]]، در صورتی که بتوان تمامی [[لیتیوم]] موجود در آب دریا را استخراج کرد و مشروط بر آنکه، میزان مصرف جهانی انرژی در حد کنونی باقی بماند.<ref name="Ongena 3–14">{{cite journal|last=Ongena|first=J|author2=G. Van Oost|title=Energy for future centuries - Will fusion be an inexhaustible, safe and clean energy source?|journal=Fusion Science and Technology|volume=45|series=2004|issue=2T|pages=3–14|url=http://www.agci.org/dB/PDFs/03S2_MMauel_SafeFusion?.pdf|access-date=۲۶ آوریل ۲۰۱۵|archive-url=https://web.archive.org/web/20131014130039/http://www.agci.org/dB/PDFs/03S2_MMauel_SafeFusion?.pdf|archive-date=۱۴ اکتبر ۲۰۱۳|dead-url=yes}}</ref>
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| ۷۰۴ میلیون
| نیمه‌عمر [[اورانیوم-۲۳۵]].<ref name="NUBASE2016"/>
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| ۴٫۴۷ میلیارد
|  نیمه‌عمر [[اورانیوم-۲۳۸]].<ref name="NUBASE2016"/>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۵ میلیارد
| عمر تخمینی ذخایر [[رآکتور زاینده]] در صورتی که بتوان تمامی [[اورانیوم]] آب دریاها را استخراج کرد، مشروط بر آنکه میزان [[عرضه و مصرف انرژی در جهان|مصرف جهانی انرژی]] در حد مصرفِ آن در سال ۱۹۸۳ میلادی باقی بماند.<ref name="Cohen"/>
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| ۱۴ میلیون
| نیمه‌عمر [[توریوم-۲۳۲]].<ref name="NUBASE2016"/>
|-
| style="background: #f0dc82;" | [[پرونده:Noun project 528.svg|16px|alt=Geology and planetary science|Geology and planetary science]]
| ۱۵۰ میلیارد
| عمر تخمینی ذخایرِ رآکتورهای مبتنی بر [[همجوشی هسته‌ای]]، در صورتی که بتوان تمامی [[دوتریوم]] موجود در آب دریا را استخراج کرد و مشروط بر آنکه، میزان مصرف جهانی انرژی در حد کنونی باقی بماند.<ref name="Ongena 3–14"/>
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| {{عبارت چپ به راست|۲×۱۰<sup>۱۹</sup>}} {{سخ}} (۲۰ کوئینتیلیون)
| نیمه‌عمر [[بیسموت-۲۰۹]].<ref name="NUBASE2016"/>
|-
| style="background: #FFE4E1;" | [[File:Psi (greek letter).svg|16px|link=#Lists|alt=Particle physics|Particle physics]]
| {{عبارت چپ به راست|۲٫۲×۱۰<sup>۲۴</sup>}} {{سخ}} (۲٫۲ سپتیلیون)
| نیمه‌عمر [[ایزوتوپ‌های تلوریم|تلوریم-۱۲۸]]، طولانی‌ترین نیمه‌عمر شناخته‌شده برای یک هسته ناپایدار.<ref name="NUBASE2016"/>
|-
|}

== جستارهای وابسته ==
* [[فهرست رویدادهای نجومی آینده]]
* [[آینده یک جهان منبسط‌شونده]]
* [[آینده زمین]]
* [[مرگ گرمای کیهان]]
* [[گاه‌شمار تاریخ طبیعی]]
{{نوار درگاه|دانش|فیزیک|اخترشناسی|فناوری|تاریخ|زمین‌شناسی|زیست‌شناسی|ریاضیات|فرهنگ}}

== یادداشت‌ها ==
{{notes
| notes =
<!-- nb: [[WP:REFNEST]]; nesting fails after first one; better to use harv referencing. meh; so using refs alongside efns inline -->
{{efn
| name = prob
| این زمان، نشان‌دهندهٔ زمانی است که به احتمالِ زیاد، واقعهٔ موردِ نظر در آن رخ خواهد داد. با اینحال، این واقعه، در هر زمانی از حال تا آینده، ممکن است رخ دهد.
}}

{{efn
| name = shortscale
| مقیاس‌ها از نوع «[[مقیاس‌های بزرگ و کوچک (سیستم نامگذاری اعداد بزرگ)|مقیاس کوچک (آمریکایی)]]» است.
}}

{{efn
| name = earthredgiantsun
| این موضوع تا مدت‌ها، سؤالی چالش‌برانگیز و موردِ تردید بود؛ به مقاله «کی.آر. رایبیکی» و «سی. دنیس» در سال ۲۰۰۱ مراجعه کنید. با این وجود، بر پایهٔ جدیدترین محاسبات انجام‌شده، این واقعه، به احتمالِ قریب به یقین، رخ خواهد داد.
}}

{{efn
| name = half-life
| در حدود ۲۶۴ نیمه‌عمر. «تایسون و همکاران»، روش محاسباتی دیگری با متغیرهای متفاوت، برای نیمه‌عمر بکار می‌گیرند.
}}

{{efn
| name = big number
| <math>10^{10^{26}}</math> یعنی عدد ۱ که ۱۰<sup>۲۶</sup> (۱۰۰ سپ‌تیلیون) صفر به‌دنبال آن قرار دارد.
}}

{{efn
| name = big number2
|هرچند برای راحتیِ کار، مقیاس‌ها در اینجا به صورت «سال» ذکر شده‌است، اما در چنین مدتی، عددِ زمان، آنچنان بزرگ است که ارقام عددی آن، فارغ از اینکه چه مقیاس زمانی بکار ببریم؛ چه نانوثانیه باشد و چه طولِ عمرِ ستاره‌ای، بدون تغییر باقی خواهد ماند.
}}

