نمایش مبدأ برای پمپ هیدرولیک

[[پرونده:Extrication hydraulic pump.jpg|بندانگشتی|257x257پیکسل|یک گونه پمپ هیدرولیک]]
'''پمپ هیدرولیک'''، {{انگلیسی|Hydraulic pump}} وسیله‌ای است که در یک [[سامانه هیدرولیک]] [[دبی (کمیت)|دبی]] ایجاد می‌کند.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۲۶۶}}</ref> پمپ‌ها یکی از دو بخش اصلی ''محرک اولیه''<ref group="انگلیسی">prime mover</ref> سامانه‌های هیدرولیک هستند (بخش دیگر [[الکتروموتور]] یا [[موتور احتراقی]] است که توان ورودی پمپ را تأمین می‌کند).<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۲۹}}</ref> [[توان]] ورودی پمپ از یک موتور تأمین می‌شود و [[توان سیال|توان هیدرولیکی]] را به عنوان خروجی تحویل می‌دهد.<ref>{{پک|چادویک|مورفت|۱۳۸۶|ص=۲۲۵}}</ref> در هیدرولیک صنعتی، پمپ [[سیال هیدرولیک]] تحت [[فشار]] را جاری می‌کند.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۲۹}}</ref> نوع آبی پمپ‌های هیدرولیک، با به‌کارگیری [[انرژی جنبشی]] [[آب]] در جریان، به آن [[نیرو]] وارد کرده و آب را به سطح بالاتری انتقال می‌دهد.<ref>{{پک/بن|ک=Dictionary of Engineering|رف=Dic|ص=280|زبان=en}} → hydraulic pump</ref>در هر سامانه‌ای بخشی وجود دارد که قلب سامانه نام گرفته است که بدون وجود آن، سامانه از کار می افتد. در یک مدار هیدرولیکی این پمپ است که اگر از کار بیفتد دیگر اجزای سامانه هم قادر به ادامه فعالیت نمی باشند.

برخلاف برخی از تعاریف اشتباه پمپ در مدار فشار ایجاد نمی‌کند و وظیفه آن تولید و به جریان انداختن مایع موردنظر ما می‌باشد.

== نقش و کاربرد پمپ در سامانه‌های هیدرولیکی ==
[[پرونده:Pompe hydraulique.svg|بندانگشتی|150px|نماد پمپ با حجم جابجایی ثابت در نقشه مدارهای هیدرولیکی<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۴۳}}</ref>]]
=== سامانه‌های آبی ===
از پمپ‌های هیدرولیکی در سامانه‌های هیدرودینامیکی برای انتقال [[آب آشامیدنی]]، [[آبیاری]]، انتقال [[فاضلاب]]، گرداندن آب سرد و گرم در سامانه‌ها برای خنک‌کاری و انتقال مواد شیمیایی اسیدی و بازی استفاده می‌شود. این پمپ‌ها ممکن است برای انتقال مواد جامدی مانند گرد و غبار، پودر و شن نیز استفاده شود.<ref>{{پک|واساندانی|۱۳۸۰|ص=۵۱۱}}</ref>

=== هیدرولیک صنعتی ===
تصور اشتباهی که در میان بسیاری وجود دارد این است که پمپ در مدار ایجاد [[فشار]] می‌کند.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۳۰}}</ref> در حالی که بر خلاف این تصور غلط، عامل ایجاد فشار در [[سامانه هیدرولیک]] مقاومت در برابر جریان [[سیال هیدرولیکی]] و باری است که روی سامانه اعمال می‌شود.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۳۰}}</ref> پمپ تنها [[جریان سیال]] را ایجاد می‌کند<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۲۹}}</ref> و این سیال بدون وجود بار در سامانه به هیچ وجه فشارش بالا نمی‌رود.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۳۰}}</ref>
{| class="wikitable" cellspacing=0 style="text-align:center; border-collapse: collapse"
|--
!rowspan=2|کاربرد
!colspan=2|حداکثر فشار
|-
![[بار (یکا)|بار]]
![[پوند بر اینچ مربع|پوند بر{{سخ}}اینچ مربع]]
|-
|سامانه انتقال‌دهنده مکانیکی||۲۵۰||۳٬۷۰۰
|-
|[[ماشین ابزار]]||۲۰۰||۳٬۰۰۰
|-
|سامانه متحرک||۳۰۰||۴٬۵۰۰
|-
|[[پرس هیدرولیک|ماشین پرس]]||۸۰۰||۱۲٬۰۰۰
|-
!colspan=3|منبع<ref>{{پک|دلایلی|مدینه|۱۳۸۰|ج=۱|ص=۴۲}}</ref>
|}

