نمایش مبدأ برای آگوستوس دمورگان

{{Use dmy dates|date=July 2013}}
{{Infobox scientist
|name              = آگوستوس دمورگان
|image             = De Morgan Augustus.jpg
|image_size        = 200px
|caption           = آگوستوس دمورگان (۱۸۰۶–۱۸۷۱)
|birth_date        = {{Birth date|1806|06|27|df=y}}
|birth_place       = [[مادورای]]، [[حاکمیت مدرس]]، [[امپراتوری بریتانیا]] (هند امروزه)
|death_date        = {{Death date and age|1871|03|18|1806|06|27|df=y}}
|death_place       = لندن، انگلستان
|residence         = هندوستان{{سخ}}انگلستان
|citizenship       =
|nationality       = بریتانیایی
|ethnicity         =
|fields            = ریاضیدان و [[منطق دان]]
|workplaces        = [[دانشگاه کالج لندن]]{{سخ}}[[مدرسه دانشگاه کالج]]
|alma_mater        = [[کالج ترینیتی، کمبریج|کالج ترینیتی]]، [[دانشگاه کمبریج|کمبریج]]
|doctoral_advisor  = <--تا سال ۱۹۱۹ هیچ دانشجوی دکتری ای در کمبریج نبود--!>
|academic_advisors = [[جان فلیپ هیگمن]]{{سخ}}[[جرج پیکاک]]{{سخ}}[[ویلیام|وول]]
|doctoral_students =
|notable_students  = [[ادوارد روث]]{{سخ}}[[جیمز جوزف سیلوستر]]{{سخ}}[[فردریک گوتری]]{{سخ}}[[ویلیام استنلی جوونس]]{{سخ}}[[آدا لوولاسه]]{{سخ}}[[فرانسیس گوتری]]{{سخ}}[[استفن جوزف پری]]
|known_for         = [[قوانین دمورگان]]{{سخ}}[[جبر دمورگان]]{{سخ}}[[جبر رابطه‌ای]]{{سخ}}[[جبر جهانی]]
|author_abbrev_bot =
|author_abbrev_zoo =
|influences        = [[جرج بول]]
|influenced        = [[توماس کوروین مندلهال]]{{سخ}}[[ایزاک تودهانتر]]<!--[[لطفی عسکر زاده]] تنها به نظر می‌رسد تأثیرات معاصر گذاشته باشد-->
|awards            =
|religion          = [[کلیسای انگلستان]] (تسلیم ناشده)
|signature         = <!--(filename only)-->
|footnotes         = وی پدر [[ویلیام دمورگان]] بود.
}}
'''آگوستوس دمورگان''' ({{IPAc-en|d|ɪ|_|ˈ|m|ɔr|g|ən}};<ref>[http://dictionary.reference.com/browse/augustus+de+morgan "De Morgan"].</ref> ۲۷ ژوئن۱۸۰۶ – ۱۸ مارس ۱۸۷۱) {{به انگلیسی|Augustus De Morgan}} یک [[ریاضی‌دان]] و [[منطق دان|منطق‌دان]] بریتانیایی بود. او [[قوانین دومورگان|قوانین دمورگان]] را فرموله کرده و اصطلاح [[استقرای ریاضی]] را معرفی کرد، که به وسیلۀ آن، ایده‌اش را دقیق ارائه نمود.<ref>De Morgan, (1838) ''Induction (mathematics)'', ''[[:en:The Penny Cyclopedia|The Penny Cyclopedia]]''.</ref>

== کار ریاضی ==
دمورگان نویسنده‌ای درخشان و شوخ‌طبع بود؛ چه به عنوان شخصیتی جنجالی، چه به عنوان یک نویسنده. در زمان او، دو سِر ویلیام همیلتون ظهور کردند که اغلب با هم خَلط می‌شوند. یکی [[سر ویلیام همیلتون، بارون نهم]] (که عنوان خود را به ارث برده بود)، یک اسکاتلندی و استاد منطق و [[متافیزیک]] در [[دانشگاه ادینبرو]]؛ دیگری یک شوالیه (که موفق به کسب این عنوان شد)، یک ایرلندی استاد در [[اخترشناسی|نجوم]] در دانشگاه دوبلین. بارون، در منطق و به خصوص دکترین سوری کردن محمول‌ها مشارکت نمود؛ شوالیه، که نام کاملش [[ویلیام همیلتون|ویلیام روآن همیلتون]] بود، در ریاضیات و به ویژه [[جبر هندسی]] مشارکت نمود و برای نخستین بار، [[چهارگان]] {{به انگلیسی|Quaternion}} را توصیف نمود. دمورگان به هردو علاقه‌مند بود و در این کار از هر دو با هر دو مکاتبه نمود؛ اما مکاتبات با اسکاتلندی طی منازعات عمومی به پایان رسید، در حالی که مکاتبه با ایرلندی به عنوان یک دوستی قلمداد می‌شد بود و تنها با مرگ به پایان رسید.

