نمایش مبدأ برای اییراک (قمر)

{{Infobox planet
| abs_magnitude = ۱۳٫۲
| name = اییراک
| image = Ijiraq-discovery-CFHT.gif
| image_scale =
| caption = تصاویر کشف اییراک که در سپتامبر ۲۰۰ توسط [[تلسکوپ هاوایی–فرانسه–کانادا]] گرفته شد
| discovery_ref = <ref name=":0"/><ref name=":1"/>
| discoverer = [[یان ی. کاولارس]]{{سخ}}[[برت جیمز گلدمن]]
| discovery_site =
| discovered = سال ۲۰۰۰
| discovery_method =
| mpc_name = کیوان ۲۲
| pronounced = {{IPAc-en|ˈ|ɪ|dʒ|ɪ|r|ɑ:|k}}
| named_after = [[اییراک]]
| alt_names = S/2000 S 6
| mp_category =
| adjectives =
| orbit_ref = <ref name="JPL_mean_elems"/>
| epoch = ۲۰۰۰ ژانویه ۱٫۵
| observation_arc =
| earliest_precovery_date = <!-- Encouraged, especially for distant new objects -->
| semimajor = ۱۱٫۳۴۵ [[مرتبه بزرگی (طول)|مرتبه بزرگی]]
| eccentricity = ۰٫۳۵۳
| period = 451.46 d{{سخ}}(۱٫۲۴ [[سال ژولینی (اخترشناسی)|سال ژولینی]])
| inclination = ۴۹٫۲°
| satellite_of = [[زحل]]
| group = [[گروه اینوئیتی]] ([[کیویاک (قمر)|کیویاک]])
| mean_diameter = {{Val|13|50|30|+errend=%|-errend=%|u=km}}
| flattening = ۰٫۰۷۴۱ (کمینه){{Efn|1=Flattening derived from the minimum aspect ratio (a/b): <math>f\geq1-\frac{b}{a}</math>, where (a/b) ≥ 1.08.<ref name="LPSC2654"/>}}
| rotation = {{Val|13.03|0.14}} h
| albedo = ۰٫۰۶ ''مفروض''
| spectral_type = color: ''red''{{سخ}}<small>B-V=1.05 R-V=0.58<ref name="Grav2006"/></small>
| magnitude = ۲۲٫۶
| physical_ref = <ref name="LPSC2654">{{cite conference
  |title=Cassini Observations of Saturn's Irregular Moons
  |url=https://www.hou.usra.edu/meetings/lpsc2019/pdf/2654.pdf
  |first1=T. |last1=Denk
  |first2=S. |last2=Mottola
  |conference=50th Lunar and Planetary Science Conference
  |publisher=Lunar and Planetary Institute
  |number=2132
  |year=2019}}</ref><ref name="Denk2018"/>
}}
'''اییراک''' (Ijiraq) یا '''کیوان ۲۲''' (Saturn XXII) یک قمر نامنظم کوچک [[حرکت مخالف‌گرد و موافق‌گرد|موافق‌گرَد]] است که به دور کیوان ([[زحل]]) می‌چرخد. این قمر در سال ۲۰۰۰ توسط گروهی به رهبری [[برت جیمز گلدمن]] و جان جی. کاوِلارس کشف شد و نام موقت S/2000 S 6 به آن داده شد. در سال ۲۰۰۳، این قمر به نام [[اییراک]]، نام یک موجود در [[اساطیر اینوئیت]]، نام‌گذاری شد.

== مدار ==
[[پرونده:TheIrregulars_SATURN_PRO_GROUPS.svg|راست|بندانگشتی|300x300پیکسل| گروه‌های نامنظم موافق‌گرد در میان قمرهای زحل: اینوئیت (آبی) و گیلیک (قرمز). برون‌مرکزیت مدارها با بخش‌های زردرنگی که از [[اوج و حضیض|اوج]] تا [[اوج و حضیض|حضیض]] گسترش می‌یابد نشان داده شده‌است.]]

اییراک به دور زحل در فاصله‌ای میانگین ۱۱٫۳ میلیون کیلومتری در ۴۵۱ روز می‌چرخد، در مداری بسیار شبیه به مدار [[کیویاک (قمر)|کیویاک]].

