نمایش مبدأ برای جوزف جان تامسون

{{جدول اطلاعات دانشمند
|نام               = جوزف جان تامسون
|تصویر             = J.J Thomson.jpg
|عرض تصویر         =
|زیرنویس           =
|تاریخ تولد        = {{تولد|۱۸۵۶|۱۲|۱۸}}
|زادگاه            = [[منچستر]]، [[منچستر بزرگ]]
|تاریخ مرگ         = {{مرگ و سن|۱۹۴۰|۸|۳۰|۱۸۵۶|۱۲|۱۸}}
|محل مرگ           = [[کمبریج]]، [[کمبریج‌شر]]
|محل زندگی         =
|شهروند            =
|ملیت              = بریتانیایی
|تبار              =
|رشته فعالیت       = [[فیزیک]]
|محل کار           = [[دانشگاه کمبریج]]
|فارغ‌التحصیل       = [[دانشگاه منچستر]]{{-}}[[دانشگاه کمبریج]]
|بنیاد گذار        =
|استاد راهنما      = [[جان استرات]]
| دانشجویان دکتری = |دلیل شهرت         = [[مدل تامسون]]{{-}}کشف [[الکترون]] و [[ایزوتوپ]]{{-}}[[پراکندگی تامسون]]{{-}}[[طیف‌سنجی جرمی]]{{-}}کار بر روی خواص الکتریکی گازها
|تأثیرات           =
|جوایز             = [[پرونده:Nobel prize medal.svg|22px]][[جایزه نوبل فیزیک]] (۱۹۰۶){{-}}[[مدال کاپلی]] (۱۹۱۴){{-}} [[مدال فرانکلین]] (۱۹۲۲){{-}}[[نشان فارادی]] (۱۹۲۵)
|دین               =
|پانویس            =تامسون همچنین پدر [[جرج پاجت تامسون]] بود که او هم در سال ۱۹۳۷ نوبل فیزیک را گرفت.
|امضا              = Jjthomson sig.svg
}}
'''سر جوزف جان «جی. جی.» تامسون''' {{انگلیسی|Sir Joseph John "J. J." Thomson}} (زاده ۱۸ دسامبر ۱۸۵۶ – درگذشته ۳۰ اوت ۱۹۴۰) فیزیکدان انگلیسی بود که در سال ۱۹۰۶ [[جایزه نوبل فیزیک]] را به خاطر کار بر روی خواص الکتریکی گازها به دست آورد. وی همچنین پدر [[جرج پاجت تامسون]] بود که او هم در سال ۱۹۳۷ نوبل فیزیک را گرفت.

درحالی که جوزف جان تامسون به [[الکترون]] به عنوان یک [[ذرات بنیادی|ذره]] نگاه می‌کرد، پسرش، [[جرج پاجت تامسون]]، نشان داد که از آن می‌تواند مانند یک [[تابش الکترومغناطیسی|موج]] استفاده نماید. به گفته جان پاکینگورد، پدر به‌خاطر کشف ذره بودن الکترون برنده جایزه نوبل فیزیک شد و پسر، به‌خاطر کشف موج بودن الکترون.<ref>{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی =پاکینگورن |نام = جان | پیوند نویسنده = | عنوان = نظریه کوانتوم | ترجمه = ابوالفضل حقیری | جلد = | سال =۱۳۸۸ | ناشر = بصیرت|مکان = تهران| شابک =۹۷۸۹۶۴۹۱۴۱۲۹۹ | صفحه =۳۵ | پیوند = | بازیابی = ۳ آوریل ۲۰۱۷}}</ref>

== آزمایش تامسون (محاسبه نسبت بار الکتریکی به جرم الکترون (بار منفی) ==
در آزمایش تامسون از اثر [[میدان الکتریکی]] و میدان مغناطیسی استفاده شده‌است.