=== منطق صوری ===
زمانی که مطالعۀ ریاضیات در دانشگاه کمبریج احیا شد، مطالعۀ منطق نیز چنین شد. روح این حرکت وِول بود، استاد کالج ترینیتی بود که نوشته‌های اصلیش ''تاریخچه‌ای از علوم استقرائی ''و ''فلسفه علوم استقرائی ''بودند. بدون شک دمورگان در کاوش‌های منطقی اش از وول متأثر بود؛ اما از دیگر معاصران پر نفوذش، سر [[ویلیام همیلتون|ویلیام روآن همیلتون]] در دوبلین و [[جرج بول|جورج بول]] در کورک بودند. اثر دمورگان، ''منطق صوری، ''منتشر شده در سال ۱۹۴۷، اصولاً بخاطر توسعه قیاس منطقی معین عددی (به انگلیسی: numerically definite syllogism) قابل توجه است. پیروان [[ارسطو]] می‌گویند که از دو گزارۀ خاص مانند ''برخی از Mها A هستند ''و ''برخی از Mها B هستند''، هیچ چیز ضروری در مورد ارتباط A و B نتیجه نمی‌شود. اما آن‌ها بیشتر جلو رفته و می‌گویند که هر گونه رابطه ناشی از ضرورت A و B، ترم وسط باید به صورت جهانی در یکی از فرضیات باشد. دمورگان به این نکته اشاره کرد که از ''اکثر Mها A هستند و اکثر Mها B هستند''، ضرورتاً نتیجه می‌شود که ''برخی از Aها B هستند'' و او قیاس منطقی معین عددی را فرموله کرد که این اصل را در غالب عددی دقیق تبیین می‌کند. فرض کنید که تعداد Mها <math>m</math>هایی که A هستند <math>a</math> و Mهایی که B هستند <math>b</math> پس حداقل <math>(a + b - m)</math> وجود دارد را که B هستند. فرض کنید که تعداد افراد سوار بر یک کشتی بخار ۱۰۰۰ نفر می‌بود که ۵۰۰ نفر در سالن بوده و ۷۰۰ نفر گم شده بودند. پس ضرورتاً نتیجه می‌شود که حداقل ۱۰۰۰–۵۰۰+۷۰۰، یعنی ۲۰۰ مسافر سالن گم شده‌اند. این یک اصل برای اثبات اعتبار تمام حالات ارسطویی کفایت می‌کند. از این رو، این یک اصل اساسی در استدلال ضروری است.

=== روابط ===
دمورگان [[جبر رابطه‌ای]] را در اثرش ''برنامه درسی از سیستمی پیشنهادی از منطق'' (۱۹۶۶: ۲۰۸–۴۶) کشف کرد که برای اولین بار در سال ۱۸۶۰ منتشر شد. این جبر توسط [[چارلز سندرز پرس|چارلز ساندرز پیرس]] (که دمورگان را تحسین نموده و او را مدت کوتاهی قبل از مرگش ملاقات نمود) توسعه یافت و مجدداً در جلد ۳ از کتاب ''درسگفتارهایی از جبرِ منطق'' (به آلمانی: Vorlesungen über die Algebra der Logik) از [[ارنست شرودر]] بازتبیین شده و توسیع یافت. جبر رابطه‌ای نقشی حیاتی در [[مبادی ریاضیات]] از [[برتراند راسل]] و [[آلفرد نورث وایتهد]] ایفا نمود. به این ترتیب، این جبر موضوع کارهای بسیار بیشتری شد که در سال ۱۹۴۰ توسط [[آلفرد تارسکی]] و دانش آموزان و همکاران او در [[دانشگاه کالیفرنیا]] آغاز شد.

