نمایش مبدأ برای شرط‌بندی پاسکال

[[پرونده:Pascal1423.jpg|چپ|170px|بندانگشتی|[[بلز پاسکال]]]]
'''شرط‌بندی پاسکال'''، که نخستین صورت رسمی و سازمان یافته آن توسط [[بلز پاسکال|بِلِز پاسکال]]، [[ریاضی‌دان]]، [[فیزیک‌دان]] و [[فیلسوف]] [[فرانسه|فرانسوی]] ارائه شد؛ بیان می‌کند که هرچند [[وجود خدا]] اثبات‌نشده باشد، برای رسیدن به نتیجه‌های دلخواه‌تر، عاقلانه‌تر  باید به وجود خدا اعتقاد داشته باشیم.<ref name=book2>[http://plato.stanford.edu/entries/pascal-wager Pascal's Wager (Stanford Encyclopedia of Philosophy)<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>

مقصود پاسکال از این برهان، این نیست که [[وجود خدا|وجود خداوند]] را آشکار سازد، بلکه او در صدد است نشان دهد که صلاح شرط‌بند عاقل در این است که بر سر وجود خدا ''شرط ببندد''.<ref name=book>{{یادکرد|فصل= |کتاب=[[الفبای فلسفه]]|نویسنده=نایجل واربرتون|ترجمه=مسعود علیا|ناشر=انتشارات ققنوس|شهر=تهران|صفحه=ص ۵۴|سال=۱۳۸۶|شابک=978-964-311-503-6}}</ref>

شرط‌بندی پاسکال از موضع [[ندانم گرایی]] بحث می‌کند، یعنی از موضع کسانی که نسبت به وجود خدا اطمینان ندارند. این برهان قصد دارد این افراد را قانع سازد که بهترین تصمیم برای آنان، باور به وجود خداست.<ref name=book/>

شرط‌بندی پاسکال را به نام‌های دیگری نیز خوانده‌اند؛ که از جمله آن‌ها می‌توان به '''برهان شرط‌بندی'''،<ref name=book/>'''برهان دفع خطر احتمالی'''<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://www.askquran.ir/showthread.php?t=4203 |عنوان=برهان دفع خطر احتمالی - کانون گفتگوی قرآنی<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات --> |بازبینی=۱۹ اوت ۲۰۱۰ |archive-date=۱۸ اوت ۲۰۱۷ |archive-url=https://web.archive.org/web/20170818092118/http://www.askquran.ir/showthread.php?t=4203 |dead-url=yes }}</ref> و '''برهان معقولیت'''<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://www.hawzah.net/per/magazine/KI/037/ki03707.asp |عنوان=برهان معقولیت یا احتیاط عقلی بر وجود خدا<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات --> |بازبینی=19 اوت 2010 |archive-date=18 ژوئیه 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100718085732/http://www.hawzah.net/per/magazine/ki/037/ki03707.asp}}</ref><ref>[http://www.hawzah.net/fa/Article/View/81645 برهان معقولیت یا احتیاط عقلی بر وجود خدا]</ref> اشاره نمود.

== یک مطالعهٔ موردی: روند تصمیم‌گیری در قماربازی با سکه ==
فرض کنید که در یک قماربازی با سکه شرکت کرده‌اید. در این بازی درصورتی‌که سکه رو بیاید شما f<sub>۱</sub> دلار جایزه می‌گیرید و اگر پشت بیاید باید f<sub>۲</sub> دلار بدهید. در صورتی‌که شانس پشت آمدن سکه با شانس رو آمدن آن برابر باشد، مقدار خالص پولی که انتظار می‌رود شما دریافت کنید، برابر خواهد بود با:

{{چپ}}
{{وسط‌چین}}<math>0.5(f_1)+0.5(-f_2)</math>{{پایان}}
{{پایان}}

== تقریر برهان ==
این برهان به‌صورت زیر بیان می‌شود:<ref name=book2/>

۱. خدا یا وجود دارد یا وجود ندارد. شما یا می‌توانید به وجود خدا اعتقاد داشته باشید یا اعتقاد نداشته باشید. [[ماتریس]] [[تصمیم‌گیری]] زیر برقرار است که در آن ∞ نماد بی‌نهایت و f<sub>1</sub> و f<sub>2</sub> و f<sub>3</sub> عددهایی محدود هستند.