== پارامترها ==
پارامترهای مهم یک پمپ شدت جریان و فشار هستند.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۳۰}}</ref>

=== شدت جریان ===
شدت جریان پمپ،<ref group="انگلیسی">flow rate</ref> خروجی<ref group="انگلیسی">output</ref> یا دهش پمپ<ref group="انگلیسی">delivery</ref> عبارتست از حجم سیالی که در واحد زمان از خود خارج می‌کند.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۳۱}}</ref> شدت جریان یک پمپ وابسته به حجم جابه‌جایی پمپ و سرعت گردش [[شفت (محور)|شفت]] آن است.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۳۱}}</ref>

شدت جریان از رابطه زیر محاسبه می‌شود:<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۳۱}}</ref>

<math>Q_T  = N \cdot V_P</math>

که در آن <math>Q_T</math> شدت جریان تئوری پمپ بر حسب <math>cm^3/min</math>، <math>V_P</math> حجم جابجایی پمپ بر حسب <math>cm^3/rev</math> و <math>N</math> سرعت چرخش پمپ بر حسب <math>rev/min</math> می‌باشد.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۳۱}}</ref>

=== فشار ===
فشار یک پمپ حداکثر فشاری است که می‌تواند در آن کار کند.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۳۲}}</ref>
{| class="wikitable" cellspacing=0 style="text-align:center; border-collapse: collapse"
|--
!colspan=2 rowspan=2|نوع پمپ
!colspan=2|[[فشار|فشار کاری]]{{سخ}}([[بار (یکا)|بار]])
!colspan=2|[[دبی (کمیت)|شدت جریان]]{{سخ}}([[لیتر]] بر [[دقیقه]])
|-
!حداکثر
!عادی
!عادی
!حداکثر
|-
|colspan=2|چرخده‌ای خارجی||۳۰۰||۱۷۰||۷۶۰||۰٫۲۵
|-
|rowspan=2|چرخده‌ای داخلی||یک‌مرحله‌ای||۲۱۰||۱۰۰||colspan=2|—
|-
|چندمرحله‌ای||۳۰۰||۲۰۰||۷۴۰||۰٫۶
|-
|rowspan=2|پره‌ای||بالانس||۱۷۵||۱۰۰||۶۲۰||۲
|-
|با جبران‌کننده فشار||۱۷۵||۱۰۰||۳۶۰||۶
|-
|colspan=2|روتور بادامکی||۱۷۵||۱۲۰||۴۰۰||۱
|-
|rowspan=3|پیستونی محوری با صفحه زاویه‌گیر||باصفحات شیردار||۳۵۰||۲۰۰||۶۰۰||۰٫۷
|-
|با شیر سوپاپی||۷۰۰||۳۵۰||۷۶۰||۱
|-
|با جابجایی متغیر||۳۵۰||۲۰۰||۱۴۵۰||۱
|-
|rowspan=2|پیستونی محوری با محور خمیده||جابجایی ثابت||۳۵۰||۳۰۰||۳۵۰۰||۷٫۵
|-
|جابجایی متغیر||۳۵۰||۲۱۰||۳۵۰۰||۱۷
|-
|rowspan=2|پیستونی شعاعی||جابجایی ثابت||۱۷۲۰||۳۰۰||۱۰۰۰||۰٫۳
|-
|جابجایی متغیر||۳۵۰||۱۷۵||۵۸۰||۱
|-
|colspan=2|پلانجر||۱۰۰۰||۴۰۰||۶۰۰||۰٫۱
|-
!colspan=6|منبع<ref>{{پک|دلایلی|مدینه|۱۳۸۰|ج=۱|ص=۴۲}}</ref>
|}

== انواع ==
پمپ‌ها بسته به نوع سامانه‌ای که در آن قرار دارند به دو نوع کلی تقسیم می‌شوند: جابه‌جایی مثبت و جابه‌جایی نامثبت.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۲۹}}</ref>