== میراث ==
فراسوی میراث ریاضیاتی بزرگ دمورگان، مقر اصلی انجمن ریاضی لندن به نام ''خانه ی'' ''دمورگان ''نامیده شده و انجمن دانشجویی ریاضیات دانشگاه کالج لندن، انجمن آگوستوس دمورگان نام دارد.

دهانه [[دو مورگان (دهانه)|دمورگان]] در [[ماه]]، به نام اوست.

== نوشته‌های برگزیده ==
{{چپ‌چین}}
* {{Cite book|url=https://archive.org/details/anexplanationgn00morggoog|title=An Explanation of the Gnomonic Projection of the Sphere|last=De Morgan|first=Augustus|date=1836|publisher=Baldwin|location=London|ref=harv|display-authors=0}}
* {{Cite book|url=https://archive.org/details/elementstrigono01morggoog|title=Elements of Trigonometry, and Trigonometrical Analysis|last=De Morgan|first=Augustus|date=1837a|publisher=Taylor & Walton|location=London|ref=harv|display-authors=0}}
* {{Cite book|url=https://archive.org/details/elementsalgebra00morggoog|title=The Elements of Algebra|last=De Morgan|first=Augustus|date=1837b|publisher=Taylor & Walton|location=London|ref=harv|display-authors=0}}
* {{Cite book|url=https://archive.org/details/anessayonprobab00morggoog|title=An Essay on Probabilities, and Their Application to Life Contingencies and Insurance Offices|last=De Morgan|first=Augustus|publisher=Longman, Orme, Brown, Green & Longmans|year=1838|location=London|ref=harv|display-authors=0}}
* {{Cite book|url=https://archive.org/details/elementsarithme01morggoog|title=The Elements of Arithmetic]|last=De Morgan|first=Augustus|date=1840a|publisher=Taylor & Walton|location=London|ref=harv|display-authors=0}}
* {{Cite book|url=https://archive.org/details/firstnotionslog00morggoog|title=First Notions of Logic, Preparatory to the Study of Geometry|last=De Morgan|first=Augustus|date=1840b|publisher=Taylor & Walton|location=London|ref=harv|display-authors=0}}
* {{Cite book|url=https://archive.org/details/differentialand00goog|title=The Differential and Integral Calculus|last=De Morgan|first=Augustus|date=1842|publisher=Baldwin|location=London|ref=harv|display-authors=0}}
* 1845. ''The Globes, Celestial and Terrestrial''. London: Malby & Co.
* 1847. ''[[iarchive:formallogicorca01morggoog|Formal Logic or The Calculus of Inference, Necessary and Probable]]''. London: Taylor & Walton.
* {{Cite book|url=https://archive.org/details/trigonometryand01morggoog|title=Trigonometry and Double Algebra|last=De Morgan|first=Augustus|date=1849|publisher=Taylor, Walton & Malbery|location=London|ref=harv|display-authors=0}}
* 1860. ''[[iarchive:syllabusapropos00morggoog|Syllabus of a Proposed System of Logic]]''. London: Walton & Malbery.
* 1872. ''[[gutenberg:23100|A Budget of Paradoxes]]''. London: Longmans, Green.<ref>{{Cite journal|url=http://www.ams.org/journals/bull/1916-22-09/S0002-9904-1916-02839-4/|title=Review: ''A Budget of Paradoxes'' (2nd edn.), by Augustus De Morgan|last=Karpinski, Louis|authorlink=Louis Charles Karpinski|journal=Bull. Amer. Math. Soc.|issue=9|doi=10.1090/s0002-9904-1916-02839-4|year=1916|volume=22|pages=468–471}}</ref>
{{پایان چپ‌چین}}

== جستارهای وابسته ==
* [[قوانین مورفی]]