{{efn
| name = note
| <math>10^{10^{50}}</math> یعنی عدد ۱ که ۱۰<sup>۵۰</sup> (۱۰۰ کوئین‌دسیلیون) صفر به‌دنبال آن قرار دارد.
}}

{{efn
| name = Greg 2 note
| محاسبه به‌طور دستی انجام شده و بر این حقیقت استوار است که تقویم‌های موردِ بحث، در سال ۱۵۸۲، به اندازهٔ ۱۰ روز از هم فاصله داشتند و هر ۴۰۰ سال، ۳ روز به این فاصله‌شان افزوده می‌شود. ۱ مارس ۴۸۹۰۰ پس از میلاد ([[گاه‌شماری ژولینی]]) و ۱ مارس ۴۸۹۰۱ پس از میلاد ([[گاه‌شماری میلادی]]) هر دو [[سه‌شنبه]] است.
}}

}}
{{پایان}}

== منابع ==
{{پانویس|چپ‌چین=بله|2| refs =

<ref name="NUBASE2016">{{یادکرد ژورنال 
|title=The NUBASE2016 evaluation of nuclear properties 
|doi=10.1088/1674-1137/41/3/030001 
|last1=Audi  |first1=G.
|last2=Kondev|first2=F. G. 
|last3=Wang  |first3=M.
|last4=Huang |first4=W. J.
|last5=Naimi |first5=S.
|journal=Chinese Physics C
|volume=41 |issue=3
|page=030001
|year=2017 
|url=https://www-nds.iaea.org/amdc/ame2016/NUBASE2016.pdf 
|bibcode=2017ChPhC..41c0001A
|access-date= 
}}
</ref>