=== جابه‌جایی مثبت ===
[[پرونده:Gear pump animation.gif|بندانگشتی|250px|پمپ چرخدنده‌ای خارجی]]
[[پرونده:Internal gear pump.gif|بندانگشتی|250px|پمپ چرخدنده‌ای داخلی]]
[[پرونده:Pompe à palettes.gif|بندانگشتی|پمپ پیستونی شعاعی: پیستون‌ها در پایین بسته می‌شوند و در بالا باز می‌شوند.|250px]]
[[پرونده:Pompe palettes.jpg|بندانگشتی|پمپ پره‌ای بالانس|250px]]
[[پرونده:Schéma Pompe palettes.jpg|بندانگشتی|پمپ پره‌ای غیربالانس|250px]]
در سامانه‌های [[هیدرواستاتیک]] از پمپ‌های با '''جابه‌جایی مثبت'''<ref group="انگلیسی">positive displacement</ref> استفاده می‌شود: در این پمپ‌ها با استفاده از باز شدن ناگهانی یک حفره، در آن حفره مکش ایجاد می‌شود و [[فشار اتمسفریک|فشار هوا]] سیال هیدرولیک را به داخل حفره می‌راند. سپس حفره بسته می‌شود و سیال مقابل دهانه خروجی حبس می‌شود و با ورود سیال جدید از ورودی پمپ شارژ شده و تا دوباره این سیکل تکرار شود. (یک سیکل کاری پمپ) معمولاً هر سیکل معادل یک دور چرخش [[شفت (محور)|شفت]] است.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۲۹}}</ref> با توجه به سازوکار این پمپ‌ها، قطعات آن‌ها نسبت به هم آب‌بندی هستند و نشتی سیال میان آن‌ها خیلی کم است. اگرچه در فشارهای بالا نشتی رخ می‌دهد که مطلوب نیست.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۲۹}}</ref>

پمپ‌های جابه‌جایی مثبت ۳ نوع اصلی دارند: چرخدنده‌ای،<ref group="انگلیسی">gear pump</ref> پره‌ای<ref group="انگلیسی">vane pump</ref> و پیستونی.<ref group="انگلیسی">piston pump</ref>

==== چرخدنده‌ای ====
;داخلی<ref group="انگلیسی">internal</ref>
یک چرخدنده محرک خارجی درون یک چرخدنده حلقه‌ای داخلی قرار گرفته‌است. وقتی چرخدنده‌ها می‌چرخند دندانه‌ها از هم دور می‌شوند و مکش اتفاق می‌افتد و سیال وارد پمپ می‌شود. چرخدنده‌ها دیواره‌ای هلالی‌شکل آب‌بندی می‌شوند. این پمپ‌ها کم‌بازده‌ترین نوع پمپ‌های هیدرولیک هستند اما تحمل خوبی در برابر آلودگی [[سیال هیدرولیک]] دارند (به دلیل [[لقی]] بیشتر نسبت به دیگر انواع).<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۳۹}}</ref> بیشینه فشار کاری این پمپ‌ها ۱۴۰ تا ۲۰۰ [[بار (یکا)|بار]] می‌باشد و حجم‌شان غیرقابل‌تنظیم است.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۳۹}}</ref>
;خارجی<ref group="انگلیسی">external</ref>
از دو [[چرخدنده]] درگیر با هم تشکیل‌شده‌است. شفت متحرک با خاری به چرخدنده محرک متصل است و دیگر چرخدنده هرزگرد می‌باشد. با چرخش چرخدنده محرک چرخدنده هرزگرد هم که با آن درگیر است می‌چرخد و در بخش دهانه که دندانه‌های چرخدنده‌ها از هم دور می‌شوند حفره ایجاد شده و مکش رخ می‌دهد تا سیال وارد پمپ شود. فضای خالی بین دندانه‌های چرخان سیال را به سمت دهانه خروجی هدایت می‌کند. آب‌بندی این پمپ‌ها نباید به سیال اجازه دهد از مسیر دیگری غیر از دندانه‌های چرخدنده‌ها از پمپ خارج شود.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۳۸}}</ref>