{{وسط‌چین}}
{| class="wikitable" style="text-align:center;"
|-
!
! خدا وجود دارد
! خدا وجود ندارد
|-
! خدا وجود دارد 
| ∞
| f<sub>1</sub>
|-
! خدا وجود ندارد 
| f<sub>2</sub>
| f<sub>3</sub>
|}
{{پایان}}

اگر احتمال وجود داشتن خدا p باشد، احتمال وجود نداشتن او یک منهای p خواهد بود. در این صورت انتظار پاداش برای اعتقاد داشتن به وجود خدا برابر خواهد بود با:<ref name=book3>{{یادکرد وب |url=http://www.zandiq.com/articles/0000000081.shtml |title=اگر آخرتی وجود داشته باشد شما ضرر می‌کنید و ما سود (شرط پاسکال)<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات --> |accessdate=۱۸ اوت ۲۰۱۰ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110927133230/http://www.zandiq.com/articles/0000000081.shtml |archivedate=۲۷ سپتامبر ۲۰۱۱ |dead-url=yes}}</ref>

{{چپ}}
{{وسط‌چین}}<math>(p)(\infin)+(1-p)(f_1)</math>{{پایان}}
{{پایان}}

و انتظار پاداش در حالت اعتقاد نداشتن به وجود خدا برابر خواهد بود با:

{{چپ}}
{{وسط‌چین}}<math>(p)(f_2)+(1-p)(f_3)</math>{{پایان}}
{{پایان}}

بنابراین در این ماتریس - اگر p بزرگ‌تر از صفر باشد - اعتقاد داشتن به خدا، دلخواه‌ترین نتیجه را به همراه خواهد داشت.

در ماتریس بالا فرض شده‌است که نتیجهٔ اعتقاد داشتن به خدا بی‌نهایت است (مثلاً رفتن به بهشت). به‌جای این ماتریس، ماتریس زیر نیز می‌تواند به کار رود که در آن نتیجهٔ اعتقاد نداشتن به خدا منفی بی‌نهایت (مثلاً رفتن به جهنم) فرض شده‌است.

{{وسط‌چین}}
{| class="wikitable" style="text-align:center;"
|-
!
! خدا وجود دارد
! خدا وجود ندارد
|-
! اعتقاد داشتن به وجود خدا
| f<sub>2</sub>
| f<sub>1</sub>
|-
! اعتقاد نداشتن به وجود خدا
| ∞-
| f<sub>3</sub>
|}
{{پایان}}

۲. خرد حکم می‌کند که احتمالی که شما برای وجود داشتن خدا قائلید، مقداری مثبت باشد. (p>0)
# خرد حکم می‌کند که در میان گزاره‌هایی که درستی یا نادرستیشان مشخص نیست، آنی را بگزینیم که دلخواه‌ترین نتیجه از آن انتظار می‌رود.
# نتیجه: خرد حکم می‌کند که شما به وجود خدا اعتقاد داشته باشید.

=== به زبان ساده ===
اگر شما معتقد به خدا باشید و او وجود داشته باشد شما از یک پاداش جاودانه در بهشت بهره‌مند می‌شوید.

اگر شما به خدا معتقد باشید و او وجود نداشته باشد هیچ اتفاقی برای شما نمی‌افتد.

اگر شما به خدا اعتقاد نداشته باشید و او وجود نداشته باشد هیچ اتفاقی برای شما نخواهد افتاد.

اما اگر شما به خدا معتقد نباشید و او وجود داشته باشد شما در جهنم جاودانه عذاب خواهید شد.

== نقدها ==
این برهان با سه فرض به یک نتیجه رسیده‌است. نقد برهان برپایهٔ نقد این فرض‌ها است. نقدهای دیگر شرط‌بندی بر روی خدا را از نظر اخلاقی زیر سؤال می‌برند یا عبارت «شرط‌بندی بر روی خدا» را تعریف‌نشده و گنگ می‌دانند.<ref name=book2/>

=== نقد ساختاری ===
==== فرض ۱: ماتریس تصمیم‌گیری ====
در هیچ دینی اعتقاد داشتن به خدا شرط کافی برای سعادت انسان (و یا رفتن او به بهشت) نیست؛ مثلاً ماتریس تصمیم‌گیری ممکن است به‌گونهٔ زیر ارائه شود:

{{وسط‌چین}}
{| class="wikitable" style="text-align:center;"
|-
!
! <small>مسیح پسر{{سخ}}خدا است</small>
! <small>خدا وجود دارد و{{سخ}}مسیح پسر خدا نیست</small>
! <small>خدا وجود ندارد</small>
|-
! <small>اعتقاد داشتن به این‌که{{سخ}}مسیح پسر خداست</small>
|؟
| ∞-
| f<sub>1</sub>
|-
! <small>اعتقاد نداشتن به این‌که{{سخ}}مسیح پسر خداست</small>
| ∞-
|؟
| f<sub>2</sub>
|}
{{پایان}}

همچنین با وجود یک خدای دانا و منطقی و نه دگرآزار و شکنجه‌گر، ماتریس تصمیم‌گیری ممکن است به‌گونهٔ زیر باشد:<ref name=book3/>

