نمایش مبدأ برای مقاومت‌ویژه و رسانندگی الکتریکی

{{ادغام از|مقاومت ویژه و رسانندگی الکتریکی|date=اکتبر ۲۰۲۲}}
[[پرونده:Resistivity geometry.png|بندانگشتی|یک مقاومت الکتریکی.]]
'''مقاومت‌ویژه الکتریکی''' یک ویژگی اساسی ماده است که میزان مقاومت آن در برابر [[جریان الکتریکی]] را اندازه‌گیری می‌کند.و مقاومت‌ویژه پایین ماده ای را نشان می‌دهد که به راحتی جریان الکتریکی را عبور می‌دهد. مقاومت‌ویژه معمولاً با [[الفبای یونانی|حرف یونانی]] [[رو|ρ]] نشان داده می‌شود. واحد SI مقاومت‌ویژه الکتریکی [[اهم]]-[[متر]] (Ω⋅m) است. برای مثال، اگر یک مکعب جامد ۱ مترمکعب از مواد، دارای اتصال‌های صفحه‌ای در دو-وجه مخالف باشد و مقاومت بین این کنتاکت‌ها ۱Ω باشد، بنابراین مقاومت‌ویژه ماده ۱Ω⋅m است. 
:<math>\rho = R \frac{A}{\ell} \,\!</math>

که

:''R'' [[مقاومت و رسانایی الکتریکی|مقاومت الکتریکی]] (بر حسب [[اهم]] Ω)
:''<math>\ell</math>'' طول ماده (بر حسب [[متر]] m)
:''A'' مساحت [[سطح مقطع]] ماده (بر حسب [[متر مربع]] m<sup>2</sup>) است.

مقاومت ویژه الکتریکی وابسته به [[دما]]ی اجسام است؛ که [[تقریب خطی]] آن به‌صورت زیر است:
:<math>\rho(T) = \rho_0[1+\alpha (T - T_0)]</math>
مقاومت ویژه الکتریکی یک ماده رسانای خاص یک ویژگی از آن ماده خاص است که بیان می‌کند که آن ماده تا چه اندازه در برابر جریان الکتریکی مقاومت می‌کند با این کار می‌توان در یک دمای معین چند ماده رسانا را با توجه به طول و سطح مقطع با یکدیگر مقایسه کرد هرچه مقاومت ویژه بیشتر باشد مقاومت الکتریکی نیز بیشتر است.

'''رسانندگی الکتریکی''' یا '''رسانایی ویژه'''، متقابل مقاومت الکتریکی است. این نشان دهنده توانایی یک ماده برای هدایت جریان الکتریکی است. معمولاً با حرف یونانی σ ([[سیگما]]) نشان داده می‌شود، اما κ ([[کاپا]]) (به ویژه در مهندسی برق) و γ ([[گاما (حرف)|گاما]]) گاهی استفاده می‌شود. واحد SI رسانندگی الکتریکی [[زیمنس (یکا)|زیمنس]] بر متر (S/m) است.