==== پره‌ای ====
پمپ پره‌ای از ۲ بخش عمده بدنه و [[روتور]] تشکیل شده‌است.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۳۹}}</ref> پره‌های پمپ در شیارهای روتور جای دارند و به صورت شعاعی می‌لغزند. روتور نیز که با خار به شفت متصل است با آن می‌چرخد و بدین ترتیب پره‌ها با [[نیروی گریز از مرکز]] به دیواره بدنه می‌چسبند.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۳۹}}</ref> چون روتور نسبت به بدنه خارج از مرکز است، در فضای ایجادشده بین پره و بدنه در هنگام چرخش فضای خالی ایجاد می‌شود و مکش رخ می‌دهد (ورود سیال به پمپ). پره‌ها سیال را به سمت دهانه خروجی پمپ هدایت می‌کنند.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۴۰}}</ref>
;غیربالانس<ref group="انگلیسی">unbalanced</ref>
حجم جابجایی این پمپ‌ها قابل تنظیم بوده و بنابراین شدت جریان آن‌ها ثابت نیست. این کار با جابجا نبودن مرکز روتور و در واقع تعیین میزان عدم هم‌محوری روتور و بدنه انجام می‌شود. چون در این پمپ‌ها، محفظه‌های تحت فشار در یک طرف شفت قرار دارند، دریچه خروجی همواره تحت فشار است و دریچه ورودی مکش می‌کند بنابراین در پمپ عدم تعادل ایجاد می‌شود و [[ارتعاش]] می‌کند. این ارتعاش ناخواسته به [[یاتاقان]] شفت نیرویی دائمی در یک جهت وارد می‌کند که در سرعت‌های بالا سایش زیادی ایجاد می‌کند. به همین دلیل این پمپ‌ها تنها در فشارهای پایین مناسب هستند.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۴۰}}</ref> این پمپ‌ها معمولاً در فشارهای ۳۵ تا ۱۴۰ [[بار (یکا)|بار]] کار می‌کنند.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۴۱}}</ref>
;بالانس<ref group="انگلیسی">balanced</ref>
بدنه این پمپ‌ها بیضوی است و به جای یک دهانه ورودی و یک دهانه خروجی، ۲ ورودی و ۲ خروجی دارد (گاه دریچه‌های ورودی در هم ادغام می‌شوند). بدین ترتیب نیروی واردشده به شفت متعادل می‌شود و دیگر ارتعاش قابل توجهی وجود ندارد؛ لذا پمپ‌های بالانس نسبت به پمپ‌های غیربالانس فشار بالاتری را می‌توانند تحمل نمایند که تا ۲۸۰ [[بار (یکا)|بار]] نیز می‌رسد.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۴۱}}</ref>

==== پیستونی ====
در این پمپ‌ها از سامانه متداول [[سیلندر]] و [[پیستون]] استفاده می‌شود. در یک سیلندر و پیستون ساده، با حرکت پیستون در پشت آن مکش ایجاد می‌شود و در جلوی آن سیال به جلو رانده می‌شود. به دلیل ذات حرکت رفت و برگشتی، به جریان انداختن سیال به صورت [[پالس]]ی و ناپیوسته است. البته از این پمپ‌های ابتدایی تنها در سامانه‌های دستی استفاده می‌شود.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۳۵}}</ref> این پمپ‌ها گران‌ترین و مرغوب‌ترین نوع پمپ‌های هیدرولیک هستند و می‌توانند فشاری تا ۷۰۰ [[بار (یکا)|بار]] را نیز تحمل نمایند. دلیل این امر [[انطباق]] تنگ سیلندر و پیستون است که البته آن را در برابر آلودگی‌های سیال بسیار حساس می‌کند.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۳۸}}</ref>
;شعاعی<ref group="انگلیسی">radial pump</ref>
پیستون‌ها نسبت شفت به حالت شعاعی قرار گرفته‌اند و با چرخش شفت، پیستون‌ها باز و بسته می‌شوند. سیلندرها یه صورت ''خارج از مرکز''<ref group="انگلیسی">eccentric</ref> هستند و با نیروی [[گریز از مرکز]] حرکت رفت و برگشتی تأمین می‌شود.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۳۷}}</ref>
;محوری<ref group="انگلیسی">axial pump</ref>
چند پیستون دارد و این پیستون‌ها به صورت موازی با هم در راستای یک محور قرار دارند. [[سطح مقطع]] پیستون‌ها در پیرامون محور اصلی پمپ روی محیط یک داره قرار می‌گیرد و با گردش محور اصلی پمپ پیستون‌ها به حرکت درمی‌آیند.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۳۵}}</ref> با تنظیم زاویه صفحه پشت پیستون‌ها که کورس آن‌ها را تغییر می‌دهد می‌توان حجم جابجایی پمپ (و در نتیجه شدت جریان آن) را تغییر داد، البته به شرطی که چنین سازوکاری در آن تعبیه شده‌باشد. در برخی موارد محور پیستون‌ها خمیده‌است، در این صورت حجم جابجایی قابل‌تغییر نیست.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۳۷}}</ref>