<ref name="five ages">{{cite book | last1 = Adams | first1 = Fred | last2 = Laughlin | first2 = Greg | date = 1999 | title = The Five Ages of the Universe | url = https://archive.org/details/fiveagesofuniver0000adam | publisher = The Free Press | location = New York | isbn = 978-0-684-85422-9}}</ref><ref name="carroll and chen">{{cite journal | title = Spontaneous Inflation and the Origin of the Arrow of Time | url = https://archive.org/details/arxiv-hep-th0410270 | author = Carroll, Sean M. | author2 = Chen, Jennifer | date = 27 Oct 2004 | arxiv = hep-th/0410270
|bibcode = 2004hep.th...10270C}}</ref><ref name="dying">{{cite journal | title = A dying universe: the long-term fate and evolution of astrophysical objects | last = Adams | first = Fred C.|author2=Laughlin, Gregory | journal = Reviews of Modern Physics | volume = 69 | issue = 2 | date = April 1997 | pages = 337–372 | bibcode = 1997RvMP...69..337A | doi = 10.1103/RevModPhys.69.337 | arxiv = astro-ph/9701131}}</ref><ref name="Komatsu">{{cite journal | title = Seven-Year Wilkinson Microwave Anisotropy Probe (WMAP) Observations: Cosmological Interpretation | last1 = Komatsu | first1 = E. | last2 = Smith | first2 = K. M. | last3 = Dunkley | first3 = J. | display-authors = 3 | date = 2011 | last4 = Bennett | first4 = C. L. | last5 = Gold | first5 = B. | last6 = Hinshaw | first6 = G. | last7 = Jarosik | first7 = N. | last8 = Larson | first8 = D. | last9 = Nolta | first9 = M. R. | journal = The Astrophysical Journal Supplement Series | volume = 192 | issue = 2 | pages = 18 | bibcode = 2011ApJS..192...19W | arxiv = 1001.4731 | doi = 10.1088/0067-0049/192/2/18}}</ref><ref name="linde">{{cite journal | title = Sinks in the Landscape, Boltzmann Brains and the Cosmological Constant Problem | author = Linde, Andrei. | journal = Journal of Cosmology and Astroparticle Physics (subscription required)| date = 2007 | url = http://www.iop.org/EJ/abstract/1475-7516/2007/01/022 | accessdate =26 June 2009 | doi = 10.1088/1475-7516/2007/01/022 | volume = 2007 | issue = 1 | page = 022 | arxiv = hep-th/0611043 | bibcode = 2007JCAP...01..022L}}</ref><ref name="Matthews1993">{{cite journal | journal = Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society
| last = Matthews | first = R. A. J. | title = The Close Approach of Stars in the Solar Neighborhood
| volume = 35 | issue = 1 | page = 1 | date = Spring 1994
| bibcode = 1994QJRAS..35....1M
}}</ref><ref name="Berger2002">{{cite journal | author = Berger, A | author2 = Loutre, MF |name-list-style=amp| title = Climate: an exceptionally long interglacial ahead? | journal = Science | volume = 297 | issue = 5585 | date = 2002 | pages = 1287–8 | doi = 10.1126/science.1076120|pmid=12193773}}</ref><ref name="Niagara Parks">{{cite web | title = Niagara Falls Geology Facts & Figures | url = http://www.niagaraparks.com/media/geology-facts-figures.html | publisher = [[Niagara Parks]] | accessdate = 29 April 2011 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20110719093559/http://www.niagaraparks.com/media/geology-facts-figures.html | archivedate = ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۱ | dead-url = yes}}</ref><ref name="arxiv1106_3141">{{cite journal | last1 = Finkleman | first1 = David | last2 = Allen | first2 = Steve | last3 = Seago | first3 = John | last4 = Seaman | first4 = Rob | last5 = Seidelmann | first5 = P. Kenneth | title = The Future of Time: UTC and the Leap Second | journal = ArXiv eprint |date = June 2011 | bibcode = 2011arXiv1106.3141F | arxiv = 1106.3141 | volume = 1106 | pages = 3141}}</ref><ref name="Tapping 2005">{{cite web | title = The Unfixed Stars | last = Tapping | first = Ken | publisher = [[National Research Council Canada]] | url = http://www.nrc-cnrc.gc.ca/eng/education/astronomy/tapping/2005/2005-08-31.html | date = 2005 | accessdate = 29 December 2010 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20110708075519/http://www.nrc-cnrc.gc.ca/eng/education/astronomy/tapping/2005/2005-08-31.html | archivedate = ۸ ژوئیه ۲۰۱۱ | dead-url = yes}}</ref><ref name="Monnier Tuthill Lopez 1999">{{cite journal | title = The Last Gasps of VY Canis Majoris: Aperture Synthesis and Adaptive Optics Imagery | last1 = Monnier | first1 = J. D. | last2 = Tuthill | first2 = P. | last3 = Lopez | first3 = GB | display-authors = 3 | date = 1999 | last4 = Cruzalebes | first4 = P. | last5 = Danchi | first5 = W. C. | last6 = Haniff | first6 = C. A. | journal = [[ژورنال اخترفیزیکی|The Astrophysical Journal]] | volume = 512 | issue = 1 | pages = 351 | doi = 10.1086/306761 | bibcode = 1999ApJ...512..351M | arxiv = astro-ph/9810024}}</ref><ref name="toba">{{cite web | title = Super-eruptions: Global effects and future threats | publisher = The Geological Society | url = https://www.geolsoc.org.uk/Education-and-Careers/Resources/Papers-and-Reports/~/media/shared/documents/education%20and%20careers/Super_eruptions.ashx | accessdate =25 May 2012}}</ref><ref name="havo">{{cite web | title = Frequently Asked Questions | publisher = Hawai'i Volcanoes National Park | date = 2011 | url = http://www.nps.gov/havo/faqs.htm | accessdate =22 October 2011}}</ref><ref name="Bostrom 2002">{{cite journal | last = Bostrom | first = Nick | authorlink = Nick Bostrom | date = March 2002 | title = Existential Risks: Analyzing Human Extinction Scenarios and Related Hazards | journal = Journal of Evolution and Technology | volume = 9 | issue = 1 | url = http://www.nickbostrom.com/existential/risks.html|accessdate=10 September 2012}}</ref><ref name="gliese">{{cite journal | last = Bobylev | first = Vadim V. | date= March 2010 | title = Searching for Stars Closely Encountering with the Solar System | journal = [[Astronomy Letters]] | volume = 36 | issue = 3 | pages = 220–226 | doi = 10.1134/S1063773710030060 | arxiv = 1003.2160 | bibcode = 2010AstL...36..220B}}</ref><ref name="phobos">{{cite journal | last = Sharma | first = B. K. | title = Theoretical formulation of the Phobos, moon of Mars, rate of altitudinal loss | date = 2008 | journal = Eprint arXiv:0805.1454 | url = http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/bib_query?arXiv:0805.1454 |accessdate=10 September 2012}}</ref><ref name="rift">{{cite web | title = Birth of an Ocean: The Evolution of Ethiopia's Afar Depression | last = Haddok | first = Eitan | date = 29 September 2008 | publisher = [[ساینتیفیک آمریکن|Scientific American]] | url = http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=birth-of-an-ocean | accessdate = 27 December 2010 | archive-date = ۲۴ دسامبر ۲۰۱۳ | archive-url = https://web.archive.org/web/20131224105641/http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=birth-of-an-ocean | url-status = dead }}</ref><ref name="trench">{{cite book | title = Essentials of Oceanography | url = https://archive.org/details/essentialsofocea05edgarr | last = Garrison | first = Tom |edition=5 | page = [https://archive.org/details/essentialsofocea05edgarr/page/62 62] | publisher = Brooks/Cole | date = 2009}}</ref><ref name="medi">{{cite web | title = Continents in Collision: Pangea Ultima | publisher = [[ناسا|NASA]] | date = 2000 | url = http://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2000/ast06oct_1/ | accessdate = 29 December 2010 | archive-date = ۲۱ اوت ۲۰۱۲ | archive-url = https://web.archive.org/web/20120821173013/http://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2000/ast06oct_1/ | url-status = dead }}</ref><ref name="kpg1">{{cite web | title = Meteorites, Impacts, and Mass Extinction | last = Nelson | first = Stephen A. | publisher = [[دانشگاه تولین|Tulane University]] | url = http://www.tulane.edu/~sanelson/geol204/impacts.htm | accessdate =13 January 2011}}</ref><ref name="galyear">{{cite web | title = Period of the Sun's Orbit Around the Galaxy (Cosmic Year) | first = Stacy | last = Leong | url = http://hypertextbook.com/facts/2002/StacyLeong.shtml | date = 2002 | work = The Physics Factbook | accessdate =2 April 2007}}</ref><ref name="scotese">{{cite web | url = http://www.scotese.com/newpage11.htm| last = Scotese | first = Christopher R. | title = Pangea Ultima will form 250 million years in the Future | work = Paleomap Project | accessdate =13 March 2006}}</ref><ref name="Williams Nield 2007">{{cite news | last1 = Williams | first1 = Caroline | last2 = Nield | first2 = Ted | title = Pangaea, the comeback | work = New Scientist | date = 20 October 2007 | url = http://www.science.org.au/nova/newscientist/104ns_011.htm | accessdate = 2 January 2014 | archive-date = ۱۳ آوریل ۲۰۰۸ | archive-url = https://web.archive.org/web/20080413162401/http://www.science.org.au/nova/newscientist/104ns_011.htm | url-status = dead }}</ref><ref name="Heath Doyle 2009">{{cite arXiv | last1 = Heath | first1 = Martin J. | last2 = Doyle | first2 = Laurance R. | title = Circumstellar Habitable Zones to Ecodynamic Domains: A Preliminary Review and Suggested Future Directions | eprint=0912.2482 | date = 2009}}</ref><ref name="600mil">{{cite web | url = http://sunearthday.nasa.gov/2006/faq.php | title = Questions Frequently Asked by the Public About Eclipses | publisher = [[ناسا|NASA]] | accessdate = 7 March 2010 | archive-date = ۱۲ مارس ۲۰۱۰ | archive-url = https://web.archive.org/web/20100312030853/http://sunearthday.nasa.gov/2006/faq.php | url-status = dead }}</ref><ref name="bd2_6_1665">{{cite journal | last1 = Franck | first1 = S. | last2 = Bounama | first2 = C. | last3 = Von Bloh | first3 = W. | title = Causes and timing of future biosphere extinction | journal = Biogeosciences Discussions | volume = 2 | issue = 6 | pages = 1665–1679 | date= November 2005 | bibcode = 2005BGD.....2.1665F | url = http://biogeosciences-discuss.net/2/1665/2005/bgd-2-1665-2005.pdf | accessdate =19 October 2011 | doi = 10.5194/bgd-2-1665-2005}}</ref><ref name="mnras386_1">{{cite journal | last1 = Schröder | first1 = K. -P. | last2 = Connon Smith | first2 = Robert | title = Distant future of the Sun and Earth revisited | journal = [[یادداشت‌های ماهانه انجمن پادشاهی اخترشناسی|Monthly Notices of the Royal Astronomical Society]] | volume = 386 | issue = 1 | date = 1 May 2008 | pages = 155–163 | doi = 10.1111/j.1365-2966.2008.13022.x | bibcode = 2008MNRAS.386..155S
|arxiv = 0801.4031}}</ref><ref name="abode">{{cite book | last1 = Brownlee | first1 = Donald E. | date = 2010 | chapter = Planetary habitability on astronomical time scales | title = Heliophysics: Evolving Solar Activity and the Climates of Space and Earth | editor1-first = Carolus J. | editor1-last = Schrijver | editor2-first = George L. | editor2-last = Siscoe | chapterurl = http://books.google.com/books?id=M8NwTYEl0ngC&pg=PA79 | publisher = Cambridge University Press | isbn = 978-0-521-11294-9}}</ref><ref name="mars">{{cite book | title = Mars: A Warmer, Wetter Planet | author = Kargel, Jeffrey Stuart | url = http://books.google.com/?id=0QY0U6qJKFUC&pg=PA509&lpg=PA509&dq=mars+future+%22billion+years%22+sun | page = 509 | isbn = 978-1-85233-568-7 | date = 2004 | publisher = Springer | accessdate =29 October 2007}}</ref><ref name="ng4_264">{{cite journal | title = Reconciling the Hemispherical Structure of Earth's Inner Core With its Super-Rotation | last1 = Waszek | first1 = Lauren | last2 = Irving | first2 = Jessica | last3 = Deuss | first3 = Arwen | date = 20 February 2011 | journal = Nature Geoscience | volume = 4 | issue = 4 | pages = 264–267 | bibcode = 2011NatGe...4..264W | doi = 10.1038/ngeo1083}}</ref><ref name="compo">{{cite journal | title = Compositional Model for the Earth's Core | last = McDonough | first = W. F. | date = 2004 | journal = Treatise on Geochemistry | volume = 2 | pages = 547–568 | doi = 10.1016/B0-08-043751-6/02015-6 | bibcode = 2003TrGeo...2..547M | isbn = 978-0-08-043751-4}}</ref><ref name="wander">{{cite journal | title = On the Long Term Evolution of the Spin of the Earth | last1 = Neron de Surgey | first1 = O. | last2 = Laskar | first2 = J. | date = 1996 | journal = Astronomie et Systemes Dynamiques, Bureau des Longitudes | volume = 318 | pages = 975| bibcode = 1997A&A...318..975N}}</ref><ref name="chaos">{{cite news | title = Study: Earth May Collide With Another Planet | publisher = [[فاکس نیوز|Fox News]] | url = http://www.foxnews.com/story/0,2933,525706,00.html | date = 11 June 2009 | accessdate =8 September 2011}}</ref><ref name="venus">{{cite news | title = Science: Fiery Future for Planet Earth | author = Hecht, Jeff | work = New Scientist (subscription required)| url = http://www.newscientist.com/article/mg14219191.900-science-fiery-future-for-planet-earth-.html | date = 2 April 1994 | issue = 1919 | page = 14 | accessdate =29 October 2007}}</ref><ref name="triton">{{cite journal | title = Tidal Evolution in the Neptune-Triton System | url = https://archive.org/details/sim_astronomy-and-astrophysics_1989-07_219_1-2/page/23 | last1 = Chyba | first1 = C. F. | last2 = Jankowski | first2 = D. G. | last3 = Nicholson | first3 = P. D. | date = 1989 | journal = [[Astronomy and Astrophysics]] | volume = 219 | page = 23 | bibcode = 1989A&A...219L..23C}}</ref><ref name="cox">{{cite journal | title = The Collision Between The Milky Way And Andromeda | author = Cox, J. T. | author2 = Loeb, Abraham | journal = Monthly Notices of the Royal Astronomical Society | date = 2007 | doi = 10.1111/j.1365-2966.2008.13048.x | volume = 386 | issue = 1 | page = 461 | bibcode = 2008MNRAS.tmp..333C | arxiv = 0705.1170}}</ref><ref name="milk">{{cite journal | title = Colliding molecular clouds in head-on galaxy collisions | last1 = Braine | first1 = J. | last2 = Lisenfeld | first2 = U. | last3 = Duc | first3 = P. A. | display-authors = 3 | last4 = Brinks | first4 = E. | last5 = Charmandaris | first5 = V. | last6 = Leon | first6 = S. | journal = Astronomy and Astrophysics | volume = 418 | issue = 2 | pages = 419–428 | date = 2004 | doi = 10.1051/0004-6361:20035732 | url = http://www.aanda.org/index.php?option=article&access=doi&doi=10.1051/0004-6361:20035732 | accessdate =2 April 2008 | bibcode = 2004A&A...418..419B | arxiv = astro-ph/0402148}}</ref><ref name="Schroder 2008">{{cite journal | last1 = Schroder | first1 = K. P. | last2 = Connon Smith | first2 = Robert | date = 2008 | title = Distant Future of the Sun and Earth Revisited | journal = Monthly Notices of the Royal Astronomical Society | volume = 386 | issue = 1 | pages = 155–163 | bibcode = 2008MNRAS.386..155S | doi = 10.1111/j.1365-2966.2008.13022.x
|arxiv = 0801.4031}}</ref><ref name="Rybicki2001">{{cite journal | author = Rybicki, K. R. | author2 = Denis, C. | title = On the Final Destiny of the Earth and the Solar System | journal = Icarus | volume = 151 | issue = 1 | pages = 130–137 | date = 2001 | doi = 10.1006/icar.2001.6591 | bibcode = 2001Icar..151..130R}}</ref><ref name="powell2007">{{citation | first1=David | last1=Powell | date=January 22, 2007 | title=Earth's Moon Destined to Disintegrate | work=Space.com | publisher=Tech Media Network | url=http://www.space.com/scienceastronomy/070122_temporary_moon.html | accessdate=2010-06-01 | postscript=.}}</ref><ref name="Titan">{{cite journal | title = Titan under a red giant sun: A new kind of "habitable" moon | author = Lorenz, Ralph D. | author2 = Lunine, Jonathan I. | author3 = McKay, Christopher P. | journal = Geophysical Research Letters | date = 1997 | volume = 24 | pages = 2905–8 | url = http://www.lpl.arizona.edu/~rlorenz/redgiant.pdf | accessdate = 21 March 2008 | format = PDF | doi = 10.1029/97GL52843 | pmid = 11542268 | issue = 22 | bibcode = 1997GeoRL..24.2905L | archive-date = ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۱ | archive-url = https://web.archive.org/web/20110724173621/http://www.lpl.arizona.edu/~rlorenz/redgiant.pdf | url-status = dead }}</ref><ref name="nebula">{{cite web | author = Balick, Bruce | title = Planetary Nebulae and the Future of the Solar System | publisher = University of Washington | url = http://www.astro.washington.edu/balick/WFPC2/ | accessdate = 23 June 2006 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20081219010229/http://www.astro.washington.edu/balick/WFPC2/ | archivedate = ۱۹ دسامبر ۲۰۰۸ | dead-url = yes}}</ref><ref name="apj676_1_594">{{cite journal | display-authors=1 | last1 = Kalirai | first1 = Jasonjot S. | last2 = Hansen | first2 = Brad M. S. | last3 = Kelson | first3 = Daniel D. | last4 = Reitzel | first4 = David B. | last5 = Rich | first5 = R. Michael | last6 = Richer | first6 = Harvey B. | title = The Initial-Final Mass Relation: Direct Constraints at the Low-Mass End | journal = The Astrophysical Journal | volume = 676 | issue = 1 | pages = 594–609 | date = March 2008 | doi = 10.1086/527028 | bibcode = 2008ApJ...676..594K
|arxiv = 0706.3894}}</ref>