== مقاومت ویژه برخی مواد ==
{| class="wikitable sortable"
|-
! ماده
! data-sort-type="number" | ρ (Ω·m) در {{Val|20|u=°C}}
! data-sort-type="number" | σ (S/m) در {{Val|20|u=°C}}
! class="unsortable" | ضریب{{سخ}}دمایی{{سخ}}(K<sup>−1</sup>)
! class="unsortable"| منابع
|-
|[[گرافین]]||data-sort-value="0.00000001"|{{Val|1.00|e=-8}}||data-sort-value="1.0E8"|{{Val|1.00|e=۸}}||−0.0002||<ref name="UMDnews">[https://newsdesk.umd.edu/scitech/release.cfm?ArticleID=1621 Physicists Show Electrons Can Travel More Than 100 Times Faster in Graphene] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130919083015/https://newsdesk.umd.edu/scitech/release.cfm?ArticleID=1621 |date=۱۹ سپتامبر ۲۰۱۳}}. Newsdesk.umd.edu (2008-03-24). Retrieved on 2014-02-03.</ref>
|-
|[[نقره]]||data-sort-value="0.0000000159"|{{Val|1.59|e=-8}}||data-sort-value="6.3E7"|{{Val|6.30|e=7}}||0.0038||<ref name="serway">{{cite book | author=Raymond A. Serway | title=Principles of Physics | url=https://archive.org/details/principlesofphys00serw | edition=2nd| year=1998 | publisher=Saunders College Pub | location=Fort Worth, Texas; London | isbn=0-03-020457-7 | page=[https://archive.org/details/principlesofphys00serw/page/602 602]}}</ref><ref name="Griffiths">{{cite book | author = David Griffiths| authorlink=David Griffiths (physicist)|editor =Alison Reeves| title = Introduction to Electrodynamics| url = https://archive.org/details/introductiontoel00grif_456| origyear = 1981 | accessdate = 2006-01-29 | edition = 3rd | year = 1999 | publisher = [[Prentice Hall]] | location = Upper Saddle River, New Jersey | isbn = 0-13-805326-X | oclc = 40251748 | page = [https://archive.org/details/introductiontoel00grif_456/page/n301 286] | chapter = 7. Electrodynamics}}</ref>
|-
|[[مس]]||data-sort-value="0.0000000168"|{{Val|1.68|e=-8}}||data-sort-value="5.96E7"|{{Val|5.96|e=7}}||0.003862||<ref name="Giancoli">{{cite book | author = Douglas Giancoli| editor =Jocelyn Phillips | title = Physics for Scientists and Engineers with Modern Physics| origyear = 1984| accessdate = 2013-03-04 | edition = 4th | year = 2009| publisher = [[Prentice Hall]] | location = Upper Saddle River, New Jersey | isbn = 0-13-149508-9 | page = 658 | chapter = 25. Electric Currents and Resistance}}</ref>
|-
|[[بازپخت کامل]] [[مس]]<ref group="note">Referred to as 100% IACS or International Annealed Copper Standard. The unit for expressing the conductivity of nonmagnetic materials by testing using the [[جریان گردابی|Eddy current]] method. Generally used for temper and alloy verification of aluminium.</ref> ||data-sort-value="0.0000000172"|{{Val|1.72|e=-8}}||data-sort-value="5.8E7"|{{Val|5.80|e=7}}||0.00393||<ref>[https://archive.org/details/copperwiretables31unituoft Copper wire tables : United States. National Bureau of Standards : Free Download & Streaming : Internet Archive]. Archive.org (2001-03-10). Retrieved on 2014-02-03.</ref>
|-
|[[طلا]]<ref group="note">Gold is commonly used in [[کنتاکت]] because it does not easily corrode.</ref>||data-sort-value="2.44E-8"|{{Val|2.44|e=-8}}||data-sort-value="4.11E7"|{{Val|4.10|e=7}}||0.0034||<ref name="serway"/>
|-
|[[آلومینیم]]<ref group="note">Commonly used for high voltage power lines</ref> ||data-sort-value="0.0000000282"|{{Val|2.82|e=-8}}||data-sort-value="3.5E7"|{{Val|3.50|e=7}}||0.0039||<ref name="serway"/>
|-
|[[کلسیم]]||data-sort-value="0.0000000336"|{{Val|3.36|e=-8}}||data-sort-value="2.98E7"|{{Val|2.98|e=۷}}||۰٫۰۰۴۱||
|-