=== جابه‌جایی نامثبت ===
در سامانه‌های [[هیدرودینامیک]] از پمپ‌های با '''جابه‌جایی نامثبت'''<ref group="انگلیسی">nonpositive displacement</ref> استفاده می‌شود: این پمپ‌ها با چرخش سریع یک پروانه سیال را با [[نیروی گریز از مرکز]] به سمت دهانه خروجی پمپ پرتاب می‌کند.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۲۹}}</ref> برخلاف پمپ‌ها جابجایی مثبت، این پمپ‌ها قطعاتشان آب‌بندی نیستند و با افزایش فشار نشتی زیادی در آن‌ها اتفاق می‌افتد.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۲۹}}</ref> همچنین این پمپ‌ها نمی‌توانند سیال را به خودیِ خود پمپاژ کنند چون مکشی در آن‌ها ایجاد نمی‌شود تا سیال را درون خود بکشند (سیال باید به دریچه ورودی آن‌ها به نحوی دیگر وارد شود).<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۳۰}}</ref> یکی از راه‌حل‌های رایج در طراحی این پمپ‌ها، قرار دادن دهانه ورودی پمپ در ارتفاعی پایین‌تر از سطح سیال درون مخزن یا تانک<ref group="انگلیسی">reservoir</ref> است تا سیال با وارد شدن [[نیروی گرانش]]، خودبه‌خود وارد پمپ شود.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۳۰}}</ref> این پمپ‌ها ارزان هستند و به دلیل عدم درگیری قطعات‌شان می‌توانند سیالات غیرهیدرولیکی مانند آب را هم پمپاژ کنند.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۳۰}}</ref> یکی از انواع شاخص این پمپ‌ها، پمپ‌های پروانه‌ای<ref group="انگلیسی">impeller</ref> هستند.<ref>{{پک|جانسون|رف=جانسون|ص=۳۰}}</ref>

==== 1-    دسته ی اول پمپ جریان شعاعی ====
در این پمپ‌ هیدرولیک سیال به‌ طور معمول از طریق توپی وارد پروانه‌های ورودی با سرعت مخصوص کمتر از۴۲۰۰شده و به صورت شعاعی به محیط جریان یافته و فشار سیال تنها با دو سری پروانه‌های مکشی با سرعت مخصوص کمتر از ۶۰۰۰ و اعمال نیروی گریز از مرکز افزایش پیدا می نماید .

==== 2-    دسته ی دوم پمپ جریان مختلط ====
در این پمپ‌ها فشار با استفاده از دو نیروی گریز از مرکز و نیروی بالابری  که از جانب تیغه‌ها اعمال می‌شود افزایش می‌یابد. این دسته از پمپ‌ها دارای یک سری پروانه ورودی با جریان خروجی محوری با سرعت مخصوص ۴۲۰۰ تا ۹۰۰۰ هستند و تخلیه نیز در راستاهای محوری و شعاعی انجام می‌شود.

==== 3-    دسته سوم پمپ جریان محوری ====
پمپ‌ هیدرولیک این دسته که پمپ‌های ملخی هم نامیده می‌شوند یک سری پروانه ورودی به همراه جریان ورودی محوری و خروجی تقریباً محوری با سرعت مخصوص‌ بیش از ۹۰۰۰ دارند و پمپ هیدرولیک بیشترین افزایش فشار سیال را از طریق اعمال پروانه‌ها یا عملیات بالابری تیغه‌ها اعمال می‌کند.