{{وسط‌چین}}
{| class="wikitable" style="text-align:center;"
|-
!
! خدا وجود دارد
! خدا وجود ندارد
|-
! اعتقاد داشتن به وجود خدا
| f<sub>1</sub>=رفتن به بهشت به‌دلیل حقیقت‌گرایی و خردگرایی
| f<sub>2</sub>=کمک برای ساختن جامعه‌ای بهتر
|-
! اعتقاد نداشتن به وجود خدا
| ∞=نیستی و پاداش نگرفتن به‌دلیل تقلید کورکورانه و جهل مرکب
| f<sub>3</sub>=باطل کردن عمر و ایجاد انحطاط ساختاری در جامعه
|}
{{پایان}}

نقدهای دیگر به ماتریس تصمیم‌گیری آمده در برهان:<ref name=book2/>
* ماتریس تصمیم‌گیری برای همهٔ انسان‌ها یکسان نیست.
* پاداش داده‌شده نمی‌تواند بی‌نهایت باشد.
* باید بی‌نهایت‌های بیش‌تری در ماتریس وجود داشته باشند.
* ماتریس باید ردیف‌های بیش‌تری داشته باشد.
* ماتریس باید ستون‌های بیش‌تری داشته باشد.

==== فرض ۲: احتمال وجود خدا ====
این برهان فرض را بر این گرفته‌است که باید احتمالی برای وجود خدا در نظر گرفت درصورتی‌که در نظرگرفتن احتمال برای آن ممکن است بخردانه نباشد. همچنین در صورتی‌که احتمال وجود خدا صفر در نظر گرفته شود، نتیجهٔ ۴ نادرست خواهد بود.<ref name=book2/>

==== فرض ۳: گزینش گزاره‌ای که دلخواه‌ترین نتیجه از آن انتظار می‌رود ====
این فرض نیز توسط برخی فیلسوفان به چالش کشیده شده‌است.<ref name=book2/>

=== نقد اخلاقی ===
=== نقد مبتنی بر نقصان مفروضات در اثبات مطلوب ===


'''<big>نقد ساختاری:</big>'''

'''۱.خداوند بگونه ای انسان را خلق کرده که توانایی پی بردن به وجود خدا را دارد بنا بر این فرض مذکور تنها در ثبات اعتقاد نقش ایفا می کند نه در ایجاد آن.</big>''

== پانویس ==
{{پانویس|۲}}

== برای مطالعهٔ بیشتر ==
=== فارسی ===
==== تقریرهای اولیه ====
* {{یادکرد|فصل= |کتاب=آشنایی با اصول دین|نویسنده= حسین وحید خراسانی|ترجمه=|ناشر=مدرسه الامام باقرالعلوم |شهر=قم |کوشش= |ویرایش= |صفحه=صص ۱۷ تا ۱۸|سال=۱۳۸۶ |شابک=978-964-2694-12-9}}

==== مخالفت‌ها ====
* {{یادکرد|فصل=|کتاب=[[پندار خدا]]|نویسنده=[[ریچارد داوکینز]]|ترجمه=ا. فرزام|ناشر=|شهر=توزیع در [[اینترنت]]|کوشش=|ویرایش=|صفحه=صص ۸۶ تا ۸۷|سال=۲۰۰۷ میلادی|شابک=0-618-68000-4}}
* {{یادکرد |فصل= |کتاب=[[الفبای فلسفه]]|نویسنده=نایجل واربرتون|ترجمه=مسعود علیا|ناشر=انتشارات ققنوس|شهر=تهران|صفحه=صص ۵۴ تا ۵۷|سال=۱۳۸۶|شابک=978-964-311-503-6}}
* {{یادکرد|فصل= |کتاب=منطق|نویسنده= گراهام پریست|ترجمه=بهرام اسدیان|ناشر=نشر ماهی|شهر=تهران |کوشش=|ویرایش=رضا دهقان|صفحه=۱۴۳ تا ۱۵۲|سال=۱۳۸۷|شابک=978-964-9971-75-9}}