<!--ref name="black">
{{cite journal | last = Vila | first = Samuel C. | title = Evolution of a 0.6 M_{sun} White Dwarf | journal = Astrophysical Journal | date = 1971 | volume = 170 | issue = 153 | doi = 10.1086/151196 | bibcode = 1971ApJ...170..153V}}
</ref--><ref name="bigrip">{{cite web | title = Universe May End in a Big Rip | date = 1 May 2003 | work = [[CERN Courier]] | url = http://cerncourier.com/cws/article/cern/28845 | accessdate = 22 July 2011 | archive-date = ۷ نوامبر ۲۰۱۷ | archive-url = https://web.archive.org/web/20171107032412/http://cerncourier.com/cws/article/cern/28845 | url-status = dead }}</ref><ref name="chand">{{cite journal | title = Chandra Cluster Cosmology Project III: Cosmological Parameter Constraints | last1 = Vikhlinin | first1 = A. | last2 = Kravtsov | first2 = A.V. | last3 = Burenin | first3 = R.A. | date = 2009 | display-authors = 3 | last4 = Ebeling | first4 = H. | last5 = Forman | first5 = W. R. | last6 = Hornstrup | first6 = A. | last7 = Jones | first7 = C. | last8 = Murray | first8 = S. S. | last9 = Nagai | first9 = D. | publisher = [[ژورنال اخترفیزیکی|The Astrophysical Journal]] | volume = 692 | page = 1060 | issue = 2 | doi = 10.1088/0004-637X/692/2/1060 | bibcode = 2009ApJ...692.1060V | journal = The Astrophysical Journal
|arxiv = 0812.2720}}</ref><ref name=hess5_4_569>{{cite journal |last1=Bounama |first1=Christine |year=2001 |last2=Franck |first2=S. |last3=Von Bloh |first3=David |title=The fate of Earth's ocean |journal=Hydrology and Earth System Sciences |volume=5 |issue=4 |pages=569–575 |doi=10.5194/hess-5-569-2001 |bibcode=2001HESS....5..569B|doi-access=free}}</ref><ref name="Cohen">{{cite journal | last = Cohen | first = Bernard L. | title = Breeder Reactors: A Renewable Energy Source | journal = American Journal of Physics | volume = 51 | issue = 1 | page = 75 | date= January 1983 | bibcode = 2005BGD.....2.1665F | url = http://large.stanford.edu/publications/coal/references/docs/pad11983cohen.pdf | doi = 10.1119/1.13440}}</ref><ref name=loeb_2016>{{cite journal |last1=Loeb |first1=Abraham |year=2016 |last2=Batista |first2=Rafael |last3=Sloan |first3=W. |title=Relative Likelihood for Life as a Function of Cosmic Time |journal=Journal of Cosmology and Astroparticle Physics |volume=2016 |issue=8 |pages=040 | arxiv = 1606.08448 |doi=10.1088/1475-7516/2016/08/040|bibcode=2016JCAP...08..040L}}</ref>