=== دیگر پمپ‌ها ===
[[پرونده:Steam hydraulic pump (Rankin Kennedy, Modern Engines, Vol VI).jpg|بندانگشتی|تصویر یک پمپ هیدرولیکی بخار که در کتابی به سال ۱۹۰۵ چاپ شده‌است.]]
تعدادی از پمپ‌های هیدرولیکی در دسته‌بندی جابه‌جایی مثبت و نامثبت نمی‌گنجند، چرا که اصولاً اساس کار متفاوتی دارند. وجه مشترک تمام این پمپ‌ها این است که اجزای متحرک، دوار یا رفت‌وبرگشتی ندارند. بازده همه این پمپ‌ها کم است اما به دلیل اهمیتی که دارند از کم‌بازدهی آن‌ها صرف‌نظر می‌شود. هزینه اولیه و هزینه تعمیر و نگهداری این پمپ‌ها نیز پایین است.<ref>{{پک|واساندانی|۱۳۸۰|ص=۶۱۵}}</ref>
;پمپ ضربه‌ای
در این پمپ‌ها از [[ضربه قوچ|پدیدهٔ ضربهٔ قوچ آب]] استفاده می‌شود.<ref>{{پک|واساندانی|۱۳۸۰|ص=۶۱۵}}</ref> تنها بخش مکانیکی این پمپ‌ها شیر است و بقیه اجزای آن یک سامانه هیدرولیکی دیگر است.<ref>{{پک|واساندانی|۱۳۸۰|ص=۶۱۵}}</ref> این پمپ یک محفظه دارد که ۲ شیر دارد.<ref>{{پک|واساندانی|۱۳۸۰|ص=۶۱۶}}</ref> بر اثر بسته‌شدن ناگهانی شیر، [[فشار]] بالایی ایجاد می‌شود که با این فشار آب به ارتفاع‌های بالاتر برده می‌شود.<ref>{{پک|واساندانی|۱۳۸۰|ص=۶۱۶}}</ref>
بازده این پمپ‌ها حداکثر بین ۷۵٪ تا ۹۰٪ است.<ref>{{پک|واساندانی|۱۳۸۰|ص=۶۱۷}}</ref>
;پمپ جت
در پمپ جت، بازدهی به توان آب فشار بالا بستگی دارد، که با کمک آن آب یا گاز را می‌توان جابجاکرد.<ref>{{پک|واساندانی|۱۳۸۰|ص=۶۱۸}}</ref> در این پمپ‌ها آبی با فشار بالا از یک [[افشانه]] خارج می‌شود که سرعت بالایی هم دارد. سرعت دهانه خروجی افشانه به حدی بالا می‌رود که در بیرون آن ایجاد مکش کند و در مجرای دیگری ایجاد جریان کند.<ref>{{پک|واساندانی|۱۳۸۰|ص=۶۱۹}}</ref> بازدهی این پمپ‌ها حدوداً ۴۳٪ است و از لحاظ تئوری هم نمی‌تواند بیش از ۵۰٪ شود.<ref>{{پک|واساندانی|۱۳۸۰|ص=۶۲۷}}</ref>
;پمپ تزریقی
در این پمپ به‌جای آب با فشار بالایی که در پمپ جت استفاده می‌شد، از [[بخار آب]] استفاده می‌شود و کاربردش در تغذیه [[دیگ بخار]] است، به همین دلیل ساختمان این پمپ با پمپ جت تفاوت‌هایی دارد. [[چگالی]] کم بخار آب و [[ظرفیت گرمایی]] آن که به [[انرژی جنبشی]] بدل شده، می‌تواند سرعت‌های بالایی را ایجاد کند.<ref>{{پک|واساندانی|۱۳۸۰|ص=۶۳۳}}</ref>
;پمپ هوایی

در پمپ‌های هوایی هوای خروجی از یک [[کمپرسور]] وارد پمپ می‌شود و حباب‌های هوا ذرات آب را همراه خود می‌برند. جریان هنگامی آغاز می‌شود که مقدار مشخصی هوا را به‌کار ببریم<ref>{{پک|واساندانی|۱۳۸۰|ص=۶۳۶}}</ref> و اگر بخواهیم برای دبی آب زیادی این پمپ را استفاده کنیم، کار آن از لحاظ اقتصادی مقرون به‌صرفه نخواهد بود بنابراین کاربرد این پمپ‌ها در موارد خاص و محدودی است.<ref>{{پک|واساندانی|۱۳۸۰|ص=۶۳۷}}</ref> از آنجا که مخلوط آب و هوا در این فرایند [[مخلوط|مخلوط ناهمگن]] است، مدلسازی فرایند آن دشوار است.<ref>{{پک|واساندانی|۱۳۸۰|ص=۶۳۶}}</ref> دربارهٔ چگونگی بازدهی این پمپ‌ها نظریه واحدی مورد قبول محققان نیست.<ref>{{پک|واساندانی|۱۳۸۰|ص=۶۴۱}}</ref>