<math>y = 0.5at^2 =  0.5{q_e E \over m} t^2 , x = vt </math>

معادلات فوق نشان می‌دهد که مسیر حرکت یک سهمی است و مقدار انحراف پرتو الکترونی از امتداد اولیه (OX) در نقطه خروج از خازن مقدار y در این لحظه خواهد بود. اگر طول [[خازن]] را به L نمایش دهیم '''x = L''' زمان لازم برای رسیدن به انتهای خازن عبارت خواهد بود از '''t = L / v''' اگر این مقدار t را در معادله y قرار دهیم مقدار انحراف در لحظه خروج از خازن به‌دست می‌آید:

<math>y = {1\over 2} {q_e E \over m} ({L \over v})^2
</math>

<math>\therefore {e \over m} = {2y \over E}({v \over L})^2
</math>

که در آن v سرعت الکترون است که قبلاً بدست آمده‌است. L و E به ترتیب طول خازن و شدت میدان الکتریکی هستند که هر دو معلومند؛ پس اگر مقدار y را اندازه بگیریم بار ویژه یا e/m محاسبه می‌شود. پس از خروج الکترون از خازن، دیگر هیچ نیرویی بر آن وارد نمی‌شود؛ بنابراین از آن لحظه به بعد حرکت ذره در خط راست خواهد بود و مسیر آن مماس بر سهمی در نقطه خروج از خازن است. اگر a فاصله پرده از خازن یعنی D P۰ باشد می‌توانیم بنویسیم:

<math>\lVert P_0P_1 \rVert = y + D P_0 tan(\theta)</math>

'''tgθ''' عبارتست از ضریب زاویه مماس بر منحنی مسیر در نقطه خروج از خازن و بنابراین مقدار یست معلوم پس باید با اندازه گرفتن فاصله اثر روی پرده(P0 P۱) به مقدار y رسید و در نتیجه می‌توانیم '''e/ m''' را محاسبه نماییم. مقداری که در آزمایش‌های اولیه بدست آمده بود <math>1.7 \times 10 ^ 8</math> کولن بر گرم بود مقداری که امروزه مورد قبول بوده و دقیقتر از مقدار قبلی است برابر <math>1.759 \times 10 ^ 8</math>کولن بر گرم می‌باشد.
{{-}}

== منابع ==
{{پانویس}}
* {{یادکرد-ویکی
|پیوند=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=J._J._Thomson&oldid=590590191
|عنوان=J. J. Thomson
|زبان=انگلیسی
|بازیابی=۱۵ ژانویه ۲۰۱۴}}
{{دانشمندانی که نام آن‌ها در واحدهای غیر اس آی به کار رفته}}
{{مدل‌های اتمی}}
{{روسای انجمن سلطنتی}}
{{برندگان جایزه نوبل فیزیک}}
{{برندگان مدال کاپلی ۱۹۰۱–۱۹۵۰}}
{{مستند کردن}}

{{ترتیب‌پیش‌فرض:تامسون، جوزف جان}}
[[رده:اعضای انجمن سلطنتی]]
[[رده:اعضای نشان شایستگی]]
[[رده:اعضای وابسته خارجی آکادمی ملی علوم]]
[[رده:انگلیکان‌های اهل انگلستان]]
[[رده:برندگان جایزه نوبل اهل بریتانیا]]
[[رده:برندگان جایزه نوبل فیزیک]]
[[رده:برندگان مدال پادشاهی]]
[[رده:خاک‌سپاری‌ها در کلیسای وست‌مینستر]]
[[رده:دارندگان عنوان شوالیه]]
[[رده:دانش‌آموختگان ترینیتی کالج، کمبریج]]
[[رده:دانش‌آموختگان دانشگاه ویکتوریای منچستر]]
[[رده:درگذشتگان ۱۹۴۰ (میلادی)]]
[[رده:دریافت‌کنندگان مدال الیوت کرسون]]
[[رده:دریافت‌کنندگان مدال کاپلی]]
[[رده:رئیسان انجمن سلطنتی]]
[[رده:رنگلرهای دوم]]
[[رده:ریاضی‌دانان اهل انگلستان]]
[[رده:ریاضی‌دانان سده ۲۰ (میلادی) اهل بریتانیا]]
[[رده:زادگان ۱۸۵۶ (میلادی)]]
[[رده:فیزیک‌دانان آزمایشگاهی]]
[[رده:فیزیک‌دانان اهل انگلستان]]
[[رده:فیزیک‌دانان سده ۲۰ (میلادی) اهل بریتانیا]]
[[رده:فیزیک‌دانان سده ۲۰ (میلادی)]]
[[رده:مسترهای کالج ترینیتی، کمبریج]]
[[رده:استادان کاوندیش فیزیک]]
[[رده:رئیسان انجمن فیزیک]]