<!--ref name="tide1">
{{cite book | title = Solar System Dynamics | author = Murray, C.D. | author2 = Dermott, S.F. |name-list-style=amp| publisher = [[انتشارات دانشگاه کمبریج|Cambridge University Press]] | date = 1999 | page = 184 | isbn = ۹۷۸-۰-۵۲۱-۵۷۲۹۵-۸}}
</ref-->

<!--ref name="tide2">
{{cite book | last = Dickinson | first = Terence | authorlink = Terence Dickinson | title = From the Big Bang to Planet X | publisher = [[Camden House]] | date = 1993 | location = Camden East, Ontario | pages = [https://archive.org/details/frombigbangtopla00unse/page/79 79]–81 | url =https://archive.org/details/frombigbangtopla00unse| isbn = 978-0-921820-71-0}}
</ref-->

<!--ref name="canup_righter">
{{cite book | first1 = Robin M. | last1 = Canup | first2 = Kevin | last2 = Righter | title = Origin of the Earth and Moon | volume = 30 | series=The University of Arizona space science series | publisher = University of Arizona Press | date = 2000 | isbn = 978-0-8165-2073-2 | pages = 176–177 | url = http://books.google.com/books?id=8i44zjcKm4EC&pg=PA176}}
</ref--><ref name="galaxy">{{cite journal | title = Cosmology with Hypervelocity Stars | url = https://archive.org/details/arxiv-1102.0007 | author = Loeb, Abraham | work = Harvard University | date = 2011 | arxiv = 1102.0007v2}}</ref><ref name="temp">{{cite book | last = Chown | first = Marcus | title = Afterglow of Creation | url = https://archive.org/details/afterglowofcreat00chow | publisher = University Science Books | date = 1996 | page = [https://archive.org/details/afterglowofcreat00chow/page/210 210]}}</ref><ref name="messier">{{cite web | title = The Local Group of Galaxies | url = http://messier.seds.org/more/local.html | publisher = Students for the Exploration and Development of Space | work = University of Arizona | accessdate =2 October 2009}}</ref>

<ref name="bluedwarf">
{{cite journal | last1 = Adams | first1 = F. C. | last2 = Graves | first2 = G. J. M. | last3 = Laughlin | first3 = G. | title = Gravitational Collapse: From Massive Stars to Planets. / First Astrophysics meeting of the Observatorio Astronomico Nacional. / A meeting to celebrate Peter Bodenheimer for his outstanding contributions to Astrophysics: Red Dwarfs and the End of the Main Sequence | editor1-first = G. | editor1-last = García-Segura | editor2-first = G. | editor2-last = Tenorio-Tagle | editor3-first = J. | editor3-last = Franco | editor4-first = H. W. | editor4-last = Yorke | journal = Revista Mexicana de Astronomía y Astrofísica, Serie de Conferencias | volume = 22 | pages = 46–49 | date= December 2004 | bibcode = 2004RMxAC..22...46A
}} See Fig. 3.
</ref>

<ref name="strip">{{cite book | author = Tayler, Roger John | date = 1993 | title = Galaxies, Structure and Evolution|edition=2 | publisher = Cambridge University Press | page = 92 | isbn = 978-0-521-36710-3}}</ref><ref name="five degs">{{cite book | title = The Anthropic Cosmological Principle | last1 = Barrow | first1 = John D. | author1-link = John D. Barrow | last2 = Tipler | first2 = Frank J.| author2-link = Frank J. Tipler | others= foreword by [[جان ویلر|John A. Wheeler]] | isbn = 978-0-19-282147-8 | id = [http://lccn.loc.gov/87028148 LC 87-28148] | url = http://books.google.com/books?id=uSykSbXklWEC&printsec=frontcover | accessdate =31 December 2009 | date = 19 May 1988 | publisher = Oxford University Press | location = Oxford}}</ref><ref name="five ages pp85–87">{{cite book | last1 = Adams | first1 = Fred | last2 = Laughlin | first2 = Greg | date = 1999 | title = The Five Ages of the Universe | url = https://archive.org/details/fiveagesofuniver0000adam | publisher = The Free Press | location = New York | pages = [https://archive.org/details/fiveagesofuniver0000adam/page/85 85]–87 | isbn = 978-0-684-85422-9}}</ref><ref name="dyson">{{cite journal | title = Time Without End: Physics and Biology in an Open Universe | author = Dyson, Freeman J. | journal = Reviews of Modern Physics (subscription required) | volume = 51 | issue = 3 | page = 447 | date = 1979 | url = http://rmp.aps.org/abstract/RMP/v51/i3/p447_1 | accessdate =5 July 2008 | doi = 10.1103/RevModPhys.51.447 | bibcode = 1979RvMP...51..447D}}</ref>