== عیوب رایج ==
=== حفره‌زایی ===
{{همچنین ببینید|حفره‌زایی}}

== جستارهای وابسته ==
{{درگاه|مهندسی|فناوری}}
{{پاک‌کن}}

== برابرهای انگلیسی ==
{{پانویس|گروه=انگلیسی|۳|چپ‌چین=بله}}

== یادکرد منابع ==
{{پانویس|۲}}

== منابع ==
* {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = جانسون| نام = جیمز| عنوان = هیدرولیک و پنوماتیک مقدماتی: گام‌به‌گام آموزش و طراحی | ترجمه = اکبر شیرخورشیدیان، حمید رهروان| سال=۱۳۹۱| ناشر = نشر طراح| مکان = تهران | شابک = 978-964-2917-55-6|ref=جانسون}}
* {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = چادویک| نام = آندره جان| نام خانوادگی۲=مورفت|نام۲=جان|عنوان = هیدرولیک در مهندسی عمران و محیط زیست| سال=۱۳۸۶|ناشر = [[مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران|دانشگاه تهران، مؤسسه چاپ و انتشارات]]|ترجمه=محمود مشعل| مکان = تهران| شابک =964-03-5569-0|فصل=ماشین‌های هیدرولیکی}}
* https://ghavamsanat.com/product-category/%D9%BE%D9%85%D9%BE-%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%84%DB%8C%DA%A9/
* {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = واساندانی| نام =وی. پی|عنوان = تئوری و طراحی ماشین‌های آبی (هیدرولیکی)| سال=۱۳۸۰|ناشر = [[دانشگاه صنعتی اصفهان|دانشگاه صنعتی اصفهان، جهاد دانشگاهی]]|ترجمه=احمدرضا عظیمیان| مکان = اصفهان| شابک =964-6122-34-5}}
* {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = کریست| نام = توماس| عنوان = هیدرولیک صنعتی پیشرفته و کنترل‌های هیدرولیکی| ترجمه = حسن بیرانوند| سال=بهار ۱۳۸۵| ناشر = نشر طراح| مکان = تهران | شابک = 964-7089-83-X|ref=کریست}}
* {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = مشکین‌فام| نام = فرشید| عنوان = طراحی سیستم‌های هیدرولیک| سال=زمستان ۱۳۸۲| ویراستار=صفا برهانی|ناشر = نشر کتاب دانشگاهی| مکان = تهران | شابک = 964-6904-60-2|ref=مشکین‌فام}}
* {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = دلایلی| نام = حسین| نام خانوادگی۲=مدینه|نام۲=احمدرضا|عنوان = هیدرولیک صنعتی: شناسایی و کاربرد، طراحی سیستم‌های هیدرولیک| سال=۱۳۸۰|ناشر = کانون پژوهش| مکان = اصفهان| شابک =964-6017-06-6| جلد = ۱ و ۲}}

{{چپ‌چین}}
* {{یادکرد کتاب |نویسنده=The Editorial Staff of the McGraw-Hill Encyclopedia of Science & Technology| عنوان = Dictionary of Engineering| سال=2003| ناشر =[[مک‌گرا-هیل|McGraw-Hill]]| شابک = 978-0071410502|زبان=en|ref=Dic|ویرایش=2nd|doi=10.1036/0071417990}}
* {{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=Parr|نام=Andrew |فصل=Hydraulic pumps and pressure regulation |عنوان = Hydraulics and Pneumatics: A technician's and engineer's guide| سال=2006| ناشر =[[الزویر|Butterworth-Heinemann]]| شابک = 978-0080966748|زبان=en|ref=Parr|ویرایش=2nd|مکان=Great Britain}}
{{پایان چپ‌چین}}

== پیوند به بیرون ==
{{انبار-رده|Hydraulic pumps}}
{{هیدرولیک}}

[[رده:پمپ‌ها]]
[[رده:هیدرولیک]]