|[[تنگستن]]||data-sort-value="0.0000000560"|{{Val|5.60|e=-8}}||data-sort-value="1.79E7"|{{Val|1.79|e=7}}||0.0045||<ref name="serway"/>
|-
|[[روی]]||data-sort-value="0.0000000590"|{{Val|5.90|e=-8}}||data-sort-value="1.69E7"|{{Val|1.69|e=7}}||0.0037||<ref>[http://physics.mipt.ru/S_III/t Physical constants] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111123121944/http://physics.mipt.ru/S_III/t |date=۲۳ نوامبر ۲۰۱۱}}. (PDF format; see page 2, table in the right lower corner)]. Retrieved on 2011-12-17.</ref>
|-
|[[نیکل]]||data-sort-value="0.0000000699"|{{Val|6.99|e=-8}}||data-sort-value="1.43E7"|{{Val|1.43|e=۷}}||۰٫۰۰۶||
|-
|[[لیتیم]]||data-sort-value="9.28E-8"|{{Val|9.28|e=-8}}||data-sort-value="1.08E7"|{{Val|1.08|e=۷}}||۰٫۰۰۶||
|-
|[[آهن]]||data-sort-value="0.0000001"|{{Val|1.00|e=-7}}||data-sort-value="1E7"|{{Val|1.00|e=7}}||0.005||<ref name="serway"/>
|-
|[[پلاتین]]||data-sort-value="0.000000106"|{{Val|1.06|e=-7}}||data-sort-value="9.43E6"|{{Val|9.43|e=6}}||0.00392||<ref name="serway"/>
|-
|[[قلع]]||data-sort-value="0.000000109"|{{Val|1.09|e=-7}}||data-sort-value="9.17E6"|{{Val|9.17|e=۶}}||۰٫۰۰۴۵||
|-
|[[فولاد کربنی]] (1010)||data-sort-value="0.000000143"|{{Val|1.43|e=-7}}||data-sort-value="6.99E6"|{{Val|6.99|e=6}}||||<ref>[http://www.matweb.com/search/DataSheet.aspx?MatGUID=025d4a04c2c640c9b0eaaef28318d761 AISI 1010 Steel, cold drawn]. Matweb</ref>
|-
|[[سرب]]||data-sort-value="0.000000220"|{{Val|2.20|e=-7}}||data-sort-value="4.55E6"|{{Val|4.55|e=6}}||0.0039||<ref name="serway"/>
|-
|[[تیتانیم]]||data-sort-value="0.000000420"|{{Val|4.20|e=-7}}||data-sort-value="2.38E6"|{{Val|2.38|e=۶}}||۰٫۰۰۳۸||
|-
|[[فولاد ضدزنگ]]<ref group="note">18% کروم/ 8% نیکل austenitic stainless steel</ref>||data-sort-value="0.000000690"|{{Val|6.90|e=-7}}||data-sort-value="1.45E6"|{{Val|1.45|e=6}}|| ||<ref>Glenn Elert (ed.), [http://hypertextbook.com/facts/2006/UmranUgur.shtml "Resistivity of steel"], ''The Physics Factbook'', retrieved and 16 June 2011.</ref>
|-
|[[جیوه]]||data-sort-value="0.000000980"|{{Val|9.80|e=-7}}||data-sort-value="1.02E6"|{{Val|1.02|e=6}}||0.0009||<ref name="Giancoli"/>
|-
|[[گالیم آرسنید]]||data-sort-value="0.001"|{{Val|1.00|e=-3}} to {{Val|1.00|e=8}}||data-sort-value="1E-8"|{{Val|1.00|e=-8}} to {{Val|e=3}}|| ||<ref name="Ohring">{{cite book | author = Milton Ohring | title = Engineering materials science, Volume 1| url = https://archive.org/details/engineeringmater00mohr | edition = 3rd | year = 1995 | page = [https://archive.org/details/engineeringmater00mohr/page/561 561]|isbn=0-12-524995-0|publisher=Academic Press}}</ref>
|-
|[[ژرمانیم]]<ref name="semi" group="note">مقاومت [[نیم‌رسانا]]‌ها بسیار به میزان آلاینده‌ها در آنها وابسته است.</ref>||data-sort-value="4.6E-1"|{{Val|4.60|e=-۱}}||۲٫۱۷|| −0.048||<ref name="serway"/><ref name="Griffiths"/>
|-
|[[آب دریا]]<ref group="note">با غلظت نمک 35 g/kg در {{Val|20|u=°C}}.</ref>||data-sort-value="2E-1"|{{Val|2.00|e=-1}}||data-sort-value="4.8"|{{Val|4.80}}|| ||<ref>[http://www.kayelaby.npl.co.uk/general_physics/2_7/2_7_9.html Physical properties of sea water] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180118072121/http://www.kayelaby.npl.co.uk/general_physics/2_7/2_7_9.html |date=۱۸ ژانویه ۲۰۱۸}}. Kayelaby.npl.co.uk. Retrieved on 2011-12-17.</ref>
|-
|آب استخر شنا||data-sort-value="4E-1"|{{Val|3.33|e=-1}} to {{Val|4.00|e=-1}}||data-sort-value="0.25"|{{Val|0.25}} to {{Val|0.30}}||||<ref>[http://chemistry.stackexchange.com/questions/28333/electrical-conductivity-of-pool-water]. chemistry.stackexchange.com</ref>
|-