<!--ref name="sun_future_schroder">
{{cite journal | first = K. -P. | last = Schröder | date = 2008 | title = Distant Future of the Sun and Earth Revisited | doi = 10.1111/j.1365-2966.2008.13022.x | journal = Monthly Notices of the Royal Astronomical Society | volume = 386 | issue = 1 | page = 155 | last2 = Connon Smith | first2 = Robert | bibcode = 2008MNRAS.386..155S | arxiv = 0801.4031}}
</ref-->

<!--ref name="sun future">
{{cite journal | author = Sackmann, I. J. | author2 = Boothroyd, A. J. | author3 = Kraemer, K. E. | title = Our Sun. III. Present and Future | page = 457 | journal = Astrophysical Journal | date = 1993 | volume = 418 | bibcode = 1993ApJ...418..457S | doi = 10.1086/173407}}
</ref--><ref name="proton">{{cite journal | author = Nishino | date = 2009 | title = Search for Proton Decay via {{Subatomic particle|Proton+}} → {{Subatomic particle|Positron}}{{Subatomic particle|pion0}} and {{Subatomic particle|Proton+}} → {{Subatomic particle|Muon+}}{{Subatomic particle|pion0}} in a Large Water Cherenkov Detector | journal = [[فیزیکال ریویو لترز]] | volume = 102 | issue = 14 | pages = 141801 | doi = 10.1103/PhysRevLett.102.141801 | bibcode = 2009PhRvL.102n1801N | name-list-style = vanc | author2 = Super-K Collaboration | display-authors = 2 | last3 = Abe | first3 = K. | last4 = Hayato | first4 = Y. | last5 = Iida | first5 = T. | last6 = Ikeda | first6 = M. | last7 = Kameda | first7 = J. | last8 = Kobayashi | first8 = K. | last9 = Koshio | first9 = Y. | authorlink2 = Super-Kamiokande
}}</ref><ref name="half-life">{{cite book | url = http://www.nap.edu/jhp/oneuniverse/frontiers_solution_17.html | title = One Universe: At Home in the Cosmos | first1 = Neil de Grasse | last1 = Tyson | last2 = Tsun-Chu Liu | first2 = Charles | last3 = Irion | first3 = Robert | publisher = Joseph Henry Press | date = 2000 | isbn = 978-0-309-06488-0}}</ref><ref name="Page 1976">{{cite journal | title = Particle Emission Rates from a Black Hole: Massless Particles from an Uncharged, Nonrotating Hole | last = Page | first = Don N. | date = 1976 | journal = Physical Review D | volume = 13 | issue = 2 | pages = 198–206 | bibcode = 1976PhRvD..13..198P | doi = 10.1103/PhysRevD.13.198}} See in particular equation (27).</ref>

<ref name="hayes07">{{cite journal | author = Hayes, Wayne B. | title = Is the Outer Solar System Chaotic? | journal = Nature Physics | arxiv = astro-ph/0702179 | date = 2007 | volume = 3 | issue = 10 | pages = 689–691 | doi = 10.1038/nphys728 | bibcode = 2007NatPh...3..689H}}</ref>

<ref name="time">{{cite news | title = Hurtling Through the Void | publisher = [[تایم|Time Magazine]] | url = http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,926062,00.html | accessdate = 5 September 2011 | date = 20 June 1983 | archive-date = Oct 17, 2011 | archive-url = https://web.archive.org/web/20111017095230/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,926062,00.html }}</ref>

