نمایش مبدأ برای قلاب (نشان‌گذاری متن)

{{تغییرمسیر|آکولاد|نقاشی|آکولاد (نقاشی)}}
{{گسترش از زبان انگلیسی|تاریخ=ژانویهٔ ۲۰۲۴}}
{{Infobox punctuation mark
|mark=
|name=قلاب‌ها
|variant1=()
|caption1=Parentheses{{سخ}}{{سخ}}کمانک{{سخ}}{{سخ}}پرانتز{{سخ}}{{سخ}}قلاب گرد
|variant2={ }
|caption2=Braces{{سخ}}{{سخ}}دو ابرو{{سخ}}{{سخ}}آکولاد{{سخ}}{{سخ}}قلاب پیچ‌دار
|variant3=[ ]
|caption3=Brackets{{سخ}}{{سخ}}چنگک{{سخ}}{{سخ}}کروشه{{سخ}}{{سخ}}قلاب چهارگوش
|variant4=⟨ ⟩|caption4=Chevrons{{سخ}}{{سخ}}جهت‌نما{{سخ}}{{سخ}}{{سخ}}{{سخ}}قلاب زاویه‌ای
}}
'''قلاب'''<ref>{{یادکرد فرهنگستان|مصوب=کروشه، قلاب|بیگانه=bracket|بیگانه در فارسی=|حوزه=ریاضی|دفتر=نخست|بخش=فارسی|سرواژه=کروشه}}</ref> یا '''براکت''' {{به انگلیسی|Bracket}} به دو علامت «باز و بسته» نشان‌گذاری گفته می‌شود، که معمولاً از آن برای جداسازی یک قطعهٔ متن یا داده از محیط اطراف (احاطه‌کننده) خود استفاده می‌شود.{{نشانه‌ها|[ ]}}
چهار نوع قلاب وجود دارد:
* '''کمان''' یا '''کمانک''' یا '''پرانتز'''<ref>{{یادکرد فرهنگستان|مصوب=پرانتز، کمان|بیگانه=parenthesis|بیگانه در فارسی=|حوزه=ریاضی|دفتر=نخست|بخش=فارسی|سرواژه=پرانتز}}</ref> {{به فرانسوی|parenthèses}} با نماد ()
* '''قلاب''' یا '''کروشه'''<ref>{{یادکرد فرهنگستان|مصوب=کروشه، قلاب|بیگانه=bracket|بیگانه در فارسی=|حوزه=ریاضی|دفتر=نخست|بخش=فارسی|سرواژه=کروشه}}</ref> {{به فرانسوی|crochet}} با نماد  [ ]
* '''ابرو''' یا '''آکولاد'''<ref>{{یادکرد فرهنگستان|مصوب=آکولاد، ابرو|بیگانه=brace|بیگانه در فارسی=|حوزه=ریاضی|دفتر=نخست|بخش=فارسی|سرواژه=آکولاد}}</ref> {{به فرانسوی|accolade}} با نماد { }
* '''جهت‌نما'''<ref>{{یادکرد فرهنگستان|مصوب=جهت‌نما|بیگانه=chevron|بیگانه در فارسی=|حوزه=حمل‌ونقل درون‌شهری-جاده‌ای|دفتر=دوم|بخش=فارسی|سرواژه=جهت‌نما}}</ref> یا '''پرانتز شکسته''' با نماد &lt; &gt; یا {{Unicode|⟨ ⟩}}

== پرانتز{{لنگر|کمانک}} ==
=== استفاده {{نویسه|()}} ===
* این نوع پرانتز برای بیان بیشتر و روشن‌سازی در متن (یا تعریف کوتاه) یا تقدم عمل در ریاضیات به‌کار می‌رود.
* در بسیاری از زبان‌های [[برنامه‌نویسی]] (نه همه) علاوه بر کاربرد ریاضی، پیرو همان قواعد زبان نوشتاری انسانی برای تعریف پارامترهای خانوادهٔ تابع‌ها استفاده دارد. در بسیاری از زبان‌های برنامه‌نویسی به صورت الزامی یا اختیاری برای فراخوانی توابع کاربرد دارد.

== قلاب ==
=== استفاده {{نویسه|[ ]}} ===
* در منبع‌دهی برای بیان نقل‌قول به‌کار می‌رود.<ref>''The Chicago Manual of Style, 15th ed.'', The University of Chicago Press, 2003, §6.104</ref>
* در ریاضیات تقدم بیشتری نسبت به پرانتز دارد و نماد [[تابع جز صحیح]] نیز می‌باشد.
* در برنامه‌نویسی برای تعریف [[آرایه]] (Array) و به ویژه در [[جی‌سون]] (JSON) کاربرد دارد. در اکثر زبان‌های برنامه‌نویسی از [[بورن شل]] تا تمام {{پم|فهرست زبان‌های برنامه‌نویسی خانواده سی|عنوان=زبان‌های خانواده سی|List of C-family programming languages}} برای دستیابی به عناصر آرایه یا تعریف آرایه کاربرد دارد. در برخی زبان‌ها کاربردهای ویژه در کتابخانه‌های [[برنامه‌نویسی شیءگرا]] نیز دارد.

== آکولاد ==
=== استفاده {{نویسه|{ }  }}  ===
* نماد [[مجموعه (ریاضی)|مجموعه]] در [[ریاضیات]]
* در برنامه‌نویسی خانواده سی برای تعریف محدوده کد اجرایی کاربرد دارد گاهی برای محدوده کد یک فضای نام یا کلاس یا فانکشن که شامل اسکوپ متغیرهای محلی نیز هست و گاهی فقط برای محدوده اجرایی یک شرط یا یک چرخه (لوپ). پیرو کاربرد مجموعه ریاضی آن کاربرد تعریف اشیاء مجموعه‌ای را در زبان‌های خاصی نیز دارد که شامل JSON در [[جاوااسکریپت]] نیز می‌شود.

{{لنگر|پرانتز شکسته|جهت‌نما}}

== پرانتز شکسته ==
=== استفاده {{نویسه|〈 〉}} ===
پرانتز شکسته ({{Unicode|⟨ ⟩}}<ref>Some fonts don't display these characters correctly. Please <!-- install a font such as … , … or … or --> refer to the image on the right instead.</ref>؛ برای بیان میانگین در فیزیک یا مجموعه‌های دنباله‌دار، به‌طور مثال:

:<math>\left\langle V(t)^2 \right\rangle = \lim_{T\to\infty} \frac{1}{T}\int_{-T/2}^{T/2} V(t)^2\,{\rm{d}}t. </math>

در [[نشان‌گذاری برا-کت]] نیز به‌کار می‌رود.

==== lt; &gt ====
* در کدنویسی زبان مارک‌آپ فرا متنی HTML برای تعریف [[تگ]]‌ها کاربرد دارد.
* در انواع زبان‌های برنامه‌نویسی و زبان‌های بازخوانی بانک‌های اطلاعاتی همان کاربرد ریاضیاتی را دارد

== جستارهای وابسته ==
* [[نشانه‌گذاری]]

== منابع ==
{{پانویس|۲}}

[[رده:نشانه‌گذاری ریاضی]]
[[رده:نشانه‌های سجاوندی]]