باور بر این است که اییراک در [[تشدید کوزای]] قرار دارد: مدار آن به‌طور دوره‌ای میل را کاهش می‌دهد و در عین حال برون‌مرکزیت را افزایش می‌دهد و بالعکس. [[شناسه حضیض]] حول ۹۰ درجه با دامنه ۶۰ درجه نوسان می‌کند.

مانند کیویوک و [[ثریمر (قمر)|ثریمر]]، عناصر مداری اییراک تا حد زیادی با [[فوبه (قمر)|فوبه]] همپوشانی دارد و احتمال برخورد آن با فوبه در آینده وجود دارد.

== ویژگی‌های فیزیکی ==
اگرچه اییراک عضو گروه قمرهای نامنظم اینوئیتی است، اما مشاهدات اخیر نشان داده که این قمر به‌طور قابل توجهی از [[پالیاک (قمر)|پالیاک]]، [[سیارناک (قمر)|سیارناک]] و کیویوک قرمزتر است. شیب طیفی آن (اندازه‌گیری [[بازتابی]] جسم به عنوان تابعی از [[طول موج]]) دو برابر شیب دیگر قمرهای گروه اینوئیتی (۲۰٪ در هر ۱۰۰ نانومتر) است که برای [[اجرام فرانپتونی]] قرمز، مانند [[سدنا ۹۰۳۷۷|سدنا]] معمول است، اما در مورد [[قمر نامنظم|قمرهای نامنظم]] ناشناخته است.

علاوه بر این، طیف اییراکی فاقد جذب ضعیف در حدود ۰٫۷ میکرومتر است که به آب‌سازی احتمالی نسبت داده می‌شود و در سه قمر دیگر یافت می‌شود.

== نام‌گذاری ==
اییراک در سال ۲۰۰۳ به نام [[اییراک]]، موجودی افسانه‌ای در اساطیر اینوئیت نام‌گذاری شد.

کاولارس، ستاره‌شناسی در [[دانشگاه مک‌مستر]]، این نام را پیشنهاد کرد تا به نام‌گذاری نجومی کمک کند از روال یکنواخت [[جهان یونانی رومی|یونانی-رومی]] و [[رنسانس|رنسانسی]] خارج شود. او ماه‌ها وقت صرف کرد تا نام‌هایی بیابد که هم چندفرهنگی و هم مرتبط با فرهنگ در [[کانادا]] باشند. او پس از رایزنی با پژوهشگران مردم بومی [[قاره آمریکا]] (بدون یافتهٔ مناسب) در مارس ۲۰۰۱ در حال خواندن یک داستان اینوئیت برای فرزندانش بود که ناگهان الهام گرفت. اییراک (موجودی داستانی) [[قایم‌باشک]] بازی می‌کند، همان کاری که این ماه‌های کوچک کیوان انجام می‌دهند: یافتن آن‌ها دشوار است و مانند شمالگان کانادا سرد هستند. (تیم کاشف، شامل کانادایی‌ها، نروژی‌ها و ایسلندی‌ها بود و وجه اشتراک‌شان شمالی بودن‌شان است).

کاولارس برای کسب موافقت، با نویسندهٔ داستان، مایکل کوسوگاک، تماس گرفت و این نویسنده نام‌ها را برای «کیویاک» و «سدنا ۹۰۳۷۷» هم پیشنهاد داد.

== منابع ==
<references group="lower-alpha"/>
{{پانویس|۲}}
Wikipedia contributors, "Ijiraq (moon)," Wikipedia, The Free Encyclopedia, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Ijiraq_(moon)&oldid=1209023293 (accessed February 20, 2024).

== پیوند به بیرون ==
* [http://www.minorplanetcenter.org/iau/NatSats/NaturalSatellites.html Ephemeris از IAU-MPC NSES]
{{قمرهای زحل|state=uncollapsed}}{{زحل}}
[[رده:اجرام آسمانی کشف‌شده در سال ۲۰۰۰ (میلادی)]]
[[رده:قمرهای زحل]]
[[رده:قمرهای نامنظم]]