<ref name="glob">{{cite web | url = http://www.news.cornell.edu/releases/Nov99/Arecibo.message.ws.html | title = Cornell News: "It's the 25th Anniversary of Earth's First (and only) Attempt to Phone E.T." | date = 12 November 1999 | publisher = Cornell University | accessdate = 29 March 2008 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20080802005337/http://www.news.cornell.edu/releases/Nov99/Arecibo.message.ws.html | archivedate = ۲ اوت ۲۰۰۸ | dead-url = no}}</ref><ref name="keo1">{{cite web | title = KEO FAQ | url = http://www.keo.org/uk/pages/faq.html#q1|publisher=keo.org| accessdate =14 October 2011}}</ref><ref name="Pioneer Ames">{{cite web | title = The Pioneer Missions | publisher = NASA | url = http://www.nasa.gov/centers/ames/missions/archive/pioneer.html | accessdate = 5 September 2011 | archive-date = ۱۵ اوت ۲۰۱۱ | archive-url = https://web.archive.org/web/20110815233221/http://www.nasa.gov/centers/ames/missions/archive/pioneer.html | url-status = dead }}</ref><ref name="longnow">{{cite web | title = The Long Now Foundation | publisher = The Long Now Foundation | url = http://longnow.org/about/ | date = 2011 | accessdate =21 September 2011}}</ref><ref name="greg2">{{cite web | url = http://aa.usno.navy.mil/data/docs/JulianDate.php/ | title = Julian Date Converter | publisher = US Naval Observatory | accessdate = 20 July 2012 | archive-date = ۶ اکتبر ۲۰۰۷ | archive-url = https://web.archive.org/web/20071006064455/http://aa.usno.navy.mil/data/docs/JulianDate.php | url-status = dead }}</ref><ref name="brandon">{{cite journal
| last1 = Carter
| first1 = Brandon
| authorlink = Brandon Carter
| last2 = McCrea
| first2 = W. H.
| date = 1983
| title = The anthropic principle and its implications for biological evolution
| journal = [[تبادلات فلسفی در جامعه سلطنتی|Philosophical Transactions of the Royal Society of London]]
| volume = A310
| issue = 1512
| pages = 347–363
| doi = 10.1098/rsta.1983.0096
|bibcode = 1983RSPTA.310..347C}}</ref><ref name="typeiii">{{cite web
| authorlink = Michio Kaku
| last = Kaku
| first = Michio
| date = 2010
| title = The Physics of Interstellar Travel: To one day, reach the stars
| url = http://mkaku.org/home/?page_id=250
| publisher=mkaku.org
| accessdate =29 August 2010
}}</ref><ref name="global1">{{cite book | title = Global Catastrophic Risks | editor1-last = Bostrom | editor1-first = Nick | editor2-last = Cirkovic | editor2-first = Milan M. | last = Adams | first = Fred C. | chapter = Long-term astrophysicial processes | pages = 33–47 | publisher = Oxford University Press | date = 2008}}</ref><ref name="lageos">{{cite web | title = LAGEOS 1, 2 | publisher = NASA | url = http://space.jpl.nasa.gov/msl/QuickLooks/lageosQL.html | accessdate = 21 July 2012 | archive-date = 21 ژوئیه 2011 | archive-url = https://web.archive.org/web/20110721062751/http://space.jpl.nasa.gov/msl/QuickLooks/lageosQL.html }}</ref><ref name="pressure">{{cite journal | author = Li King-Fai | author2 = Pahlevan, Kaveh | author3 = Kirschvink, Joseph L. | author4 = Yung, Luk L. | date = 2009 | title = Atmospheric pressure as a natural climate regulator for a terrestrial planet with a biosphere | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America | volume = 106 | number = 24 | doi = 10.1073/pnas.0809436106
|bibcode = 2009PNAS..106.9576L | pmid=19487662 | pmc=2701016}}</ref><ref name="natgeo">{{cite web|title=Gamma-Ray Burst Caused Mass Extinction?|author= Minard, Anne|publisher= National Geographic News|date=2009|url=http://news.nationalgeographic.com/news/2009/04/090403-gamma-ray-extinction.html|accessdate=2012-08-27}}</ref><ref name="islam">{{cite web | title = Astronomy Answers: Modern Calendars | author = Strous, Louis | publisher = [[دانشگاه اوترخت|University of Utrecht]] | date = 2010 | url = http://aa.quae.nl/en/antwoorden/moderne_kalenders.html | accessdate =14 September 2011}}</ref><ref name="greg">{{cite journal | last = Borkowski | first = K.M. | date = 1991 | title = The Tropical Calendar and Solar Year | journal = J. Royal Astronomical Soc. of Canada | volume = 85 | issue = 3| pages = 121–130 | bibcode = 1991JRASC..85..121B}}</ref><ref name="Solar_eclipses_during_transits">{{cite journal | title = Simultaneous Transits | author = Meeus, J. | author2 = Vitagliano, A. |name-list-style=amp| journal = Journal of the British Astronomical Association | url = http://chemistry.unina.it/~alvitagl/solex/Simtrans.pdf | date = 2004 | volume = 114 | issue = 3 | accessdate = 7 September 2011 | archive-url = https://web.archive.org/web/20060615055002/http://chemistry.unina.it/~alvitagl/solex/Simtrans.pdf | archive-date = ۱۵ ژوئن ۲۰۰۶ | dead-url = yes}}</ref><ref name="vega">{{cite web | title = Why is Polaris the North Star? | publisher = [[ناسا|NASA]] | url = http://starchild.gsfc.nasa.gov/docs/StarChild/questions/question64.html | accessdate = 10 April 2011 | archive-date = ۲۵ ژوئیه ۲۰۱۱ | archive-url = https://web.archive.org/web/20110725180305/http://starchild.gsfc.nasa.gov/docs/StarChild/questions/question64.html | url-status = dead }}</ref><ref name="mini2">{{cite journal | last1 = Laskar | first1 = J. | journal = Astronomy and Astrophysics | title = Orbital, Precessional, and Insolation Quantities for the Earth From ?20 Myr to +10 Myr | url = https://archive.org/details/sim_astronomy-and-astrophysics_1993-03_270_1-2/page/522 | volume=270 | date = 1993 | pages = 522–533 | display-authors = 1 | author2 = <Please add first missing authors to populate metadata.> |bibcode = 1993A&A...270..522L}}</ref>

<ref name="laskar">{{cite web | title = Astronomical Solutions for Earth Paleoclimates | author = Laskar | display-authors=etal  | url = http://www.imcce.fr/Equipes/ASD/insola/earth/earth.html | publisher = Institut de mécanique céleste et de calcul des éphémérides | accessdate =20 July 2012}}</ref>

<ref name="solex">{{cite web | title = The Solex page | url = http://chemistry.unina.it/~alvitagl/solex/ | author = Aldo Vitagliano | date = 2011 | publisher = Universit... degli Studi di Napoli Federico II | accessdate = 20 July 2012 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20120210152814/http://chemistry.unina.it/~alvitagl/solex/ | archivedate = ۱۰ فوریه ۲۰۱۲ | dead-url = yes}}</ref>
}}

{{موضوعات زمان}}

[[رده:آینده‌پژوهی]]
[[رده:سال‌های آینده]]
[[رده:سده‌های آینده]]
[[رده:گاه‌شمارها]]
[[رده:گاه‌شمارهای آینده]]
[[رده:هزاره‌ها]]