|[[آب آشامیدنی]]<ref group="note">This value range is typical of high quality drinking water and not an indicator of water quality</ref>||data-sort-value="2E1"|{{Val|2.00|e=1}} to {{Val|2.00|e=3}}||data-sort-value="5E-4"|{{Val|5.00|e=-4}} to {{Val|5.00|e=-2}}|| ||{{Citation needed|date=January 2011}}
|-
|[[سیلیسیم]]<ref name="semi" group="note"/>||data-sort-value="6.4E2"|{{Val|6.40|e=2}}||data-sort-value="1.56E-3"|{{Val|1.56|e=-3}}||{{Val|-0.075}}||<ref name="serway"/>
|-
|[[چوب]]||data-sort-value="1E3"|{{Val|1.00|e=3}} to {{Val|1.00|e=4}}||data-sort-value="1E-4"|{{Val|e=-4}} to {{Val|e=-3}}||||<ref name="Transmission Lines data">[http://www.transmission-line.net/2011/07/electrical-properties-of-wood-poles.html Transmission Lines data]. Transmission-line.net. Retrieved on 2014-02-03.</ref>
|-
|[[آب یون‌زدوده]]<ref group="note">Conductivity is lowest with monatomic gases present; changes to {{Val|1.2|e=-4}} upon complete de-gassing, or to {{Val|7.5|e=-5}} upon equilibration to the atmosphere due to dissolved CO<sub>2</sub></ref> ||data-sort-value="1.8E5"|{{Val|1.80|e=5}}||data-sort-value="5.5E-6"|{{Val|5.50|e=-6}}|| ||<ref>{{cite journal|doi=10.1021/jp045975a|title=De-Gassed Water is a Better Cleaning Agent|year=2005|author=R. M. Pashley , M. Rzechowicz, L. R. Pashley, and M. J. Francis|journal=The Journal of Physical Chemistry B|volume=109|pmid=16851085|issue=3|pages=1231–8}}</ref>
|-
|[[شیشه]]||data-sort-value="1E11"|{{Val|1.00|e=11}} to {{Val|1.00|e=15}}||data-sort-value="1E-11"|{{Val|e=-15}} to {{Val|e=-11}} ||?||<ref name="serway"/><ref name="Griffiths"/>
|-
|[[چوب]]||data-sort-value="1E14"|{{Val|1.00|e=14}} to {{Val|1.00|e=16}}||data-sort-value="1E-16"|{{Val|e=-16}} to {{Val|e=-14}}||||<ref name="Transmission Lines data"/>
|-
|[[گوگرد]]||data-sort-value="1E15"|{{Val|1.00|e=15}}||data-sort-value="1E-16"|{{Val|e=-16}}||?||<ref name="serway"/>
|-
|[[جو زمین]]||data-sort-value="1.3E16"|{{Val|1.30|e=16}} to {{Val|3.30|e=16}}||data-sort-value="3E-15"|{{Val|3|e=-15}} to {{Val|8|e=-15}}|| ||<ref>{{cite journal|doi=10.1029/2007JD009716|title=Effect of relative humidity and sea level pressure on electrical conductivity of air over Indian Ocean|year=2009|author= S. D. Pawar, P. Murugavel, D. M. Lal|journal=Journal of Geophysical Research|volume=114|pages=D02205|bibcode=2009JGRD..11402205P}}</ref>
|-
|[[الماس]]||data-sort-value="1E12"|{{Val|1.00|e=12}}||data-sort-value="1E-۱۳"|~{{Val|e=-13}}|| ||<ref>Lawrence S. Pan, Don R. Kania, ''Diamond: electronic properties and applications'', p. 140, Springer, 1994 {{ISBN|0-7923-9524-7|en}}.</ref>
|-
|[[شیشه سیلیسی]]||data-sort-value="7.5E17"|{{Val|7.50|e=17}}||data-sort-value="1.3E-18"|{{Val|1.30|e=-18}}||?||<ref name="serway"/>
|-
|[[پلی‌اتیلن ترفتالات]]||data-sort-value="1E21"|{{Val|1.00|e=21}}||data-sort-value="1E-21"|{{Val|e=-۲۱}}||?||
|-
|[[پلی تترافلوئورواتیلن]]||data-sort-value="1E23"|{{Val|1.00|e=23}} to {{Val|1.00|e=25}}||data-sort-value="1E-25"|{{Val|e=-25}} to {{Val|e=-۲۳}}||?||
|}

== جستارهای وابسته ==
* [[گذردهی (فیزیک)|گذردهی]]
* [[امپدانس الکتریکی]]
* [[مقاومت الکتریکی عناصر (صفحه اطلاعات)|مقاومت الکتریکی عناصر]]
* [[قانون اهم]]
* [[اثر پوستی]]

== یادداشت ==
<references group="note"/>

== منابع ==
{{پانویس|چپ‌چین=بله|۲}}
* {{یادکرد-ویکی|پیوند =//en.wikipedia.org/w/index.php?title=Electrical_resistivity_and_conductivity&oldid=714803597|عنوان = Electrical resistivity and conductivity|زبان =انگلیسی|بازیابی =۱۵ آوریل ۲۰۱۶}}
{{موتورهای الکتریکی}}

[[رده:الکترونیک]]
[[رده:علم مواد]]
[[رده:کمیت‌های فیزیکی]]
[[رده:مقاومت و رسانایی الکتریکی]]