== یادداشت‌ها و منابع ==
{{چپ‌چین}}
{{notelist}}{{پانویس}}
* {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=jazrr0cd-VwC|title=Parapsychology: A Concise History|last=Beloff|first=John|authorlink=John Beloff|publisher=Palgrave Macmillan|year=1997|isbn=978-0-312-17376-0|quote=He seems an unlikely convert considering that his atheistic views had debarred him from a position at Oxford or Cambridge but his involvement with spiritualism was partly due to his wife, Sophia.|ref=harv}}
* {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=QsaQb6r3dwMC&pg=PA393|title=Memoir of Augustus De Morgan: With Selections from His Letters|last=De Morgan|first=Sophia Elizabeth|last2=De Morgan|first2=Augustus|publisher=Longmans, Green, and Company|year=1882|isbn=978-1-108-01447-2|quote=So you called me an atheist vagabond, fancying that Voltaire was an atheist: he was, in fact, theistic to bigotry, and anti-revolutionist to the same extent.|ref=harv}}
{{پایان چپ‌چین}}

== جستارهای وابسته ==
{{چپ‌چین}}
* De Morgan, A. , 1966. ''Logic: On the Syllogism and Other Logical Writings''. Heath, P. , ed. Routledge. A useful collection of De Morgan's most important writings on logic.
* {{Cite book|url=https://books.google.com/?id=YiGJGOtbMHcC&printsec=frontcover&dq=Augustus+De+Morgan|title=Memoir of Augustus De Morgan|last=De Morgan, Sophia Elizabeth|publisher=Longmans, Green and Company|year=1882|location=London}}
* {{Cite book|title=The Search for Mathematical Roots 1870-1940|last=[[Ivor Grattan-Guinness|Grattan-Guinness, Ivor]]|publisher=Princeton University Press|year=2000}}
* {{Cite book|url=http://www.gutenberg.net/etext06/tbmms10p.pdf|title=Lectures on Ten British Mathematicians of the Nineteenth Century|last=[[Alexander Macfarlane|Macfarlane, Alexander]]|publisher=John Wiley and Sons|year=1916|location=New York|access-date=۱۲ مه ۲۰۱۷|archive-date=۱۲ اكتبر ۲۰۰۸|archive-url=https://web.archive.org/web/20081012162735/http://www.gutenberg.net/etext06/tbmms10p.pdf|url-status=dead}}
* {{Cite book|title=Augustus De Morgan and the Logic of Relations|last=Merrill, Daniel D.|publisher=Kluwer Academic Publishers|year=1990|location=Dordrecht}}
* {{Cite SBDEL|wstitle=De Morgan, Augustus}}
* {{Cite DNB|wstitle=De Morgan, Augustus|volume=14}}
{{پایان چپ‌چین}}

== پیوند به بیرون ==
{{چپ‌چین}}
* {{گوتنبرگ نویسنده|id=De+Morgan,+Augustus|name=Augustus De Morgan}}
* {{Internet Archive author}}
* {{Librivox author}}
* {{MacTutor|id=De_Morgan}}
* [https://archive.today/20121223134226/http://archives.ulrls.lon.ac.uk/dispatcher.aspx?action=search&database=ChoiceArchive&search=IN=MS913A Papers of Augustus De Morgan held by Senate House Library, University of London]
* [https://web.archive.org/web/20100111053034/http://www.shl.lon.ac.uk/specialcollections/demorgan.shtml Library of Augustus De Morgan]
* {{UK National Archives ID}}
* {{NPG name}}
{{پایان چپ‌چین}}
{{منطق کلاسیک}}

[[رده:اهالی مادورای]]
[[رده:بی‌خدایان اهل انگلستان]]
[[رده:دانشگاهیان کالج دانشگاهی لندن]]
[[رده:دانش‌آموختگان ترینیتی کالج، کمبریج]]
[[رده:درگذشتگان ۱۸۷۱ (میلادی)]]
[[رده:ریاضی‌دانان سده ۱۹ (میلادی) اهل انگلستان]]
[[رده:زادگان ۱۸۰۶ (میلادی)]]
[[رده:زبان‌شناسی کمی]]
[[رده:فراروان‌شناسان]]
[[رده:فیلسوفان اهل انگلستان]]
[[رده:فیلسوفان سده ۱۹ (میلادی) اهل بریتانیا]]
[[رده:فیلسوفان سده ۱۹ (میلادی)]]
[[رده:منطق‌دانان اهل انگلستان]]
[[رده:نویسندگان انگلیسی سده ۱۹ (میلادی)]]
[[رده:نویسندگان دوره ویکتوریا]]
[[رده:رئیسان انجمن ریاضی لندن]]