=== انگلیسی ===
{{چپ‌چین}}
* {{cite book
  | last = al-Juwayni
  | first = Imam al-Haramayn
  | authorlink = Imam al-Haramayn al-Juwayni<!-- WAIT--WAIT! Before you remove the brackets, consider writing a new article! -- Paine -->
  | coauthors = Dr. Paul E. Walker (translator)
  | title = A Guide to Conclusive Proofs for the Principles of Belief
  | publisher = Garnet Publishing
  | year = 2000
  | location = Reading, UK
  | pages = 6–7
  | url =
  | doi =
  | id =
  | isbn = 1 85964 157 1}}
* Leslie Armour, ''Infini Rien: Pascal's Wager and the Human Paradox'' (The Journal of the History of Philosophy Monograph Series), Carbondale: Southern Illinois University Press, 1993.
* James Cargile, "Pascal's Wager," in ''Contemporary Perspectives on Religious Epistemology'', eds. R. Douglas Geivett and Brendan Sweetman, Oxford University Press, 1992.
* Jeff Jordan, ed. ''Gambling on God'', Lanham MD: Rowman & Littlefield, 1994. (A collection of the most recent articles on the Wager with a full bibliography.)
* Jeff Jordan, ''Pascal's Wager: Pragmatic Arguments and Belief in God'', Oxford University Press, 2007 (No doubt not the "final word", but certainly the most thorough and definitive discussion thus far.)
* William G. Lycan and George N. Schlesinger, "You Bet Your Life: Pascal's Wager Defended," in ''Contemporary Perspectives on Religious Epistemology'', eds. R. Douglas Geivett and Brendan Sweetman, Oxford University Press, 1992.
* Michael Martin, ''Atheism'', Philadelphia: Temple University Press, 1990, (Pp. 229–238 presents the argument about a god who punishes believers.)
* Thomas V. Morris, "Pascalian Wagering," in ''Contemporary Perspectives on Religious Epistemology'', eds. R. Douglas Geivett and Brendan Sweetman, Oxford University Press, 1992.
* Nicholas Rescher, ''Pascal’s Wager: A Study of Practical Reasoning in Philosophical Theology'', University of Notre Dame Press, 1985. (The first book-length treatment of the Wager in English.)
* Jamie Whyte, ''Crimes against Logic'', McGraw-Hill, 2004, (Section with argument about Wager)
* Elizabeth Holowecky, "Taxes and God", KPMG Press, 2008, (Phone interview)
{{پایان چپ‌چین}}

== پیوند به بیرون ==
=== فارسی ===
==== موافقان ====
* [http://www.hawzah.net/Hawzah/Magazines/MagArt.aspx?MagazineNumberID=5568&id=53603]
[http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=35654  پژوهشکده باقرالعلوم] *
* [http://www.hawzah.net/per/magazine/KI/037/ki03707.asp] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100718085732/http://www.hawzah.net/per/magazine/ki/037/ki03707.asp |date=۱۸ ژوئیه ۲۰۱۰}}

==== مخالفت‌ها ====
* [https://web.archive.org/web/20110927133230/http://www.zandiq.com/articles/0000000081.shtml]

=== انگلیسی ===
==== تقریرهای اولیه ====
{{چپ‌چین}}
*[http://www.classicallibrary.org/pascal/pensees/pensees03.htm Pascal's ''Pensees'' Part III — "The Necessity of the Wager" The wager argument itself is found in #233 (Trotter translation)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061014231859/http://www.classicallibrary.org/pascal/pensees/pensees03.htm |date=14 اکتبر 2006}}.
Standard references:
*[http://www.iep.utm.edu/p/pasc-wag.htm Pascal's Wager in the Internet Encyclopedia of Philosophy]
*[http://plato.stanford.edu/entries/pascal-wager/ Pascal's Wager in the Stanford Encyclopedia of Philosophy]
{{پایان چپ‌چین}}

==== تقریرهای بازنویسی شده ====
{{چپ‌چین}}
*[http://www.infidels.org/library/modern/jeffrey_jordan/belief.html Theistic Belief and Religious Uncertainty] by Jeffrey Jordan
{{پایان چپ‌چین}}

==== مخالفت‌ها ====
{{چپ‌چین}}
*[http://www.infidels.org/library/modern/richard_carrier/heaven.html The End of Pascal's Wager: Only Nontheists Go to Heaven (2002)] by Richard Carrier
*[http://newsweek.washingtonpost.com/onfaith/sam_harris/2007/04/the_cost_of_betting_on_faith.html The Empty Wager] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090220151744/http://newsweek.washingtonpost.com/onfaith/sam_harris/2007/04/the_cost_of_betting_on_faith.html |date=20 فوریه 2009}} by Sam Harris (author)
*[http://www.rejectionofpascalswager.net/ The Rejection of Pascal's Wager (2010)] by Paul Tobin
*[http://www.philosophyofreligion.info/theistic-proofs/pascals-wager/the-atheists-wager/ Pascal's Wager: The Atheist's Wager]
{{پایان چپ‌چین}}
{{برهان‌های خدا}}
{{الهیات}}
{{فلسفه دین}}
{{بلز پاسکال}}

{{بخش-خرد}}

[[رده:آزمایش‌های فکری]]
[[رده:برهان‌های اثبات بودن خدا]]
[[رده:بلز پاسکال]]
[[رده:دفاعیات مسیحی]]
[[رده:شرط‌بندی]]
[[رده:فلسفه مسیحی]]
[[رده:نظریه احتمالات]]
[[رده:بی‌نهایت]]